در مقام نبوت، وحی از مشکلات نبو بر جان نبی میبارد و در موارد مختلف شانی از شئونات اسماء الهی نبی اکرم (ص) کشف میشود. بعضی از مکاشفات، صورت تشبیهی و تمثیلی پیدا میکند و به صورت قصص و مثال در می آید و به زبان رمز و اشاره بیان میگردد.تاریخ حکمت و عرفان اسلامی حاوی و حامل داستانهای رمزی و سمبلیک چندی است که از لطیفترین و جذابترین بخشهای این تاریخ محسوب میشوند. عرفان و حکمت اسلامی حاوی و حامل داستانهای رمزی و سمبلیک چندی است که از لطیفترین و جذابترین بخشهای این تاریخ محسوب میشوند. عرفان و حکمت اسلامی در کشف و شهود خویش، وامدار عالم مثال یا به تعبیر ابن عربی، قلمرو "حضرت خیال"است. این عالم قلمرو صور نوریهای است که از نظر مادی مجردند لیک از نظر نوری، دارای امثال و صور نور حقیقی وجودند [که]به عنوان منشا و منبع آثار عرفانی و حکمی اسلام، در ابعاد ادبی هنری عمل میکند. اگر چه اعتقاد به عالم مثال و نیز بروز تعابیری چون اقلیم هشتم یا جابلقارا نمیتوان تعیین کرد که در چه زمانی دز تمدن اسلامی رخ نمود.اما به یقین میتوان از تاثیر بزرگترین و بالاتریم معجزهی پیامبر اعظم که آیات قرآن میباشد و نیز برخی روایات حضرت رسول اکذم (ص) و حتی درمواردی ائمهی شیعه (ع) در ظهور اندیشهی عوالم فراتر از عالم ماده و نیز مراتب آن سخن گفت. این مقاله به معرفی تابلوی "معراج حضرت رسول" اثر سلطان محمد، یکی از برجستهترین نقاشان عهد صفوی میپردازد. هنرمند متواضع و گرانمایهای که با آثار بدیع و زیبایش، مایع فخر و مباهات هتر ایران و ایرانیان بوده و میباشد. در این جستار کوشششده تا ابتدا عالم مثال از نظر حکما و فلاسفهی اسلامی شرح داده شود و در این پیوند از صور موجود در نگارگری ایرانی - اسلامی رمز گشایی گردد و در نهایت با بررسی عناصر، رنگ، خظ و فضا در تابلوی معراج حضرت رسول، عالم خیال هنرمند در رسیدن به چنین نمونهی کامل و شایسته از یک اثر مذهبی معنوی روشن گردد اثری که نه تنها ژرفای فکری و عرفانی این روایت را میگشاید، بلکه از قدرت هنرمندانه در کاربست عناصر تصویری همانند گونههای پالایش یافته، رنگهای هماهنگ شده، ترکیبهای بسیار متهورانه و محکم، عمق نمایی بدون استفاده از پرسیکتیو و فراتر از همه، همبستگی کلی و تمامیت یافتگی عناصر تصویری حکایت دارد
ترجمه
پديدآور
فهیمه زارعزاده
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
صور خیال در نگار گری ایرانی - اسلامی (تابلوی معراج حضرت رسول (ص) اثر سلطان محمد) "سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی"