عبدالله بن محمد میانجی همدانی ملقب به عین القضات از عرفای قرن ششم و هم زمان با سلطان محمود و سلطان سنجر، بود. وی به رفتار صاحبان منصب در زمان خود انتقاد داشته و بی پروا خطر می کرده است چنین رفتاری در زمانه پر آشوب او که زمانه ای سراسر ملتهب از رقابت سیاسی بود، او را آماج دشمنی مردان خطرناک سیاست می کرد. از سویی دشمنی خونین سلجوقیان با اسماعیلیان که ایشان را باطنیه و یا تعلیمیه نیز می خواندند، فضایی را ایجاد می کرد که برای از میان برداشتن مخالفان به راحتی به آنها اتهام باطنی گری می زدند عین القضات همدانی نیز از جمله کسانی است که طعمه این حریق گردیده است. او که مهمترین دستاویز اتهاماتش کتابی است به نام زبده الحقایق که آرای عرفانی و کلامی وی را باز می تاباند، علاوه بر اتهام باطنی گری، متهم به ادعای نبوت، ادعای خدایی و الحاد نیز بوده است. وی در برابر این دسیسه و بی عدالتی بی کار ننشست و پیش از مرگ در زندان کوشید تا در رساله ای که شکوی الغریب نام دارد، بی اساس بودن اتهامات وارده را روشن کرده و از خود سلب اتهام نماید. در این نوشتار کوشیدهایم، ضمن بررسی اتهام باطنی گری عین القضات همدانی به حقایقی درباره شخصیت و کنش وی دست یابیم.
ترجمه
پديدآور
رضا اسدپور، روشنک جهانی
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
عین القضات همدانی و اتهام باطنی گری در عصر سلجوقیان
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )