عنوان

تأثیر سدیم دودسیل بنزن سولفونات بر برخی شاخص های کیفیت خاک

شماره

‭۱۶۸۰۵پ‬

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

تأثیر سدیم دودسیل بنزن سولفونات بر برخی شاخص های کیفیت خاک

نام نخستين پديدآور

/علی برزگر گنبری

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: کشاورزی

تاریخ نشرو بخش و غیره

، ‮‭۱۳۹۵‬

متن يادداشت

چاپی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

علوم خاک

زمان اعطا مدرک

‮‭۱۳۹۵/۱۱/۱۹‬

کسي که مدرک را اعطا کرده

تبریز

متن يادداشت

سدیم دودسیل بنزن سولفونات، یک سورفکتانت آنیونی است که به‌عنوان جزء اصلی شوینده‌های خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد .این سورفکتانت به همراه لجن فاضلاب، پساب و علف‌کش‌ها وارد خاک شده و ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک را به‌طور منفی متأثر می‌سازد که موجب کاهش کیفیت خاک می‌شود .هدف از این مطالعه بررسی اثر سدیم دودسیل بنزن سولفونات بر برخی شاخص‌های کیفیت شیمیایی‮‭(pH‬،‮‭EC‬ ، آهن، منگنز، روی و مس قابل جذب، شاخص مواد آلی محلول، کربن آلی و سولفات قابل جذب(، زیستی) تنفس میکروبی، کربن زیتوده میکروبی، نیتروژن زیتوده میکروبی، فسفر زیتوده میکروبی، سهم متابولیک و سهم میکروبی (و فیزیکی) رطوبت اشباع، جرم مخصوص ظاهری و شاخص پایداری خاکدانه (یک خاک از منطقه اسکو بود .شاخص‌های شیمیایی) به استثنای سولفات قابل جذب (و زیستی خاک در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور ‮‭SDBS‬ در چهار سطح‮‭(۰‬ ،‮‭۰۱/۰‬ ، ‮‭۰۵/۰‬ و ‮‭۲۵/۰‬ درصد (و زمان‮‭(۲۵/۰‬ ،‮‭۲‬ ،‮‭۷‬ ،‮‭۱۴‬ ،‮‭۲۱‬ ،‮‭۲۸‬ ،‮‭۳۵‬ ،‮‭۴۹‬ ،‮‭۶۳‬ ، ‮‭۷۷‬ و ‮‭۹۱‬ روز برای شاخص‌های شیمیایی و‮‭۲‬ ،‮‭۷‬ ،‮‭۱۵‬ ،‮‭۳۰‬ ، ‮‭۶۰‬ و ‮‭۹۰‬ روز برای شاخص های زیستی (با سه تکرار بررسی شدند .شاخص‌های فیزیکی و سولفات قابل جذب فقط در روز نود و پنجم بررسی شدند .نتایج نشان داد که در پایان انکوباسیون، ‮‭pH‬ و ‮‭EC‬ خاک با افزایش سطح ‮‭SDBS‬ به ترتیب کاهش و افزایش یافت .مقادیر قابل جذب آهن در هر سطح ‮‭SDBS‬ با زمان کاهش یافته و فقط در دو سطح ‮‭۰۱/۰‬ و ‮‭۰۵/۰‬ درصد در پایان انکوباسیون افزایش یافت .این کاهش در مورد منگنز قابل جذب خاک نیز مشاهده شد ولی افزایش معناداری در روزهای پایانی انکوباسیون مشاهده نگردید .تغییرات مقادیر روی قابل جذب خاک نسبت به سه فلز دیگر کمتر بود .مس قابل جذب خاک با افزایش سطح ‮‭SDBS‬ افزایش یافته و با گذشت زمان کاهش نشان داد .تاثیر ‮‭SDBS‬ بر افزایش میزان قابل جذب فلزات به طور متوسط از ترتیب زیر پیروی کرد .‮‭Cu Mn < Fe < Zn‬ :بالاترین سطح شاخص مواد آلی محلول و نیز کربن آلی خاک در تیمارهای سطح ‮‭۲۵/۰‬ درصد ‮‭SDBS‬ مشاهده شدند .اندازه‌گیری درصد کربن آلی خاک در تیمارها نشان داد که در سطوح‮‭۰۱/۰‬ ، ‮‭۰۵/۰‬ و ‮‭۲۵/۰‬ درصد‮‭SDBS‬ ، به‌طور متوسط به‌ترتیب حدود‮‭۵۲‬ ، ‮‭۵۴‬ و ‮‭۲۲‬ درصد از سورفکتانت معدنی شده است .سولفات قابل جذب خاک با افزایش سطح ‮‭SDBS‬ به‌طور معناداری افزایش یافت .با این حال، محاسبات بر مبنای غلظت سولفات قابل جذب خاک، درصد سورفکتانت معدنی‌شده را بیش از مقدار واقعی برآورد کرد .تنفس میکروبی خاک در هر سطح ‮‭SDBS‬ با زمان کاهش یافت و در پایان انکوباسیون در سطوح ‮‭۰۱/۰‬ و ‮‭۰۵/۰‬ درصد به طور معناداری کمتر از سطوح صفر و ‮‭۲۵/۰‬ درصد بود .روند اخیر برای کربن زیتوده میکروبی خاک نیز مشاهده شد که علت آن تحت تنش بودن جامعه میکروبی خاک در سطوح ‮‭۰۱/۰‬ و ‮‭۰۵/۰‬ درصد و ایجاد تحمل القایی در سطح ‮‭۲۵/۰‬ درصد بود .نیتروژن زیتوده میکروبی خاک در روز دوم انکوباسیون با افزایش سطح ‮‭SDBS‬ افزایش یافت و با گذشت زمان در همه سطوح) ‮‭SDBS‬ به استثنای شاهد (کاهش نشان داد .افزایش نیتروژن زیتوده در تیمارهای ‮‭SDBS‬ می‌تواند به علت افزایش فعالیت ازتوباکترها یا سایر باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن که نسبت به حضور ‮‭SDBS‬ حساسیت کمتری داشته و قادرند از آن تغذیه نمایند، باشد .بیشترین مقدار فسفر زیتوده میکروبی مربوط به تیمارهای ‮‭SDBS‬ در روز دوم انکوباسیون بود که بعد از یک هفته به‌شدت کاهش یافت و به دنبال آن تغییرات ناچیز بود .با توجه به اینکه ازتوباکترها حل‌کننده فسفات می‌باشند، لذا ممکن است تحریک رشد آن‌ها از طریق افزودن ‮‭SDBS‬ منجر به انحلال فسفات‌های نامحلول خاک و ضمیمه شدن آن‌ها به زیتوده میکروبی شده باشد .از بین شاخص‌های فیزیکی خاک فقط اثر ‮‭SDBS‬ بر کاهش شاخص پایداری خاکدانه معنادار بود

