عنوان

بررسی دگرسانی و کانه زایی رگه‌های سیلیس- تورمالین قلع‌دار در سنگهای آذرین و رسوبی شمال-شرق روستای رخنه شاهکوه- خراسان جنوبی

شماره

‭۵۹۸۷پ‬

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

بررسی دگرسانی و کانه زایی رگه‌های سیلیس- تورمالین قلع‌دار در سنگهای آذرین و رسوبی شمال-شرق روستای رخنه شاهکوه- خراسان جنوبی

نام نخستين پديدآور

/حسین صفارزاده حسینی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: علوم طبیعی

نام خاص و کميت اثر

‮‭۱۵۰‬ص‬

متن يادداشت

چاپی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

زمین‌شناسی اقتصادی

زمان اعطا مدرک

‮‭۱۳۸۶/۰۴/۳۰‬

کسي که مدرک را اعطا کرده

تبریز

متن يادداشت

توده‌ی گرانیتوئیدی شاهکوه) به سن ژوراسیک (در ‮‭۱۵۰‬ کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند قرار دارد .این توده تحت تاثیر فاز کوهزایی کیمرین پسین بداخل سازندهای رسوبی ژوراسیک) شمشک (نفوذ کرده و دگرگونی مجاورتی را در آنها سبب شده‌صاست .واحدهای اصلی این توده در منطقه‌ی مورد مطالعه شامل ‮‭۱)‬ :میکروگرانیت ‮‭۲)‬ مونزوگرانیت- گرانودیوریت می‌صباشند .سیستم‌صهای گسلی با روند عمومی شمالشرق- جنوبغرب درون این واحدها موجب تشکیل رگه‌صهای کوارتز- تورمالین قلع‌صدار و نفوذ دایکهای دیابازی، گرانوفیری، آندزیتی و میکرودیوریتی گشته است .حضور بیوتیت و زیرکن‌صهای دو نسلی در این واحدها) گرانیتهای دو میکایی (معرف گرانیتوئیدهای‮‭type - I‬احیایی تفریق‌صیافته و آلوده-شده می‌صباشند .کوارتز و تورمالین اصلی‌صترین کانی‌صهای گانگ در رگه‌صهای سیلیسی قلع‌صدار بوده و مقادیر کمتری از کانی‌صهای اسفن، زیرکون، آپاتیت، جاروسیت، لوکوکسین، کلسیت و کربناتهای آهندار نیز آنها را همراهی می‌صکنند .کانه‌صهای اصلی و کانی‌صهای اپاک در این رگه‌صها کاسیتریت، پیریت، کالکوپیریت، هماتیت، کوولیت، مالاکیت، گوتیت، جاروسیت و پیروتیت هستند .میزان کاسیتریت) به‌صعنوان اصلی‌صترین کانه قلع‌صدار در رگه‌صهای سیلیسی (بسیار پایین بوده و به نظر می‌رسد جائیکه اکسیدهای آهن و سولفیدهای مس فراوانترند بر مقدار این کانی افزوده می‌صشود .دو نوع دگرسانی هیپوژن و سوپرژن در اطراف رگه‌صها مشاهده می‌صشود .پنج نوع دگرسانی هیپوژن در رگه‌صها و سنگهای دیواره شناسایی شدند که شامل : گرایزن، سرسیتیک، آرژیلیک) حدواسط تا پیشرفته(، سیلیسیک و در نهایت دگرسانی بیوتیت- اورتوکلاز) پتاسیک (می‌صباشند .زونهای دگرسانی گرایزن و سیلیسیک اصلی‌ترین و مهمترین انواع دگرسانی مرتبط با کانه‌صزایی قلع می‌باشند .سیالات آبدار باقیمانده) مرتبط با توده‌صی گرانیتوئیدی منشا (که از بور غنی شده‌صاند، از طریق شکستگیهای القایی) حاصل از فشارهای تکتونیکی (به سمت بالا در سنگهای گرانیتی و رسوبی) سازند شمشک (حرکت کرده و مجموعه کانیایی دگرسانی هیپوژن و کانیهای بورصدار مانند تورمالین) شورل و دراویت (در قسمتهای فوقانی‌صتر این واحدها را تشکیل داده‌صاند .بر اساس یافته‌های حاصل از آنالیز الکترون میکروپروب‮‭(EPMA)‬ ، قلع در کاسیتریت و تورمالینهای موجود در رگه‌صهای سیلیسی دیده می‌شود .عیار قلع در گرانیت‌صهای منطقه کمتر از ‮‭ppm۲‬ بوده که با مقایسه‌ی این مقدار با گرانیت‌صهای بارور شناخته‌صشده در سرتاسر دنیا‮‭۲۰)- ( ppm۳۰‬، بسیار پایین بوده و در زمره‌ی گرانیت‌صهای عقیم قرار می‌گیرند .میانگین عیار ‮‭Sn‬ در رگه‌های سیلیسی منطقه‌ی شاهکوه نیز از ‮‭ppm۵‬ تا ‮‭ppm۱۹۴۵‬ متغیر بوده و با مقایسه آن با حداقل عیار قلع معادن قابل استخراج ‮‭(۵/۰‬ تا ( ‮‭۴/۰‬ می‌توان آنرا جزء کانسارهای با عیار پایین و غیر اقتصادی در نظر گرفت .تغییرات وسیع در محتوای عناصر کمیاب همانند ‮‭Ba, Th, Nb, Ce, Cr‬ و ‮‭Ni‬ در رگه‌صهای کانه‌صدار احتمالا می‌صتواند به دلیل تغییر درصد کانی‌صهای تورمالین، بیوتیت، اسفن، اپیدوت، زیرکون، آپاتیت و مگنتیت در رگه‌صهای کوارتز- تورمالین و تورمالین- کوارتز منطقه باشد .با توجه به فاکتور ضریب همبستگی مجموعه‌ی عناصر ‮‭La, Y, Sn, Sb, Ag, Mo, Pb, Zn, Co, Cu, Zr‬ و ‮‭Hf‬ در منطقه می‌صتوان وجود کانسار سولفوری قلع را در اعماق انتظار داشت بر اساس یافته‌صهای حاصل از سکانس پاراژنتیکی کانی‌صها، زونهای دگرسانی اطراف رگه‌صها، مطالعات ژئوشیمیایی گرانیت شاهکوه و رگه‌صهای کوارتز- تورمالین و تورمالین- کوارتز منطقه‌ی مورد مطالعه، مقایسه‌ی ترکیب تورمالین موجود در رگه‌صها با تورمالین کانسارهای مشابه و با در نظر گرفتن موقعیت تکتونیکی منطقه در می‌صیابیم که کانه-زایی غیراقتصادی قلع منطقه‌ی مورد مطالعه از نوع رگه‌صای- سولفوری مرتبط با کانسارهای پورفیری قلع می‌صباشد .با توجه به اینکه توده‌صهای گرانیتوئیدی منطقه‌صی شاهکوه از عناصر‮‭Sn‬ ، ‮‭W‬ و ‮‭Cu‬ نسبتا تهی هستند، به احتمال زیاد کانه‌صزایی توسط محلول‌صهای هیدروترمالی منشاگرفته از توده‌ی گرانیتوئیدی دیگری می‌صباشد که در عمق تقریبا یک کیلومتری جایگیری کرده است .

متن يادداشت

1km depth.~ 150km south of Birjand. This body intruded the Jurassic sedimentary (Shemshak) formation as the result of pre-Kimmerian orogenic phase, and caused contact metamorphism. The main units of this body in the study area include (1) micro-granite and (2) monzogranite-granodiorite. Fault systems with oveall trending NE-SW within the units caused the development of Sn-bearing quartz-tourmaline veins, and the intrusion of diabasic, granophyric, andesitic, and microdioritic dikes. The presence of two generations of biotite and zircon in these units (2-mica granite) is indicative of differentiated and contaminated reduced I-type granitoids. Quartz and tourmaline are the principal gangue minerals accompanied by lesser amounts of sphene, zircon, apatite, jarosite, leucoxene, calcite, and Fe-carbonates in Sn-bearing siliceous veins. The major ore and opaque minerals within the veins are cassiterite, pyrite, chalcopyrite, hematite, covellite, malachite, goethite, jarosite, and pyrrhotite. The amount of cassiterite (as a main Sn-bearing mineral in siliceous veins) is very low and it seems to be more abundant where the Fe-oxides and Cu-sulfides are present.Two types of alterations (1) hypogene and (2) supergene are observed around the veins. Five types of hypogene alterations have been recognized within the veins and wall rocks that include greisenization, sericitization, argillization (intermediate to advanced), silicification, and biotite-orthoclase (potassic). The greisenization and siicification zones are the dominant and principal types of alterations with which tin mineralization is intimately related. The residual aqueous fluids (related to granitoid body) was enriched in boron and infiltrated through induced fractures (resulted from tectonic pressures) upwardly toward granitic and sedimentary (Shemshak formation) rocks and developed hypogene alteration mineral assemblages and B-bearing minerals such as tourmaline (schorl and dravite) in upper parts of the units.Based upon electron probe micro-analysis (EPMA) data, tin was fixed both in cassiterite and tourmaline within the siliceous veins. The tin assay of granites in the study area is <2ppm that in comparison with that of world's well-known productive granites (20-30ppm) is very low and can be categorized as barren granite. The average grade of Sn in siliceous veins at Shahkuh varies from 5ppm to 1945ppm and in comparison with the minimum grade of Sn in profitably extracted mines (0.4-0.5 ) it can be regarded as low-grade and non-profitable tin deposit. The vast variation in amounts of rare elements such as Cr, Ce, Nb, Th, Ba, and Ni in ore-bearing veins is likely due to the modal variation of tourmaline, biotite, sphene, epidote, zircon, apatite, and magnetite in quartz-tourmaline and tourmaline-quartz veins in the area. By noting the correlation coefficient factor of elements such as Zr, Cu, Co, Zn, Pb, Mo, Ag, Sb, Sn, Y, La, and Hf in the area, the presence of Sn-bearing deposit can be expected at depth. Based upon data obtained from paragenetic sequence of minerals, alteration zones around the veins, geochemical studies of Shahkuh granite and the associated quartz-tourmaline and tourmaline-quartz veins, comparison of composition of existing tourmaline within the veins to that of similar productive deposits, and tectonic setting of the area, it can be deduced that Sn mineralization in the study area is of uneconomic and of vein-sulfide type associated with Sn porphyry deposit. Since the Shahkuh granitoid body is poor in Cu, W, and Sn, it is most likely that mineralization formed by hydrothermal fluids originated from another granitoid body buried beneath the area at~ Shahkuh granitoid body (Jurassic) is located

مستند نام اشخاص تاييد نشده

صفارزاده حسینی، حسین

مستند نام اشخاص تاييد نشده

کلاگری، علی اصغر، استادراهنما

مستند نام اشخاص تاييد نشده

مؤید، محسن، استادمشاور

مستند نام اشخاص تاييد نشده

عسکری، علی، استاد مشاور

يادداشت عمومي

سیاه و سفید

وضعیت فهرست نویسی

نمایه‌سازی قبلی