تسلسل تنازلى در فلسفه میرداماد و نقد آن در حکمت متعالیه
نام نخستين پديدآور
مرتضى بیات، احسان منصورى
وضعیت نشر و پخش و غیره
محل نشرو پخش و غیره
قم
تاریخ نشرو بخش و غیره
پاييز / 1393
نام ناشر، پخش کننده و غيره
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
مسئله تسلسل ازجمله کهن ترین مسائل فلسفى است که ارسطو آن را مطرح کرده است. نخستین پژوهش جدى در مسئله تسلسل تنازلى را میرداماد انجام داد. تسلسل تنازلى یعنى علت در ابتداى سلسله قرار گیرد و معلول ها به انتها نرسند. میرداماد با شرایط ویژه اى که براى ابطال تسلسل تعریف مى کند، تسلسل تنازلى را محال نمى داند. وى دو شرط اجتماع عقلى معلول در علت و همسویى جهت ترتب با جهت بى نهایت بودن علت ها را در تسلسل تنازلى موجود ندیده، حکم به عدم استحاله آن مى کند. دلیل این امر آن است که میرداماد بنا بر حدوث دهرى و سرمدى، و مسبوقیت معلول به عدم فکّى خویش در علت و مبانى تقدم بالعلیه، معتقد است که این تسلسل محال نیست. صدرالمتألهین نیز با توجه به رابط بودن معلول نسبت به علت و عدم استقلال آن معتقد است که اساسا این مسئله مطرح نمى شود و در صورت طرح، تسلسل داراى انتها خواهد بود. از سویى فلاسفه صدرایى با مبانى فلاسفه پیش از میرداماد اجتماع عینى وجود را دیده و نظر میرداماد را نقد کرده اند.
حدوث دهری;وجود رابط;برهان وسط و طرف;امکان ذاتی;اصالت وجود;شرایط امتناع تسلسل;تسلسل تعاقبی;علت وجودی;علت معطی حرکت;قدم عالم ماده;مجتمع الوجود بودن سلسله;مرتبه عقلی علت و معلول;وجوب وجود خارجی;