عنوان

نقش تشکیک در اتحاد عاقل ومعقول

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

نقش تشکیک در اتحاد عاقل ومعقول

نام نخستين پديدآور

زهره قربانی، جعفر شاه نظری

محل نشرو پخش و غیره

قم

تاریخ نشرو بخش و غیره

بهار/ 1394

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشگاه قم

متن يادداشت

تشکیک در وجود از اصولی ترین مبانی حکمت متعالیه است ، این مسأله مبنای تبیین و اثبات مسائل متعدد فلسفی گردیده است به گونه ای که ملاصدرا بسیاری ابتکارات خود را در حوزه های مختلف فلسفی وامدار این مسأله است، یکی از مهمترین ابتکارات ملاصدرا در حوزه معرفت شناسی که تشکیک در آن نقش اساسی ایفا کرده است، مسأله اتحاد عالم ومعلوم است، حکماء پیش از صدرالمتالهین چون از مساله تشکیک در وجود غافل بوده اند مناط انواع ادراک را میزان تجرید مدرَک از ماده و لواحق آن می دانستد و تفاوت ادراکات را ناشی از تفاوت مقدار تجرید ماهیت از امور مغایر خود می دانستند؛ لکن صدرالمتالهین با رد نظریه تقشیر، تفاوت ادراکات را ناشی از تفاوت انحاء وجود مجرد می داند. درحکمت متعالیه ملاک معلومیت فقط بر اساس نظام تشکیکی وجود توجیه پذیر است وی با پذیرش وجود جمعی در نطام تشکیکی وجود قائل به انحاء وجود در طول یکدیگر برای یک ماهیت می شود که مستلزم حمل دیگری به نام «حمل حقیقه و رقیقه» است و بر همین اساس ملاک معلومیت براساس تأکد وجود است، هر چه میزان وجود از نطر تحصّل و فعلیت شدیدتر باشد میزان معلومیت آن بیشتر است و هر قدر وجود آن ضعیف تر باشد از میزان معلومیت آن کاسته می شود و نفس برای ادراک هر معلومی در مرتبه همان معلوم با آن متحد می گردد.

عنصر شناسه ای

ملاصدرا;اتحاد عالم و معلوم;مراتب هستی;ماهیت;فلسفه (عام);تشکیک وجود;

تقسیم فرعی موضوعی

تجرید عقل;علم حصولی و حضوری;ادراک عقلی;عاقل بالفعل;حمل ذاتی اولی;حمل شایع صناعی;اتحاد عاقل و معقول;نظام معرفتی صدرایی;مراتب ادراک;کلی طبیعی;مراتب نفس;حلول صور اشیاء در نفس;وجود جمعی اشیاء;ادراک حسی;صورت ذهنی;ادراک خیالی;حمل حقیقت و رقیقت;علم;هستی شناسی صد

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;