اختلاف مجتهدان در آرای اصولی و فتاوی فقهی واقعیتی مسلم است که آثار و پیامدهایی در دینداران، دینداری و پاسداری از دین داشته است. این واقعیت از زمانهای گذشته مورد توجه دانشمندان بوده است امروزه نیز با حساسیت بیشتری مورد بررسی قرار می گیرد. برخی آن را علت پویایی و به روز بودن دین دانسته و عده ای نیز آن را یکی از دلایل نسبیت فهم دین می نامند. این واقعیت از جهات مختلف قابل تحقیق و بررسی است. در این مقاله علت و منشاء اختلاف آرای اصولی و فتاوی فقهی فقها را مورد تحقیق قرار می دهیم.