عمده گزاره های عرفان اسلامی توصیفی از دو موضوع است: 1- «تجلیات الهی و تعینات اسمایی حق تعالی» 2- «صاحب مقام تجلیات وتعینات الهی» یا همان «انسان کامل». از جمله اوصاف عینی انسان کامل «ولایت» است. به تعبیر دیگر انسان کامل ولی الله است. ولی الله مظهر جامع است