عنوان

فلسفه مهریه از دیدگاه قرآن و سنت

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

فلسفه مهریه از دیدگاه قرآن و سنت

نام نخستين پديدآور

اکرم عابدی مشهدطرقی

محل نشرو پخش و غیره

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تاریخ نشرو بخش و غیره

1391

متن يادداشت

اسلام به عنوان دین جامع و جهان شمول برای تمام انسان ها حقوق و وظایفی را تبیین نموده است که در این میان در قرآن و احادیث به زن و حقوق او از جمله مهریه اشارة فراوانی شده است. مهر واژه ای عربی و مصدر « مَهَرَ، یَمهُر» است و از لحاظ لغوی به معنای « عِوَض» و از لحاظ اصطلاحی،هدیه ای است که از سوی مردی که خواهان وصلت و زناشویی با زن مورد نظر است که درحین ازدواج یا بعد از آن به او پیشکش می شود. پیشینة مهریه به زمان تشکیل اولین نهاد خانواده یعنی ازدواج حضرت آدم ( علیه السلام) و حوا ( علیها السلام) بر می گردد که مهریة حضرت حوا ( علیها السلام) بنا بر نقلی آموختن معارف دین و نیز سه بار صلوات بر حضرت محمد ( صلی ا... علیه و آله و سلم) قرار داده شد. مهریه با عناوین متفاوت در ادیان کهن همچون؛ روم، بابل، هند و ... و در تمدن هایی چون زرتشت و یهود رواج داشت. قرآن کریم در آیاتی چند به تشریح ابعاد اخلاقی و حقوقی مهر پرداخته است. و نیز در بخش وسیعی از روایات به مهریه و احکام آن اشاره کرده و به استحباب مهر کمتر یا به مقدار مهر السنه ( مهر زنان پیامبر و حضرت فاطمه و زنان سایر ائمه(علیهم السلام)) توصیه شده است. و در کل محدودیتی در قانون مهر نیست. مهریه از لحاظ نوع می تواند پول و نقره و ... باشد که مهریة مادی نام دارد و می تواند آموختن علم و حرفه و ... باشد که مهریة معنوی نام دارد. مهریة حضرت فاطمه(سلام ا... علیها) پانصد درهم بود و با درخواست حضرت فاطمه ( سلام ا... علیها) مهریة حقیقی ایشان شفاعت لغزش کاران امت پیامبر ( صلی ا... علیه و آله و سلم) قرار داده شد. موضوع مهریه واهداف وغایات موردنظرآن همواره موردتوجه اندیشمندان ومتفکران مسلمان بوده است. در قانون مدنی به دو نوع نکاح؛ یعنی دائم و منقطع اشاره شده که مهریه مورد نظر در این انواع می تواند یکی از سه نوع مهریه یعنی مهر المسمی، مهر المثل و یا مهر المتعه باشد و یا بنا به توافق طرفین نکاح، بدون مهر واقع شود که این ازدواج « مفوضه البضع» نام دارد ویا پس از عقد یکی از طرفین مهر را معین کند که « مفوضه المهر» نام دارد. که هر یک در جای خود احکام خاص دارد. تحولات پس از تعیین مهریه می تواند یا به خاطر معیوب بودن مهریه در حین عقد باشد یا تلف مهر پس از عقد و قبل از تسلیم و یا معیوب شدن مهر پس از عقد و پس از تسلیم باشد. زن می تواند هر وقت بخواهد مهر خود را هبه یا ابراء کند در این صورت در مورد طلاق قبل از زناشویی بنا بر قاعدة تصنیف در قرآن، مرد، نصف مهر را از زن می گیرد. ابراء مهر مجهول به خاطر اصل بقاء حق در ذمه، صحیح نیست. از میان آثار و کارکردهای متعدد مهر می توان به این موارد اشاره کرد: الف) مهر، تدبیر ماهرانه ای در متن آفرینش و برای تعدیل روابط زن و مرد. ب) مهر، پشتوانة و بیمه اجتماعی، حتی بعد از طلاق. ج) مکمل سهم الارث زن و بسیاری کارکردهای دیگر. در قانون جمهوری اسلامی ایران به تمام ابعاد مهریه از جمله نوسانات ارزش پولی مهریه توجه شده و به خاطر جلوگیری از بروز هر گونه مشکلی چه برای زن و چه برای مرد قانونی تحت عنوان تعدیل مهریه ( به نرخ روز نمودن مهریه) دارد تا زن به مهریة متعین در هنگام عقد برسد و به مرد هیچ ضرری نرسد. پس می توان گفت مهریه حقی است مسلم و امضاء شده و همانند سایر حقوق زن از اعتبار ویژه ای برخوردار است.

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;