در ادبیات ملل اسلامی درباره ابلیس و طرد یا دفاع از او، به تلویح و تصریح، سخنان بسیار زیادی گفته شده است. برخی از عارفان نامی ایران، در خصوص اهمیت بنیادین این شخصیت مهم قرآنی، حقایق زیادی را در آثارشان آشکار کرده اند. عطار، یکی از برجستگان بادیه سلوک، در باب تمرد و تقرب ابلیس در مقابل درگاه حضرت عزت، نظریاتی متناقض در آثارش بیان کرده است؛ وی گاهی ابلیس را ابزار خداوند دانسته که همه اعمال او بر اساس قضا و قدر بوده است. در این تصویر، عطار هیچ تقصیری را بر ابلیس وارد ندانسته و او را در کسوت یک قربانی اندوهبار نمایش داده است که رازی شایسته را جست وجو می کند و گاهی ابلیس را به علت طغیان علیه مشیت الهی محکوم کرده و او را دشمن نفرت انگیز خداوند دانسته است. نگارنده در این مقاله، به روش تحلیلی و توصیفی، به نقد و بررسی جهان بینی عطار در باب ابلیس پرداخته است.
موضوع (اسم عام یاعبارت اسمی عام)
عنصر شناسه ای
دفاع از ابلیس;فرجام ابلیس;مخالفت ابلیس از سجده آدم (ع);ابلیس در قرآن;ابلیس در عرفان;لعنت ابلیس;افعال شیطان;وسوسه شیطان;فریدالدین عطار نیشابوری;ابلیس;نافرمانی شیطان;عشق ابلیس;ادبیات عرفانی;
تقسیم فرعی موضوعی
تکبر شیطان;نفس در قرآن;آیه 16 اعراف;آیه 56 هود;آیه 120 نساء;توبه ابلیس;شباهت شیطان و نفس;نکوهش دنیا;پر خوری;حرص;