این مقاله به گفت وگوی عارفان با ابلیس پرداخته است. در مجموع سی و هشت گفت وگو از متون ادبیات عرفانی انتخاب شده که آن ها را از جهات گوناگون همچون تصویر ابلیس، زمان و مکان، جملات، آغازکننده سخن، یک طرفه یا دوطرفه بودن گفت وگوها در دیدار با ابلیس، آشنا بودن او برای عارفان، عناصر داستان و مانند آن بررسی کرده ایم. نتیجه چند مورد به صورت آماری داده شده است.