مقایسه روش های پارامتریک، میکرولیز، منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در ارزیابی تناسب اراضی منطقه خواجه برای برخی از محصولات
نام نخستين پديدآور
/مسلم ثروتی خواجه
وضعیت نشر و پخش و غیره
نام ناشر، پخش کننده و غيره
: دانشکده کشاورزی
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
۲۴۸ص
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
چاپی
یادداشتهای مربوط به پایان نامه ها
جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن
دکتری تخصصی Ph.D))
نظم درجات
در رشته علوم خاک گرایش پیدایش، رده بندی و ارزیابی خاک
زمان اعطا مدرک
۱۳۹۲/۱۱/۱۶
کسي که مدرک را اعطا کرده
تبریز
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
در عصر حاضر به دلیل افزایش جمعیت و تخریب اراضی، نیاز به استفاده بهینه از اراضی کشاورزی کاملا ضروری است .یک راه رسیدن به این هدف مهم، ارزیابی تناسب اراضی برای تیپصهای بهرهصوری رایج در منطقه میصباشد .روشصهای فائو در ارزیابی تناسب اراضی مبتنی بر منطق دو ارزشی بولین بوده که توسط تعدادی از محققین ارزیابی اراضی مورد نقد قرار گرفته است .بنابراین استفاده از روشصهای نوین در ارزیابی اراضی به دلیل در نظر گرفتن طبیعت پیوسته خاک، تغییرات در طول زمینصنما و عدم قطعیت در اندازهصگیریصها، ضروری است .در این تحقیق از روشصهای پارامتریک، سیستم تصمیمصگیری میکرولیز، نظریه مجموعهصهای فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در ارزیابی تناسب اراضی منطقه خواجه با وسعت ۷۳۳۵ هکتار واقع در استان آذربایجان شرقی برای تیپصهای بهرهصوری آفتابگردان، ذرت، گندم، هندوانه و یونجه استفاده شده است .خاکصهای این منطقه دارای رژیم رطوبتی اریدیک هم مرز با زریک و رژیم حرارتی مزیک واقع شده است .جهت نیل به اهداف ویژگیصهای مرفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی ۸۰ خاکرخ در ۲۶ واحد اراضی از منطقه مورد مطالعه قرار گرفت .خاکصهای تحت بررسی بر اساس کلید ردهصبندی ۲۰۱۰ در دو رده انتیصسول و اریدیصسول و زیرردههایFluvents ،Orthents ،Salids ،Gypsids ،Argids ، Calcidsو Cambids ردهصبندی شدند .بر اساس نتایج ارزیابی کیفی اقلیم منطقه برای کشت تیپصهای بهرهصوری آفتابگردان، گندم، هندوانه و یونجه دارای تناسب بالا (S۱) و برای ذرت دارای تناسب متوسط (S۲) بوده و مهمترین محدودیتصهای خاک شیب، شوری و گچ میصباشد .همچنین نتایج ارزیابی کمی نشان داد که روش فائو همبستگی و دقت بیشتری در پیشصبینی تولید تیپصهای بهرهصوری مورد مطالعه در مقایسه با مدل Albero داشته و ضرایب تبیین روابط رگرسیونی بین تولید پیشصبینیصشده و تولید مشاهدهشده، برای مدل فائو بیشتر از مدل Albero میصباشد .میزان تولید برآورد شده با دو مدل نیز متفاوت بوده و ناشی از شکل مختلف مدلصها است و نتایج آزمون همبستگی موید این مطلب بوده و در سطح احتمال ۵ درصد معنیصدار میصباشد .تولید دیم گندم، ذرت و تیپصهای بهرهصوری دیگر بر اساس مدل Terraza به ترتیب با۴۰- ۶۰،۲۰ - ۴۰و کمتر از ۲۰ درصد کاهش محصول همراه میصباشد، در حالیکه کشت فاریاب و رعایت برخی توصیهصهای مدیریتی مانع هرگونه تأثیر منفی در میزان تولید مشاهدهشده سالانه میصباشد .بر اساس مدل Cervatana حدود ۴۵/۷۲ درصد اراضی به عنوان اراضی خوب تا عالی و حدود ۵۵/۲۷ درصد اراضی به عنوان اراضی بحرانی تا خوب با محدودیتصهای شیب، خاک و فرسایش تشخیص داده شدند .سپس اراضی بااستعداد خوب و عالی با استفاده از مدل Almagra برای اهداف کشاورزی و برای ارزیابی غیر کشاورزی اراضی نامناسب تا بحرانی از مدل Sierraو Sierra۲ استفاده گردید .کاربرد مدل Almagra بیانگر این است که خاکصهایی با زیرگروهصهایCalcic Haplosalids ، Typic Haplosalidsو Aquic Torrifluvent با وسعت ۱۱/۹ درصد کل اراضی، برای همه تیپصهای بهرهصوری نامناسب بوده و زیرگروه Xeric Petronodic Haplocalcids با دارا بودن ۵۷/۲۱ درصد از کل اراضی برای همه تیپصهای بهرهصوری بجز ذرت و خربزه دارای تناسب کاملا مناسب می-باشد .کاربرد مدصلصهای Sierra و Sierra۲ بیانگر این مطلب است که کلیه اراضی نامناسب برای اهداف کشاورزی، مناسب برای کاشت مستکی (Pistacia Lentiscus) میصباشد .