عنوان

بررسی قاعده لطف از دیدگاه سیدمرتضی

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

بررسی قاعده لطف از دیدگاه سیدمرتضی

نام نخستين پديدآور

قربانعلی کریم زاده قراملکی

محل نشرو پخش و غیره

ساوه

تاریخ نشرو بخش و غیره

پاییز/1392

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

متن يادداشت

قاعده لطف یکی از قواعد کلامی است که مورد توجه متکلمان مسلمان واقع شده است و آنان در حل و فصل برخی از مسائل کلامی از این قاعده سود جسته اند. در حوزه مطالعات کلامی در میان متکلمان شیعی، می توان دو رهیافت از این قاعده را مشاهده کرد. برخی از متکلمان قلمرو آن را در امر تکوین و تشریع دانسته و از آن در تثبیت و تبیین مسائل مهم کلامی مانند، ضرورت بعثت، وجوب تکلیف ابتدائی، ضرورت عصمت در نبی و امام (ع)، ضرورت امامت، توجیه آلام و ... استفاده نمودند. بعضی دیگر، این قاعده را از منظر خاص مورد توجه قرار داده و آن را از متعلقات تکلیف دانسته اند. این پژوهش ابتدا به رویکردهای متکلمان شیعی درباره قاعده می پردازد و به دنبال آن، این مساله در اندیشه های کلامی سیدمرتضی از متکلمین سده چهارم و پنجم هجری قمری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در این پژوهش معلوم شده است، لطف در منظر سیدمرتضی، یک نوع امداد و مداخله الهی در حوزه تکلیف است که به قصد تشویق به اطاعت و دوری از معصیت صورت می گیرد که این عنایت الهی از یک سو با اصل آزادی انسان منافات نداشته و از سوی دیگر از جنس افعال تکوینی است که بعد از ثبوت تکلیف در حق بنده ارزانی می شود. این مهم ترین یافته پژوهش است.

عنصر شناسه ای

سید مرتضی علم الهدی;قاعده لطف;کارکرد قاعده لطف;

تقسیم فرعی موضوعی

تکلیف;تکوین;مداخله الهی;شرایط لطف;حسن آلام;گناه;امداد غیبی;طاعت الهی;وجوب امامت;وجوب لطف;فعل قبیح;عصمت;مبانی لطف;استحاله نقض غرض;استحاله تخلف معلول از علت;دوری از معصیت;تشریع;عنایت;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;