بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روحانیون علاوه بر اشتغال به امور سنتی مانند خطابه، سخنرانی، تبلیغ و اقامه نماز جماعت، به لحاظ ضرورت و فراهم شدن شرایط و اسلامی بودن جامعه کم کم وارد عرصه کشورداری شد و در ابعاد مختلف حکومت اعم از مسئولیتصهای اجرایی، قضایی و تقنینی و سیاسی حضور یافتند .این وضعیت، موجب بروز نگرانی از نفوذ افراد ناصالح و روحانیصنما در میان قشر روحانیت شد .بدین جهت براساس دستوررهبرکبیر انقلاب، امام خمینی)ره (دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت تشکیل گردید .طبق اصل پنجم و پنجاه و هفتم قانون اساسی و ماده ۵۲۸ آیین دادرسی دادگاهصهای عمومی و انقلاب در امور مدنی تا زمانیصکه رهبر انقلاب ادامهصی کار آن را مصلحت بدانند، به جرایم اشخاص روحانی رسیدگی خواهد کرد .این دادگاه یک محکمهصی اختصاصی صنفی غیر وابسته به دادگستری است و قوهصی قضاییه حق نظارت بر فعالیت و دخالت در چگونگی عملکرد آن را ندارد .دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت دارای آیین دادرسی مختص به خود است که به تنفیذ رهبری رسیده است و بدین لحاظ، مبانی تشکیل دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت و جایگاه آن در مجموعهصی نظام، ساختار و وظایف و چگونگی عملکرد آن، این محکمه را به صورت یک دادگاه وابسته به رهبری و تحت نظارت عالیه ایشان، با آیینصنامه مختص به خود درآورده است .در این پایانصنامه بدوا ماهیت دادگاهصهای اختصاصی و اصول حاکم بر آن، مبانی فقهی و حقوقی دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت و اختیارات ولی فقیه و دیدگاهصهای مختلف در این خصوص، همصچنین ساختار دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت، اهداف و وظایف و صلاحیتهای دادسرا و دادگاهصهای ویژه روحانیت، وظایف و اختیارات دادستان و حاکم شرع منصوب رهبری و دادستانصهای مراکز استانصها و دادیاران، آیین دادرسی و اصول حاکم بر رسیدگی دادگاه، راهصهای اعتراض به احکام دادگاهصها و اجرای احکام و تفاوت عملکرد دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت با عملکرد دادسرای عمومی و انقلاب و نیز تفاوت عملکرد دادگاهصهای بدوی و تجدیدنظر دادگستری با دادگاهصهای بدوی و تجدیدنظر ویژهصی روحانیت مورد بررسی قرار گرفته است
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )