عنوان

اخلاق کاربردی نزد استاد مطهری

عنوان اصلي

اخلاق کاربردی نزد استاد مطهری

نام نخستين پديدآور

مرضیه ترکمنی

محل نشرو پخش و غیره

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تاریخ نشرو بخش و غیره

1390

متن يادداشت

آن گونه که از آثار و اندیشه های استاد شهید، مرتضی مطهری (ره) برمی آید اخلاق مجموعه ای از باید و نبایدهاست که در حوزه رفتار فردی و اجتماعی انسان مطرح می شود. اخلاق، ریشه در فطرت آدمی دارد و از آن جایی که احکام عقلی براساس حسن و قبح ذاتی افعال اند عقل آدمی قادر است این باید و نبایدها را تشخیص دهد. و البته ملاک کلی فعل اخلاقی، این است که با کرامت و شرافت انسانی سازگار باشد. اخلاقی شدن مبتنی بر اختیار آدمی است و اولین مرحله آن، خودشناسی است، البته اخلاقی بودن در صورتی ارزش-مند است که بر پایه خداباوری باشد و در حقیقت دین، پشتوانه اخلاق است. از آن جایی که روابط انسان تحت چهار حوزه (رابطه با خود، رابطه با خدا، رابطه با انسان های دیگر و رابطه با محیط زیست) می گنجد، اخلاق نیز در این حوزه ها وارد می شود.این حوزه های اخلاقی با هم تنیدگی و پیوستگی فراوانی دارند، و بر یکدیگر تأثیر می گذارند و از هم تأثیر می پذیرند. در حوزه رفتار با محیط زیست، اصل بر این است که عناصر هستی را دارای مرتبه ای از شعور و به عنوان نعمت الهی مقدس بشماریم. رابطه اخلاقی با خداوند تحت دو مقوله کلی شناخت و عبادت خداوند می گنجد؛ عبادت مفهوم فراخ دامنی است که می تواند تمام حرکات و سکنات آدمی را تحت پوشش خود قرار دهد و به تعبیر دیگر، آدمی می تواند تمامی اجزای زندگی خود را به مصداقی برای رابطه با خداوند تبدیل کند. رابطه اخلاقی انسان با خود، مهم ترین بخش ارتباط او را تشکیل می دهد و توفیق یا عدم توفیق برقراری رفتار اخلاقی در سایر حوزه های ارتباطی، بستگی کامل به ارتباط فرد با خویشتن دارد. آدمی در قبال افعال و اندیشه هایش در مورد خود مسئول است و مهم ترین وظیفه اخلاقی او درباره خود، شناخت خویشتن (خودشناسی) است که این امر به احساس کرامت انسانی می انجامد؛ احساسی که محوری ترین اصل در اخلاق اسلامی است. هم چنین خودشناسی ارتباطی تنگاتنگ با خداشناسی دارد و یافتن خود و خدا همواره لازم و ملزوم یکدیگر بوده اند. باید توجه داشت که آن «خود» انسان که باید شناخته شود و آن «خود» انسان که باید با او مبارزه شود، هر دو مراتب عالی و دانی یک وجودند. رابطه اخلاقی با دیگران نیز به طور کلی دارای اصولی است که در اخلاق عمومی مورد بحث قرار می گیرد، اصولی چون محبت و احترام و عدالت از اساسی ترین مؤلفه های رفتار اخلاقی بین شخصی اند. موقعیت های زمانی و مکانی خاص یا برخورد با افراد خاص، اصول اخلاقی ویژه خود را دارد که اخلاق خصوصی عهده-دار تبیین این بخش از اخلاق است، مهمترین مجموعه هایی که انسان با آنها در ارتباط است خانواده، محیط آموزشی و محیط شغلی است که مورد توجه قرار گرفته است.

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;