متن يادداشت

Sodium dodecyl benzene sulfonate (SDBS) is an anionic surfactant which is in use as a main component of household detergents. This detergent is added to soil by application of sludge, effluent and herbicides which negatively affects the physical, chemical and biological properties of the soil and therefore its quality. The aim of this study was to evaluate the impact of SDBS on some chemical (pH, EC and available Fe, Mn, Zn and Cu, dissolved organic matter index, organic carbon and available sulfate), biological (microbial respiration, microbial biomass carbon, microbial biomass nitrogen, microbial biomass phosphorus, metabolic quotient and microbial quotient) and physical quality indices (saturation moisture content, bulk density and aggregate stability index) in a soil from Osku area. For chemical and biological indices (except available sulfate) a factorial experiment was conducted in a completely randomized design consisting of two factors including SDBS levels (0, 0.01, 0.05 and 0.25 percent) and time intervals (0.25, 2, 7, 14, 21, 28, 35, 49, 63, 77 and 91 days for chemical indices and 2, 7, 15, 30, 60 and 90 days for biological indices) with three replications. For physical indices as well as available sulfate, the experiment and data analysis were performed in ninety-fifth day. The results showed that by increasing the SDBS level, pH and EC values of the soils were decreased and increased at the end of incubation, respectively. Values of available Fe in each level of SDBS decreased over time, except for two SDBS levels of 0.01 and 0.05 which increased at the end of incubation. This decrease was also observed for available Mn, but no significant increase was detected in the final days of incubation. Changes of available Zn were less than other metals. Available Cu increased by increasing the level of SDBS and decreased over time. The mean extent of the effect of SDBS on increasing the available contents of metals followed the order of Cu Mn > Fe > Zn. The highest values of dissolved organic matter index and soil organic carbon were observed in the treatments of 0.25 of SDBS. Determination of organic carbon content in the treatments indicated that at levels of 0.01, 0.05 and 0.25 of SDBS, on average, about 52, 54 and 22 of the applied surfactant have been mineralized, respectively. Soil available sulfate significantly increased with increasing the SDBS level. However, calculations based on the concentration of soil available sulfate overestimated the percent of mineralized surfactant. Soil microbial respiration decreased over time in each level of SDBS and the corresponding values were significantly lower at 0.01 and 0.05 of SDBS than those at zero and 0.25 of SDBS. This trend was also observed for soil microbial biomass carbon. Being soil microbial community under stress at 0.01 and 0.05 of SDBS and induction of tolerance at 0.25 of SDBS could explain these results. Soil microbial biomass nitrogen on the second day of incubation increased with increasing the SDBS level and decreased over time in all levels of SDBS (expect control). Increasing microbial nitrogen biomass in the SDBS treated soils might be due to increasing the activity of Azotobacters or other nitrogen-fixing bacteria which are less sensitive to SDBS and are able to feed through it. The highest values of microbial biomass phosphorus were related to SDBS treated soils on the second day of incubation, but the values severely decreased after one week and then the changes were negligible. Regarding the phosphate solubilization potential of Azotobacters, most probably it is possible that the stimulated growth of these bacteria in response of SDBS application could be responsible for solubilization of soil insoluble phosphates and their incorporation into the microbial biomass. Among the physical quality indices, only the effect of SDBS on decreasing soil aggregate stability was significant

مستند نام اشخاص تاييد نشده

برزگر گنبری، علی

مستند نام اشخاص تاييد نشده

اوستان، شاهین، استاد راهنما

مستند نام اشخاص تاييد نشده

علی اصغرزاد، ناصر، استاد راهنما

مستند نام اشخاص تاييد نشده

نیشابوری، محمدرضا، استاد مشاور

يادداشت عمومي

سیاه و سفید

وضعیت فهرست نویسی

نمایه‌سازی قبلی