مسأله تشبيه و تنزيه خداوند و چگـونگی رابطـه آن بـا ذات حـق از پرگفتگـوترين مـسائلخداشناسی است كه در ميان الهيون اعم از متكلم و فيلسوف و عارف نيز سابقه طولانی داشـتهو قرن ها مورد بحث و مناظره قرار گرفته است. در اين گفتار، ابتدا به تبيين اهميت و ضـرورتاين بحث پرداخته شده و در اين راستا به ديدگاه فرقه های كلامی مانند اشاعره، معتزلـه و اهـلحديث در باب صفات تشبيهی اشاره شده است، سپس ضمن بيان تفصيلی ديدگاه محی الـدينعربی در اين زمينه و نظريات او در «فتوحات مكيه» و «فصوص الحكـم» تفـاوت آراء و نتـايجبه دست آمده از دلايل او در اين دو كتاب مورد بررسی قرار گرفته است و در پايان اين گفتار،نظر نهايی «شيخ اكبر» كه همان جمع ميان تشبيه و تنزيه است و اينكه بحث از تـشبيه و تنزيـهدر مرتبه فيض مقدس است نه مقام ذات و نه فيض اقدس، آورده شده است.
موضوع (اسم عام یاعبارت اسمی عام)
عنصر شناسه ای
ابن عربی;مرتبه تشبیه(قسیم تنزیه و جمع بین تشبیه و تنزیه);مرتبه تنزیه(قسیم مرتبه تشبیه و جمع بین تشبیه و تنزیه);مقام احدیت(مقابل مقام واحدیت);مقام واحدیت(مقابل مقام احدیت);واحدیت;
تقسیم فرعی موضوعی
فیض مقدس;فیض اقدس;عقلیه ((امامیه )، شیعه اثنی عشری);معتزله;صفات تشبیهی(مقابل صفات تنزیهی);اشاعره;اهل حدیث;صفات الهی;نفس رحمانی;نقد نظریه نیابت ;عدم تشابه حق با خلق ;