برای ارزیابی تناسب اراضی با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، ابتدا چندین ویژگی فیزیکی و اقتصادی با استفاده از راهنمای تشریح فائو و نظرات کارشناسی، وارد مدل شدند .برای هر عامل و به تفکیک هر تیپ بهرهصوری، بر اساس تأثیر آن در تناسب اراضی وزنص داده شد که یکی از مراحل اصلی در روش-های تصمیمصگیری چند معیاره است .در نهایت وزنصها و درجه-های تناسب مربوط به هر ویژگی با یکدیگر در محیط نرم-افزار Expert Choice تلفیق و بر اساس استانداردهای فائو کلاسصهای تناسب در پنج کلاس تعیین شدند .نتایج نشان داد که منطقه برای گندم دارای تناسب نسبتا تا کاملا مناسب، برای یونجه و هندوانه تناسب بحرانی تا نسبتا خوب و برای آفتابگردان و ذرت دارای تناسب بحرانی تا نامناسب می-باشد و نرخ ناسازگاری ۰۱/۰ برآورد گردید که کمتر از ۱/۰ بوده و قابلقبول میصباشد .بنابراین فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به عنوان یک تکنیک جهت تعیین الویت کشت با توجه به ویژگیصهای اراضی بوده و میصتواند به سادگی توسط کارشناسان و متخصصان کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد .برای ارزیابی تناسب اراضی با نظریه مجموعهصهای فازی، درجه عضویت هر یک از ویژگیصهای اراضی در کلاسصهای تناسب با استفاده از توابع عضویت کندل تعیین و در ماتریس ویژگیصها قرار داده شدند .سپس وزنصها، با استفاده از روش شبیهصسازی در محیط نرمصافزار Matlab برآورد و در ماتریس وزنصها قرار گرفتند .در نهایت با ترکیب ماتریس وزنصها و ویژگیصها با استفاده از عملگر ترکیب فازی، ماتریس نهائی تناسب اراضی محاسبه و نتایج نشان داد که این روش نسبت به روش پارامتریک کلاسصهای تناسب را یک یا دو کلاس مطلوبتر نشان میصدهد .مقایسه روشصها با استفاده از همبستگی بین شاخص اراضی و تولید مشاهدهشده در سطح منطقه نشان داد که دقت روشصهای ارزیابی نظریه مجموعهصهای فازی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، ریشه دوم، استوری و سیستم تصمیمصگیری میکرولیز به ترتیب کاهش میصیابد، بنابراین نظریه مجموعهصهای فازی نتایج بهتری در مقایسه سایر روشصها ارائه داده و میصتواند با فراهم آوردن رابطه بین ویژگیصهای اراضی که اغلب مبهم و ناقص هستند، به تعیین درجه محدودیت اراضی و مناسبصترین تیپصهای بهره-وری کمک نماید .همچنین الویت کشت با روشصهای مختلف ارزیابی تناسب اراضی بر اساس وسعت و نوع کلاسصهای تناسب) بجز سیستم میکرولیز(، به صورت یونجه، هندوانه، گندم، آفتابگردان و ذرت میصباشد
متن يادداشت
40 and <20. But irrigated agriculture and somemanagement recommendation prevent any negative effect on annual production. According to Cervatana model, 72.45 of total area were distinguished as good to excellent are about 27.55 with soil, slop and earosion limitation were marginal to good. Then lands with good to excellent capability were evaluated by Almagra model for agricultural proses and for non agriieut evaluation of marginal to moderate lamnd, sierra model was applied. Aplication of Almagra models reveald that Calcic Haplosalids, Typic Haplosalids and Aquic Torrifluvent subgroups with 9.11 extension are not suitable for all crops and subgroup Xeric Petronodic Haplocalcid with extension of 27.57 was high suitable for all of the selected crops except Maize and melon. Sierra and sierra2 models application, total area were unsuitable for agricultural purposes are suitable for Pistacia Lentiscus. Land evaluation land evaluation by AHP, several physical and economical factors were used based on FAO framework and experts opinions. According to kind of crops, the weight has given for each factor based on it is effect on suitability, wich is one stage in widely used MCDM techniques. Finally land suitability based on the linear combination of weights and rating scores of each factor by Expert Choice software were determinated into 5 suitability classes according to the FAO standard. The results showed