رویکردها و علائق ژئوپلیتیک در تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا
نام نخستين پديدآور
/ نبيالله رشنو
يادداشت کلی
متن يادداشت
رتبه علمي- پژوهشي
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
بدون شک توازن و ساختار قدرت در حوزه عربی- اسلامی خاورمیانه و شمال آفریقا بهنحوی است که هرگونه تغییر و تحول ساختاری در آن ضمن تأثیرات گسترده درون حوزهای سبب لرزشهای ژئوپلیتیکی نوینی در سطوح مختلف بینالمللی میگردد. با اوجگیری تدریجی قیامهای مردمی در این حوزه و سقوط زود هنگام برخی از حاکمیتهای دیکتاتوری، ضمن متزلزل شدن کرسیهای قدرت در سایر دول عربی و استمرار و گسترش تغییر و تحولات در خاورمیانه و شمال آفریقا که سبب تضعیف شدید جایگاه و عمق استراتژیک اسرائیل (رژیم اشغالگر قدس) گردیده است، شرایط کنونی حاکی از اضطراب و دگرگونیهای گسترده در نگرشهای استراتژیکی قدرتهای ذینفوذ نسبت به روند و چشمانداز تحولات مذکور است که عمدتاً مشتمل بر دو موضوع بیداری اسلامی با همراهی موجی از مطالبات جوانان عرب و نیز دگرگونی در سازندهای ژئوپلیتیکی نظام منطقهای ميباشد. بویژه آنکه پیشبینی نوعی از بازساخت اجتماعی دگرگون یافته و یک نوزایی اجتماعی مبتنی بر ملیگرایی نوین با حضور مؤثرتر مردم در عرصههای گوناگون این جوامع نیز دور از انتظار نميباشد. اما با توجه به اینکه در این کشورها خیزشهای مردمی با مشارکت عملی طیفها و سطوح مختلف داخلی و خارجی صورت گرفته است، این موضوع قابل تأمل است که مطالبات عمومی نیز در این شرایط جدید بسیار متنوع و متعدد بوده و چشمانداز الگوی سیاسی- حاکمیتی قابل تصور در این کشورها نیز با تأکید بر نگرشهای معتدل اسلامی، عملاً میتواند تلفیقی از مبانی اسلامی و ارزشی همراه با فضای باز سیاسی و اجتماعی مورد مطالبه نسلهای جوان باشد. روند و نتایج انتخابات گوناگون بخصوص در دو کشور تونس و مصر هم حکایتی از توجه نسبی مردم به کارکرد علائق اسلامی در سیر حاکمیتهای نوین دارد. با این حال برای این حوزه پيشبيني هر گونه تغييراساسی و كوتاهمدت در جهت تحول در وضعيت فوقالذکر، بسيار دشوار است. زیرا قدرتهای غربی در بازبینیهای استراتژیکی از حضور مؤثرتر منطقهای خود، با تلاش مستمر برای ممانعت از هر گونه حرکت این کشورها به سمت انسجام ملی، عملاً بهدنبال حفظ ساختارهای متعارض اجتماعی در این جوامع و نیز تداوم اختلافات قومی و مذهبی در جهتگیریهای نوین تحولات حوزه عربی اسلامی خاورمیانه و شمال آفریقا میباشند. موضوعات مورد اشاره در بالا خشی از مسائل مورد بحث در این مقاله است که با هدف کنکاش در علل و نتایج تحولات حوزه عربی- اسلامی خاورمیانه و شمال آفریقا با رویکردی استراتژیکی و بر محور مبانی ژئوپلیتیکی موردتحلیل و بررسی قرار گرفته است.
قطعه
عنوان
فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک
شماره جلد
، سال نهم، شماره اول (پياپي ۲۹)
تاريخ نشر
، بهار ۱۳۹۲
توصيف ظاهري
: ص. ۱۲۷-۱۶۵
اصطلاحهای موضوعی کنترل نشده
اصطلاح موضوعی
رویکردهای سیاسی
اصطلاح موضوعی
علائق ژئوپلیتیکی
اصطلاح موضوعی
تحولات ژئوپلیتیکی
اصطلاح موضوعی
حوزه عربی- اسلامی
اصطلاح موضوعی
خاورمیانه
اصطلاح موضوعی
شمال آفریقا
اصطلاح موضوعی
بازساخت اجتماعی
اصطلاح موضوعی
دولتسازی
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )