پژوهشگر قصد دارد با بررسی معانی عقل و مراتب عقل و استفاده از کتاب فلسفه حکمت صدر المتألهین اتحاد با معقول را اثبات کند. در این پژوهش با استفاده از نظر بزرگانی از جمله مرحوم سبزواری، سید جلال الدین آشتیانی، علامه طباطبائی، سید ابوالحسن رفیعی و فارابی اتحاد عاقل و معقول را بررسی کرده است. تحقیق حاضر به برررسی اجمالی موضوع از لحاظ تاریخی می پردازد که آن به اصل اتحاد عاقل و معقول سابقه اش به ماقبل دوره اسلامی در دوره اسلام صدر المتألهین شیرازی می پردازد. معانی عقل و مراتب عقلی و گفتار شیخ الرئیس در این باب بخشی دیگر را برخود اختصاص می دهد. در فصول تحقیق که از 3 فصل تشکیل شده و به طور کلی فصل اول آن به بررسی مسأله منکرین اتحاد عاقل و معقول و نظر ابن سینا و شیخ اشراق و صدر المتألهین و امام فخررازی و سهروردی با نقد دکتر مهدی حائری یزدی و فیلسوف معاصر آیت الله مصباح یزدی پرداخته شده است. آشنایی با طرز فکر قائلین به اتحاد عاقل و معقول پرداخته شده و دلایل صدر المتألهین بر اتحاد بودن ترکیب ماده یا صورت را ذکر نموده است. فصل سوم تحقیق نظر مرحوم صدر المتألهین در مورد ادراکات جزئی و کلی شامل ادراکات جزئی و ادراکات و حدود کلیه با نقدهای علامه طباطبایی بر صدر المتألهین و نظر سید محمد رضا کشفی، جلال الدین آشتیانی، علامه طباطبایی و ... می پردازد و منابع مورد استفاده در این تحقیق کتابخانه ای شرح مبسوط منظومه ج 1و2 شهید مطهری، اسفار مجلدات (صدر المتألهین)، فلسفه عالی یا حکمت (صدر المتألهین)، تعلیقات نهایه الحکمه (استاد محمد تقی مصباح یزدی) پرداخته است