#مقایسه علل موثر بر وقوع انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر براساس مدل نظری جان فوران
#ک، ۲۲۸ ص.: جدول
1
#هدف اصلی پایان نامه حاضر، مقایسه علل مأثر بر وقوع انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر بر اساس مدل نظری جان فوران است .پشتوانه نظری این پژوهش، مدل ترکیبی انقلاب های اجتماعی جهان سوم جان فوران است .بر طبق این مدل، عوامل ساختاری متعددی بر وقوع انقلاب های اجتماعی موثر است که این عوامل شامل1) :توسعه وابسته؛2) حکومت سرکوبگر، انحصارگرا و متکی به شخص؛3) شکل گیری و تبلور فرهنگ های سیاسی مقاومت و بحران انقلابی؛ همراه با4) رکود اقتصادی؛ و5) ارتباط باز با نظام جهانی می شود .روش مورد استفاده در این پژوهش، روش کیفی و از نوع روش تاریخی تطبیقی است و یافته های پژوهش از طریق مراجعه به کتاب ها، مقالات، سایت ها، و منابع موجود قابل دسترس مرتبط با موضوع، جمع آوری و تحلیل شده است .نتایج حاکی از آن است که طبق مدل انقلاب های اجتماعی جهان سوم جان فوران، همه عوامل مطرح شده در این مدل در وقوع دو انقلاب ایران ومصر دخیل بوده اند .در ساختار اقتصادی، هر دو کشور از موارد مشابهی برخوردار بودند که عبارتند از1 :- تغییر کشاورزی معیشتی به کشاورزی پولی-. 2 اجرای اصلاحات ارضی در هر دو کشور-. 3 غالب شدن شیوه تولید سرمایه داری .در ساختار اجتماعی نیز دو انقلاب از موارد مشابهی، همچون افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، رشد طبقه متوسط جدید، رشد فساد مالی و اداری، مطالبات اجتماعی نوین برخوردار بوده اند .در ساختار سیاسی این دو انقلاب نیز موارد مشابهی وجود دارد به طوری که نوع حکومت در هر دو کشور، دموکراسی صوری و حکومت استبدادی بوده است و دولت های هر دو کشور از ویژگی های مشابهی همچون شخصی بودن قدرت، انحصارطلبی دولت، وابستگی اقتصادی به غرب، سرکوب دولتی، فساد گسترده در طبقه حاکم برخوردار بوده اند .در رابطه با ساختار فرهنگی این دو کشور، فرهنگ های سیاسی حکومتی هر دو کشور دارای فرهنگ ناسیونالیستی بودند با این تفاوت که در مصر این فرهنگ شامل ناسیونالیسم عربی و ناسیونالیسم سنی گرا می شود در حالی که در ایران، ناسیونالیسم ترسیمی پهلوی از عناصری همچون لیبرالیسم، محافظه کاری، باستان گرایی، و گرایش های مذهبی تشکیل یافته بود .فرهنگ سیاسی مخالفت نیز در دو کشور متفاوت بوده است در ایران فرهنگ تشیع غالب بوده است در حالی که در مصر فرهنگ چپ مردم سالار در انقلاب بیشتر نمود پیدا کرده است.