عنوان

آسیب‌شناسی یک بحران: مطالعه جامعه‌شناختی عوامل مؤثر در بروز بحران دریاچه ارومیه طی پنح دهه اخیر

شماره

پ۲۴۴۵۲

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

آسیب‌شناسی یک بحران: مطالعه جامعه‌شناختی عوامل مؤثر در بروز بحران دریاچه ارومیه طی پنح دهه اخیر

نام نخستين پديدآور

نرمین نیکدل

نام ناشر، پخش کننده و غيره

حقوق و علوم اجتماعی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۳۹۹

نام خاص و کميت اثر

۱۸۱ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

دکتری

نظم درجات

علوم اجتماعی گرایش جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

زمان اعطا مدرک

۱۳۹۹/۶/۱۷

متن يادداشت

این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی بحران آب دریاچه ارومیه و شناخت عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر این پدیده طی پنجاه سال اخیر صورت پذیرفته است. بدین منظور به بررسی تاریخی روند حکمرانی آب در ایران پرداختیم و سپس گفتمان‌های محیط‌زیستی را از طریق بررسی پیش‌نویس قوانین و برنامه‌های توسعه و مذاکرات صورت‌گرفته توسط کنشگران کلیدی یعنی نمایندگان مجلس مطالعه کردیم. در مرحله بعد سراغ نخبگان سیاسی و علمی مرتبط با حوضه دریاچه ارومیه رفتیم و تلاش نمودیم اقتصاد سیاسی حاکم بر منطقه را تحلیل نماییم و درنهایت یک مدل پارادایمی را از دل تفاسیر ذینفعان محلی یعنی کشاورزان استخراج نمودیم. این پژوهش با چهار روش تحلیل تاریخی، تحلیل گفتمان انتقادی، تحلیل مضمون و نظریه زمینه‌ای انجام شده است. هدف از چنین تنوع روشی، ضرورت بررسی هر مقوله در درون ساختار و متن آن بود تا بتوان به تصویری جامع از کلیت سؤال اصلی تحقیق دست یافت. نتایج حاصل از ادغام یافته‌ها نشان می‌دهد که سه عامل ساختاری، نگرشی و ایدئولوژی توسعه را می‌توان به عنوان کلان‌عاملانِ شکل‌دهنده و تداوم‌بخش وضعیت بحران آب دریاچه ارومیه معرفی کرد. عوامل ساختاری که خود شامل سه دسته عوامل اقتصادی، حقوقی و سازمانی می‌باشد، آب را همچون کالای فاقدِ ارزش مبادله برساخت کرده‌ و حکمرانی بر آن را با حذف گروه‌های اجتماعی به مقوله‌ای "دولتی-انحصاری" تبدیل کرده‌است. این شیوه حکمرانی آب که "سیاسی بودن " آن را کتمان می کنند بر خطرات اجتماعی-اکولوژیکی سرپوش نهاده و این تصمیمات فرصت ساخت و بازسازی رویکردهای روش و عمل پایدار را از بین برده است. عوامل نگرشی نیز که به ذهنیت‌های تصمیم‌سازان می‌پردازد در دو سطح نهادی و عمومی بحران آب را ایجاد و تشدید کرده است. بی‌دانشی، بی‌دغدغگی و عدالت‌محوری محیط‌زیستیِ ناقص از ویژگی‌های مهم کنشگران حوزه تصمیم‌سازی است که با طبقه‌بندی (محرمانه‌ساختن) داده‌های حوزه آب، خطاهای مدیریتی را سرپوش می‌نهند و نه تنها مانع از شکل‌گیری مطالبات اجتماعی در حوزه آب می‌شوند بلکه نگاه بی‌تفاوت به مقوله آب را به تمام بخش‌های جامعه (نگرش عمومی) تسری می‌دهند، به‌گونه‌ای که در یک اتحاد ناخواسته دولت و ملت همسو با یکدیگر در جهتِ اتلاف و تخریب منابع آبی برمی‌آیند. در این میان ایدئولوژی توسعه در نقش بازیگر اصلی، مسیرهای فکری و اجرایی را تعیین و هدایت می‌کند. ایدئولوژی‌ای که صاحبان منافع اقتصادی و سیاسی در تمام دوران تاریخی موردمطالعه این پژوهش، به تعریف استانداردها و خطرات پرداخته‌اند

متن يادداشت

This study examines the pathology of Urmia Lake (UL) water crisis in Iran and identifying the sociological aspects of this disaster over the last five decades. To achieve this goal, we first, focused on water governance in Iran Through a historical perspective and then studied environmental discourses by addressing the law drafts, national development programs and also interviewing with parliament members. We, then, categorized economic and political elite’s overviews in order to analysis the political economy of UL basin and finally presented a paradigmatic model from farmers and other stockholders interpretations. This research has been done with four methods including historical, critical discourse, content analysis and grounded theory. The diverse methodology was inevitable to examine each category within its structure and contexts to achieve a comprehensive image of the whole matter. Results highlight three main factors including structural, attitudes and developmental ideology as the main driven factors emerging and continuing UL crisis. Structural Factors have constructed “water” as a disvalued commodity to exchange and have state-monopolized governance through eliminating public group. This manner of water governance masks socio-ecological risks of concealing the political feature of natural resources management so that all opportunities of building and reconstructing the sustainable approach and practices will be ruined. Attitude factors dealing with the mindsets of decision makers at both institutional and public levels have created and exacerbated the water crisis. Ignorance, carelessness and incomplete environment justice-orientation are important characters of decision-makers who cover managerial mistakes by classifying (confidentializing) water data. In the meantime, development ideology as the main actor determines the intellectual and executive directions and have defined standards and risks over five decades

عنوان گونه گون

Pathology of a Crisis: A Sociological Study of the Factors Affecting the Crisis of URMIA Lake over the past 5 Decades

عنصر شناسه اي

‏نیکدل،

ساير عناصر نام

‏‏ نرمین

کد نقش

تهيه کننده

عنصر شناسه اي

‏بنی‌فاطمه،

عنصر شناسه اي

‏عباس‌زاده،

ساير عناصر نام

‏‏ حسین

ساير عناصر نام

محمد

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد راهنما

عنصر شناسه اي

‏ تبریز