عنوان

بررسی معناشناختی صفات خبری از دیدگاه صفاتیه (اشاعره) و معتزله با تاکید بر اندیشه فخر رازی و زمخشری

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

بررسی معناشناختی صفات خبری از دیدگاه صفاتیه (اشاعره) و معتزله با تاکید بر اندیشه فخر رازی و زمخشری

نام نخستين پديدآور

فاطمه گلپایگانی

محل نشرو پخش و غیره

قم

تاریخ نشرو بخش و غیره

1393

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشگاه مفید

متن يادداشت

موضوع صفات الهی به طور عام و صفات خبری(سمعی) به طور خاص، پس از موضوع امامت از اولین موارد اختلافی بین مسلمانان بوده و طیفی از تنزیه مطلق و نفی کلیه صفات(الهیات سلبی) تا تشبیه و تجسیم خداوند را در بر می گرفت. در این بحث، اختلاف پیرامون دو محور بوده است: الف) رابطه ذات و صفات و ب) هستی شناسی و معناشناسی صفات خبری(از اثبات هر دو جنبه تا نفی آن)کسانی که با نگاه حد اکثری کلیه صفات ذاتی و خبری را برای خداوند اثبات می کردند، صفاتیه و بعدها اشاعره نام گرفتند و کسانی که صفات را نفی می کردند(ضد صفاتیه) از سوی مخالفین معطله لقب یافتند.اشاعره به مرور از صفاتیه متقدم فاصله گرفتند و به دیدگاه معتزله نزدیک شدند. اما با ظهور مجدد سلفی گری، دورۀ بازگشت به صفاتیه متقدم آغاز و این جریان در نقد اشاعره بسیار فعالند. در خصوص صفات خبری که تاکید اصلی این تحقیق است، دو نماینده از جریان اشاعره و معتزله برگزیده و مورد مقایسه و ارزیابی واقع شده است. زمخشری به عنوان یک معتزلی تمام عیار، همه صفات خبری را با حمل به مجاز، استعاره و کنایه به تاویل برده است. فخر رازی به عنوان اشعری متاخر، علاوه بر بحث صفات خبری در تفسیر خویش، در کتاب مستقلی که در نقد کتاب توحید ابن خزیمه (صفاتیه متقدم) نگاشته، با نفی دیدگاه صفاتیه متقدم، موضعی نزدیک به زمخشری دارد. امامیه صفات خبری را از نظر هستی شناسی نفی و از نظر معناشناسی با روش های مختلف در غیر معنای لغوی اولیه به کار برده اند.

عنصر شناسه ای

تأویل ;اهل سنت;تجسیم;معتزله;معناشناسی صفات ;توحید الهی;توحید ذاتی;توحید صفاتی;توحید علمی;اشتراک لفظی;اشتراک معنوی;تاویل‌;بلاکیف;توحید;معناشناسی اوصاف الهی در زبان دین;نظریه تجرید معنا;بلکفه;تاویل اجمالی;تاویل تفصیلی;تاویل بدون قرینه;تنزیه کامل الهی;معطله;

تقسیم فرعی موضوعی

صفات جلال;صفات جمال;عینیت ذات و صفات;کرامیه;صفات ذاتی;صفات فعلی;صفات اضافی محض;صفات ثبوتی;جهمیه;مشبهه حشویه;صفات سلبی;سلفیه;مجبره;صفات اعتباری;صفات حقیقی ذات الاضافه;صفات حقیقی محض;صفات خبری درباره ذات الهی;صفات خبری ذات;صفات عقلی;صفات فعل خدا;صفات معنوی;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;