طالعه و بررسی ادوار مختلف جنگ و ماهیت و نقش آن بر زندگی انسانها از اهمیت بسزایی برخوردار است. برخلاف رویکرد خوشبینان عصر مدرن نسبت به مراعات حقوق انسانی و اصالت انسان یا اومانیسم،در بعدنظری، در عرصه عمل، بشریت غربی در جنگ های دوران مدرن نه تنها به مراعات حقوق انسان ها نائل نیامده است بلکه از سویی بشریت را در معرض نابودی قرارداده و از سوی دیگر کرامت او را لکه دار ساخته و با نگاه سلطه گرانه نسبت به بشر زمینه انحطاط اخلاقی او را در ابعاد گوناگون جنگسخت و مهمتر از آن در عرصه جنگ نرم فراهم آورده است. این در حالی است که در مقابل در مکتب انسانی اسلام، صانسان╗ دارای کرامت ذاتی است. پیامبر بزرگ اسلام و پیشوایان معصوم این مکتب الهی همگی به این موضوع توجه خاصی در نظر و عمل نشان دادهاند. براین مبنا کرامت انسانی، اصلی پذیرفته شده است که سبب میشود بشر حتی در مواقع جنگ نیز اصولی برمبنای حقوق انسانی میان خود برقرار کرده و با مراعات آنها کرامت نوع بشر را پاس بدارد و به جنگ نیز تصویر انسانی داده و آن را بر مبنای عدالت تحقق بخشد. در مکتب اسلام، امیر مومنان (ع)به عنوان قهرمان بزرگ اسلام، امام و رهبر منصوص الهی پای بندی خویش نسبت به اصل کرامت انسان و مراعات اصول انسانی در جنگ را هم در نظر و هم در سیره عملی در جنگهای خود با دشمنان آشکارا به نمایش گذاشته است. بنابراین، در این پژوهش تلاش داریم تا نظریات امام علی (ع)در زمینهی اصول انسانی حاکم بر نبرد را مورد پژوهش قرار داده و پس از آن به بررسی اصول جنگی مدرنیته و سرانجام مقایس این دو دیدگاه با یکدیگر بپردازیم. با توجه به اینکه امروزه در جهان با دیدگاهی بسیار نامناسب نسبت به اسلام مواجهیم، در نتیجه ضرورت دارد تا به منظور بیان اصول انسانی مورد قبول دین اسلام به ارائهی چنین پژوهشهایی بپردازیم و ابعاد مبهم و ناشناختهی این موضوع را روشن نماییم. این پژوهش با روش مقایسهای و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفت و نتایج حاصل از آن نشان میدهد که امام علی (ع) بر مبنای ایمان به توحید و عدل الهی، اخلاق متعالی و اصل کرامت انسان، اصول انسانی بسیاری را در خصوص جنگ مورد توجه قرار دادهاند که از آن میان میتوان گفت که ایشان معتقدند که جنگ و هدف از آن به منظور کسب رضای پروردگار صورت میگیرد و در نتیجه نمیباید در طول جنگ، به افراد غیرنظامی و حتی محیط زیست آسیب رساند؛ این در حالی است که نبردهای دوران مدرن، این اصل را پذیرفتهاند اما با توجه به کاربرد سلاحهای کشتار جمعی، عملا اصول و قوانین جنگی به زیر پا نهاده میشوند.کلمات کلیدی: اصول انسانی، جنگ، امام علی(ع)، عصر مدرن
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
تحلیل اصول انسانی حاکم بر نبرد از منظر امیرالمومنین (ع) و مقایسه آن با عصر مدرن