that, region is moderately to highly suitable for Wheat, marginal to moderately suitable suitable for Alfalfa and watermelon and unsuitable to marginal suitable for sunflower and maize. And inconsistency ratio is calculated 0.01 that is lower than 0.1 and siginificant. There for AHP was as a technic for cultivation priority determination according to land charactristics and can simply be used by agricultural spacialists and experts. For land evaluation by the fuzzy set theory, the membership function of each soil properties in land suitability classes were determind using candle membership function and taken place in characterestic matrix. Then weights calculated by simulation methods by Matlab software enviroments and placed in weight Matrix. Finally suitability matrix calculated with multiplying weits and characteristic matrix by fuzzy operator and showed that this method is one or two classes suitable than parametric one. Comperasion of land evaluation methods by correlation coefficients calculation between land index and observed production in region showed that, presision models of Fuzzy Set Theory, Analitycal Hirarchy Process, Root Mean Square Metods, Storie and MicroLESE decreases respectability. There for Fuzzy Set Theory in comperision with other methods can represent and manipulate realationship between land charectristics and observed yield that is incomplete or vague and help to determinasion of land limitation rates and suitable crops. Also the evaluated crops with all methods except AHP, can be arranged based on their area extension and kind of suitability classes as follows: Alfalfa > Watermelon > Wheat > Sunflower> Maize-60 , 20-In the present time increasing of population and land degradation, proper use of agricultural lands become essential. One way to achieve this important goal is land suitability evaluation for comman crops in region. FAO framework for land suitability evaluation is based on Boolean mapping approach by ignoring of the continuous nature of soil, landscape variation and uncertainties in measurement has been criticized by number of authors. In this research aplication Parametric, MicroLEIS, Fuzzy Set Theory and Analytical Hierarchy Procecess were used to evaluate the suitability for sunflower, maize, wheat, watermelon and alfalfa with approximately 7335 ha extension located in East Azerbaijan province are aridic border to xeric and mesic soils mositure and temperature regims respectively. Soil morphological, physical and chemical characteristics of 80 soil proles in 26 Land unite were studied. According to keys to soil taxonomy 2010, soils were classified in Entisols and Aridisols orders and suborders of Fluvents, Orthents, Salids, Gypsids, Argids, Calcids and Cambids. Based on quantitive evaluation results, region climate was highly suitable for sunflower, wheat, watermelon and alfalfa and modaratly suitable for maize and slop, salinity and gypsum are important landscape and soil limitasions. The results of Quantitive land evaluation revealed, have significant correlation and accuracy FAO methods for estimation of land production potential and coefficient of correlation values between land production potential and observed yield in FAO is more than Albero model. Production potential is different in two models which is related to differences in the forms of the models and results are siginificant (P>5 ).The yield resultsof rainfed wheat, maiz and other crops by Terreza model reveald reduction of 40
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )