عنوان

تعیین دز معادل نوترون رسیده به لنز، کیاسما و تیروئید در رادیوتراپی ناحيه لگن با فوتون انرژی بالا در مدل فانتوم

شماره

۹۹۰۵۸پ

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

تعیین دز معادل نوترون رسیده به لنز، کیاسما و تیروئید در رادیوتراپی ناحيه لگن با فوتون انرژی بالا در مدل فانتوم

نام عام مواد

[پایان نامه]

نام نخستين پديدآور

سمیه راشدی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۳۹۸

نام خاص و کميت اثر

۸۴ص

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

فیزیک پزشکی

زمان اعطا مدرک

۱۳۹۸/۰۶/۱۷

امتياز متن

۱۷/۱۶

متن يادداشت

مقدمه و هدف: راديوتراپی يكی از روش های درمان بيماری های بدخيم است كه هدف نهايی آن تحويل دز كشنده به سلول های تومورال است. یكی از نتايج ناخواسته رادیوتراپی تشعشع ثانويه در خارج از ميدان درمانی است كه دز اضافی را به بافت ها و ارگان های سالم تحميل می کند. این تشعشع ثانویه شامل فوتون و نوترون (درانرژی های بالاتر ازMeV 8) می باشد. امروزه با توسعه تکنولوژی و استفاده از شتابدهنده هایی با فوتون های پرانرژی در درمان تومورهای عمقی، دز جذبی حاصل از نوترون رو به افزایش است. فوتون هایی با انرژی های بالاتر ازMeV 8 بدلیل برهمکنش با مواد دارای عدد اتمی بالا در مسیر باریکه موجب تولید فوتونوترون می شوند. نوترون ها به دلیل اثر بیولوژیکی نسبی بالاتر در مقایسه با فوتون ها دارای اهمیت بیشتری هستند. از طرفی نوترون ها ذرات یونیزان غیرمستقیم بوده و احتمال پرتوگیری نواحی غير هدف در بدن از طریق این ذرات بيشتر است. تا به امروز دز نوترون در محاسبات سیستم طراحی درمان محاسبه نشده است و این امر به ضرر بیمار است. هدف این مطالعه اندازه گیری دز معادل نوترون های سریع رسیده به ارگان های حساس ناحیه سر و گردن در درمان ناحیه ی لگنی می باشد. مواد و روش ها: در تحقیق حاضر اندازه گیری دز معادل نوترون های سریع رسیده به لنز ، کیاسما و تیروئید در فانتوم راندو با استفاده از فیلم CR-39 انجام گرفت. در مرحله اول فیلم های CR-39جهت کالیبراسیون با دزهای از پیش تعیین شده بوسیله ی چشمه ی نوترونی آمرسیم- بریلیم تابش دهی شدند. پس از فرایند خورش شیمیایی بر روی فیلم ها و آشکارسازی ردها، چگالی سطحی ردهای ایجاد شده در فیلم ها به کمک میکروسکوپ نوری اندازه گیری شد و منحنی کالیبراسیون دز دریافتی بر حسب چگالی سطحی ردها بدست آمد. در مرحله دوم پس از اخذ تصویر سی تی از فانتوم و طراحی درمان متناسب با آن، فیلم های CR-39 در کیاسما، تیروئید و عدسی چشم های فانتوم جهت تابش دهی تعبیه شدند. سپس فانتوم مطابق با برنامه درمانی برای فیلد لگن با استفاده از شتابدهنده ی خطی پزشکی واریان با انرژی MeV 18 در مد فوتونی تابش دهی شد. در ادامه با انجام فرایند خوانش، دز معادل نوترون رسیده به لنز دو چشم ، تیروئید و کیاسما با استفاده از منحنی کالیبراسیون برآورد شد.نتایج: طبق نتایج بدست آمده، دز معادل نوترون سریع رسیده به تیروئید در فاصله 50.5 سانتی متری از ایزوسنتر 0.70 میلی سیورت به ازای یک گری پرتودهی به حجم هدف در فانتوم می باشد. دز معادل نوترون سریع در عدسی چشم راست و چشم چپ در فاصله ی 65.5 سانتی متری از ایزوسنتر به ترتیب0.90 و 0.93 میلی سیورت به ازای یک گری پرتودهی به حجم هدف در فانتوم بدست آمد. علاوه بر این دز معادل نوترون های سریع اندازه گیری شده برای کیاسما در فاصله 67.5 سانتی متری از ایزوسنتر برابر با 0.77میلی سیورت به ازای یک گری از پرتودهی به حجم هدف در فانتوم می باشد. همچنین دز نوترون های سریع با افزایش فاصله از ایزوسنتر و میدان درمانی روند کاهشی نشان نداد.نتیجه گیری: سهم نوترون ها در دز ثانویه ارگان های خارج از میدان درمانی غیر قابل انکار و چشم گیر است. مقدار دز معادل نوترون های سریع اندازه گیری شده برای عدسی چشم، با در نظر گرفتن یک دوره ی درمان کامل سرطان پروستات، از حد مجاز دز سالیانه برای این ارگان تجاوز می کند. مقدار دز معادل نوترون رسیده به ارگان ها تحت تاثیر فاصله از میدان درمانی نمی باشد و وابستگی بین آنها مشاهده نگردید. نتایج بدست آمده می تواند در لحاظ کردن سهم آلودگی نوترونی در برنامه های طراحی درمان و بهبود حفاظت بیماران در برابر آلودگی نوترونی موثر واقع شود. همچنین این نتایج می توانند در ارزیابی خطر سرطان های ثانویه مفید باشند.

عنصر شناسه ای

تیروئید

عنصر شناسه ای

THyroid gland

داده رابط بین فیلدها

a12

داده رابط بین فیلدها

a12

موضوع مستند نشده

دز معادل نوترون

موضوع مستند نشده

رادیوتراپی

موضوع مستند نشده

دزیمتر CR-39

موضوع مستند نشده

کیاسما

موضوع مستند نشده

ناحيه لگن

موضوع مستند نشده

مدل فانتوم

کد نقش

، پدیدآور

مستند نام اشخاص تاييد نشده

راشدی، سمیه

کد نقش

، استاد راهنما

کد نقش

، استاد مشاور

مستند نام اشخاص تاييد نشده

گرایلی، غزاله

مستند نام اشخاص تاييد نشده

نبی پور چاکلی، علی

عنصر شناسه اي

دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی

کشور

ایران

تاريخ عمليات

20230430

شماره بازیابی

۲۶۱۲۶ف

شماره فيلد فرمت مبدا

دانشگاه علوم پزشکی تهران، کتابخانه دانشکده پزشکی

فرمت انتشار

p

نوع ماده

TF

کد کاربرگه

92029

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y