اندیشه های رجالی علامه حلی با تکیه بر دو کتاب خلاصه الاقوال و ایضاح الاشتباه
[پایان نامه]
/ قربانعلی باقری
؛ استاد مشاور: حمید باقری
: دانشگاه قرآن و حدیث(پردیس تهران)
، ۱۳۹۱
۲۵۳ص.
چاپی
کلیدواژه:رجال، جرح و تعدیل.، علامه حلی، روش شناسی، خلاصه الاقوال، ایضاح الاشتباه.
کتابنامه: ص. ۲۴۳ - ۲۵۳؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
علوم حدیث(گرایش تفسیر اثری)
۱۲/۹/۱۳۹۱
۵/۱۸
آگاهی از روش و معیارهای عالمان امامی در نقد راویان احادیث برای ارزیابی اعتبار آن ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. از جمله فقیهان دوره متاخر علامه حلی است که توجه ویژه ای به ارزیابی های رجالی در اعتبار سنجی احادیث داشته است. او در این باره 3 کتاب رجالی تالیف کرد که دو کتاب خلاصه الاقوال و ایضاح الاشتباه وی امروزه در دسترس است. باز شناسی روش و ملاک های علامه حلی به دلایل مختلفی همچون موقعیت زمانی، تالیفات متعدد فقهی-رجالی و اثر گذاری فراوان در دوره های پسین مسئله مورد پژوهش است. با تحلیل محتوای دو کتاب رجالی برجای مانده از علامه حلی می توان تصویری دقیق از اندیشه، روش و معیارهای این عالم بزرگ شیعی در دانش رجال ارائه داد. علامه حلی در شرح حال راویان اطلاعات فراوانی را که در اختیار داشته فراهم آورده است.اطلاعاتی که در شناخت راوی، نشانه هایی برای تمایز او از راویان مشابه و نیز جرح وتعدیل کار آمد است. او در ارائه این آگاهی ها به میراث رجالی پیش از خود توجه بسیار نشان داده و از منابعی که در اختیار داشته به دو شکل مستقیم و با واسطه بهره برده است. معیارهایی که علامه حلی بر پایه آنها به توثیق و تضعیف راویان پرداخته متعدد است. توجه علامه به وجود نص معصومان، توثیق رجالیان متقدم، اصحاب اجماع و وکالت از ائمه در تعدیل راویان درخور توجه است. وی همچنین برخی معیارهای کلی مانند ذم راوی از سوی ائمه (ع)، تضعیف رجالیان متقدم، فساد مذهب و مجهول بودن راوی در جرح راویان بکار بسته است. تعارض داوری های رجالیان درباره راویان امری غیرقابل انکار است. علامه حلی که به نقل دیدگاههای رجالیان پیش از خود اهتمام ویژه داشت در مواردی با این اختلاف نظرها مواجه شده که براساس شواهد متعدد می توانیم بگوییم که وی از اجتهاد شخصی خود برای حل این اختلافات بهره برده است. عرضه ی داوری های رجالی درباره راویان در قالب الفاظ جرح و تعدیل ممکن است.علامه حلی توثیق و مدح راویان را با استفاده از 28 اصطلاح و جرح آنها را با بکارگیری 11لفظ که بر جرح راویان دلالت دارند نشان داده است.گفتنی است که مفهوم و دلالت هر یک از الفاظ بر جرح و تعدیل راویان متفاوت است