عنوان

مطالعه شاخص های مورفولوژیک و فیزیکوشیمیایی تکامل خاک در کلیبر، مرند و جلفا

شماره

پ۲۹۵۷۰

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

مطالعه شاخص های مورفولوژیک و فیزیکوشیمیایی تکامل خاک در کلیبر، مرند و جلفا

نام نخستين پديدآور

آیسا پشم تاب

نام ناشر، پخش کننده و غيره

کشاورزی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۴۰۲

نام خاص و کميت اثر

۷۹ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

مدیریت منابع خاک - گرایش منابع خاک و ارزیابی اراضی

زمان اعطا مدرک

۱۴۰۲/۰۶/۱۳

متن يادداشت

بررسی تکامل و عوامل موثر در تشکیل خاک، پایه و اساس شناخت و مطالعات دیگر ویژگی های خاک یک منطقه می باشد. هر یک از فاکتورهای خاکسازی بر اساس برخی شرایط محیطی منطقه مانند قرارگیری در سطوح مختلف ژئومورفولوژی، موادمادری، اقلیم و پوشش های گیاهی مختلف در تشکیل خاک اثرگذاری های متفاوتی دارند. در تشکیل و تکامل خاک فرآیندهای مختلف خاکسازی مکمل اثر فاکتورها بوده و تکامل آن با بررسی برخی شاخص¬ها بصورت کمی قابل بیان و تفسیر می¬باشد. پژوهشگران علوم خاک شاخص های ریاضی مختلفی را ابداع نموده و با استفاده از این‌ها توانستند درجه تکامل خاک را بصورت عددی بیان کنند. ارائه شاخص¬های مختلف تکامل خاک حاصل برقراری ارتباط بین ویژگی معین و اجزای موجود در آن می¬باشد و هدف از این مطالعه نیز بررسی تکامل خاک¬¬های سه شهرستان شمالی استان آذربایجان¬شرقی با شرایط اقلیمی متفاوت توسط شاخص¬های مورفولوژیکی و فیزیکوشیمیایی اعم از شاخص هاردن و شاخص¬های تجمع رس و هوادیدگی در خاکرخ¬های منتخب با پراکندگی مناسب است. در این بررسی از بین 144 خاکرخ مطالعه شده، 73 خاکرخ در رده¬های مختلف انتی¬سول، اینسپتی¬سول، اریدی¬سول و مالی¬سول و زیرگروه¬های Lithic Xerorthents، Typic Haploxerepts، Typic Calcixerepts، Xeric Haplocalcids و Typic Calcixerolls جهت مقایسه انتخاب و با استفاده از شاخص¬های ذکر شده تکامل آن¬ها بصورت عددی مشخص گردید. بر اساس نتایج حاصله خاک¬های Typic Calcixerolls موجود در محدوده مورد مطالعه و در شهرستان کلیبر با توجه به پوشش گیاهی مناسب و اقلیم مرطوب¬تر بیشترین مقدار شاخص تکامل را به خود اختصاص دادند. شاخص تجمع رس و هوادیدگی تفاوت معنی داری در انواع خاک-های شهرستان¬های مختلف نشان ندادند که این امر تطابق منطق رده¬بندی خاک¬ها با این دو شاخص تکامل را در منطقه بیان می¬کند. همچنین در زیرگروه¬های Xerorthents Lithic و Xeric Haplocalcids میزان تکامل خاک¬ها توسط شاخص هاردن برای شهرستان کلیبر از نظر آماری متفاوت بوده که این امر را می¬توان به ماهیت اقلیم و پوشش گیاهی منطقه ربط داد. در رابطه با خاکرخ انتی-سول¬های گزارش شده در محدوده مورد مطالعه، شاخص¬های هوادیدگی و تجمع رس قادر به ارائه میزان تکامل نبوده؛ ولی شاخص هاردن در بین شاخص¬های تکامل خاک مورد بررسی علاوه بر دخیل کردن عوامل مختلف برای تعیین مقدار شاخص امکان بررسی تکامل خاک¬های انتی¬سول را نیز مهیا و کمترین مقدار شاخص تکامل را برای این خاک¬ها نشان داد. زیرگروه¬های Typic Haploxerepts، Typic Calcixerepts و Xeric Haplocalcids در محدوده مورد مطالعه تفاوت آماری متفاوتی از نظر تکامل از یکدیگر نشان نداده و این امر را می¬توان به تشابه افق¬های مشخصه این خاک¬ها و شرایط مشابه به توسعه و تکامل آن¬ها مرتبط دانست. خا¬ک¬های شهرستان جلفا به دلیل درجه حرارت سالانه بیشتر و مجموع بارش کمتر در کنار عوامل زمین شناسی از تکامل کمتری نسبت به سایر شهرستان¬ها برخوردار بوده، در حالیکه خاک¬های توسعه یافته در شهرستان کلیبر به واسطه ریز اقلیم مناسب و اکوسیستم جنگلی بیشترین تکامل را نسبت به سایر شهرستان¬های بررسی شده به خود اختصاص داده است.

متن يادداشت

Abstract: Investigating the evolution and effective factors in soil formation is the basis of knowledge and other studies of the soil characteristics of a region. Each of the soil formation factors have different effects on soil formation based on some environmental conditions of the region, such as placement in different geomorphic surfaces, parent materials, climate, and different vegetation. In the formation and evolution of soil, various soil forming processes complement the effect of factors and its evolution can be expressed and interpreted quantitatively by examining some indices. Soil science researchers have invented different mathematical indices and by using these they were able to express the degree of soil evolution in numerical form. The presentation of different soil evolution indices is the result of establishing a relationship between a certain characteristic and its components, and the purpose of this study is to investigate the evolution of soils in three northern cities of East Azarbaijan province with different climatic conditions by morphological and physicochemical indices, including the Harden index and the indices of clay accumulation and weathering in selected soils with suitable dispersion. In this study, among the 144 studied soil profiles, 73 soil profiles in different orders of Entisols, Inceptisols, Aridisols, and Mollisols, and the subgroups Lithic Xerorthents, Typic Haploxerepts, Typic Calcixerepts, Xeric Haplocalcids, and Typic Calcixerolls were selected for comparison, and using the mentioned indices, their evolution was determined numerically. Based on the obtained results, the Typic Calcixerolls in the study area and in Kalibar city due to suitable vegetation cover and wetter climate had the highest amount of evolution index. The clay accumulation index and weathering did not show a significant difference in the soils types of different cities, which indicate the compatibility of the classification logic of soils with these these evolution indices in the region. Also, in Lithic Xerorthents and Xeric Haplocalcids subgroups, the soils evolution degree by Harden's index was statistically different for Kalibar city, which can be related to the nature of climate and vegetation of the region. Regarding the reported entisols in the study area, the indices of weathering and clay accumulation were not able to provide the evolution rate; but Harden's index, among the studied soil evolution indices, in addition to involving various factors to determine the index value, also revealed the possibility of entisols evolution and showed the lowest evolution index value for these soils. The subgroups of Typic Haploxerepts, Typic Calcixerepts and Xeric Haplocalcids in the studied area did not show any statistical difference from each other in terms of evolution, and this can be related to the similarity of the diagnostic horizons of these soils and similar conditions to their development and evolution. The soils evolution of Jolfa city are less than other cities due to the higher annual temperature and less rainfall in addition to geological factors, while the developed soils in Kalibar city have formed by suitable microclimate and forest ecosystem which have high evolution in compared to other surveyed cities.

عنوان گونه گون

The study of morphological and physicochemical soil evolution indices in kaleybar, marand and jolfa

عنصر شناسه اي

‏‏پشم تاب، ‏

ساير عناصر نام

آیسا ‏

کد نقش

تهیه کننده

عنصر شناسه اي

‏‏جعفرزاده‏،

عنصر شناسه اي

‏رضائی،

ساير عناصر نام

علی اصغر ‏

ساير عناصر نام

حسین ‏

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد مشاور

عنصر شناسه اي

‏تبریز