اساسی ترین روش برای بررسی موضوع رهبری امت پس از رسول خدا(ص) از منظر ویژگیهای آن رهبر و یا صفات امام است. آیا پس از رسول خدا پیشوای مسلمانان هر فردی می تواند باشد؟ و یا لازم است دارای شرایط و صفات ویژه ای باشد؟ از دیدگاه روایات امامیه، اصل امامت زیرمجموعة اصل نبوت است و امامت پس از نبوت چنان اهمیتی دارد که تنها راه کامل شدن دین و استمرار نبوت و به ثمر رسیدن رسالت به شمار می آید و امام باید همچون نبی صفات ویژه ای داشته باشد تا این غرض حاصل شود. مهمترین منبع برای دست یابی دقیق به صفات امام و کمالات و مقامات ویژة او فرمایشات رسول خدا(ص) و اهل بیت علیهم السلام است که اولا به عنوان برجسته ترین دانشند عصر خویش با تذکرات وجدانی و استدلالهای عقلی صفات بارز امام را به روشنی بیان فرموده اند، به صورتی که سخنانشان مورد توجه بیشتر انسانها در همة اعصار بوده است و علاوه بر تثبیت اعتقادات پیروانشان سبب تشخیص امام حق از امام باطل و جلوگیری از گمراه شدن سایر مسلمانان و انسانها شده است و ثانیا توصیف ایشان از مقامات ویژة خویش در حالی صورت گرفته که خودشان در آن مقامات بوده اند و بنابراین با القای شناخت صحیح از امام به پیروانشان به عنوان راهنمایان مسیر عبادت الهی سبب می شوند تا بندگان خدا راه بندگی را با راهنمایی امام و تمسک به او به سلامت و آسان طی کنند. موضوع صفات امام در کتب حدیثی شیعه هزاران صفحه را به خود اختصاص داده است به طوری که می توان بیش از پنجاه صفت برای امام از روایات به دست آورد ه وجوب برخی از آنها همچون معصوم بودن، منصوص بودن، اعلم بودن و افضل بودن توسط متکلمان نیز با دلیل عقلی ثابت گشته است و برخی همچون مهربان ترین مردم بودن، عابدترین مردم بودن، داشتن تولد پاک و نبود سایه برای امام و .... فقط در روایات آمده است. به دلیل کلیدی بودن برخی از صفات امام و وجود ارتباط میان آن صفات با سایر صفات می توان مجموع صفات مذکور در روایات را در زیرمجموعه چهار عنوان کلی ص عصمت امام، نص یا انتصاب آشکار امام، صفات ظاهری امام و علم امام بررسی نمود./