عنوان

بیان مذهب الباطنية و بطلانه (منقول من كتاب قواعد عقائد آل محمد)

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

Arabic

عنوان اصلي

بیان مذهب الباطنية و بطلانه (منقول من كتاب قواعد عقائد آل محمد)

نام نخستين پديدآور

محمد بن حسن دیلمی؛ مصحح: رودلف اشتروتمان

محل نشرو پخش و غیره

ریاض

نام ناشر، پخش کننده و غيره

مکتبة المعارف

متن يادداشت

«بيان مذهب الباطنية و بطلانه» نوشته محمد بن حسن دیلمی، عنوان کتابی است که بخشی از کتاب قواعد عقائد آل محمد (ص) به حساب می آید. این کتاب رساله ای است تند و آکنده از تعابیر درشت درباره اسماعیلیه و رد آنها. مولف در مقدمه کتاب، اسماعیلیه را از غلاة شمرده و می گوید: اینان با غلاة و امامیه در بسیاری مسایل مشترکند. آنگاه پس از مقدمه ای کوتاه درباره غلاة، ابتدا به گونه ای گذرا و در پانزده صفحه، درباره اسماعیلیه سخن گفته، و بعد به تفصیل به آنها پرداخته است. در فصل اول از فصول تفصیلی کتاب از تاریخ پیدایش اسماعیلیه و زمینه های آن، نوع مردمی که به آنان جذب می شدند، بحث درباره القاب آنان و وجه تسمیه این القاب سخن به میان آورده است. در فصل های بعدی از حیله ها و ترفندها و عقاید و باورهای آنان و نقد و رد آن و... بحث شده است. مولف در ضمن بررسی عقاید آنان می گوید: اینان به نبوت پیامبر باور ندارند. فصل پنجم بیانگر چگونگی تأویلات آنان از ظواهر است که اینان به معاد نیز باور ندارند. فصل پنجم چگونگی تأویلات آنان از ظواهر آیات است. در فصل ششم، مولف به اثبات کفر آنها پرداخته است و به بیش از بیست وجه استناد می کند؛ که برخی از این دلایل و وجوه خواندنی است و نشانگر تأثیر و تعصب در داوری هاست. مولف برای نگاشتن این اثر، به مصادر بسیاری مراجعه کرده است؛ مانند: البلاغ که گویا از مجموعه های اسماعیلیه است، المبدء والمنتهی، الجامع العلم المکنون و... فصل هفتم درباره حکم شرعی آنان بحث شده است.

عنصر شناسه ای

باطنیه ( اسماعیلیه );فرق کلامی;اسماعیلیه;

تقسیم فرعی موضوعی

تأویل ظواهر شریعت;مذاهب کلامی;عقاید اسماعیلیه;تاریخ تشیع;تاریخ اسماعیلیه;شیعه شناسی;دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات;ظواهر;مذاهب اسلامی;ظاهرگرایی;فرقه باطنیه;غلات(اعم);فیلسوفان اسلامی - سرگذشتنامه;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

کتاب; نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات);