عنوان

ارتباط عقل و بندگی در آیات و روایات

شماره

پ۸۵۰

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

ارتباط عقل و بندگی در آیات و روایات

نام عام مواد

[پایان نامه]

نام نخستين پديدآور

/ روح الله بابایی دارگانی

نام ساير پديدآوران

؛ استاد مشاور: سید رسول موسوی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: دانشگاه قرآن و حدیث(قم)

تاریخ نشرو بخش و غیره

، ۱۳۹۱

نام خاص و کميت اثر

۱۶۴ص.

متن يادداشت

کلیدواژه: عقل و عبادت

متن يادداشت

چاپی

متن يادداشت

کتابنامه: ص. ۱۶۱ - ۱۶۴؛ همچنین به صورت زیرنویس

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

علوم حدیث(گرایشکلام و عقاید)

زمان اعطا مدرک

۱۰/۱۲/۱۳۹۱

امتياز متن

۱۸

متن يادداشت

چکیده: آیا عقل با آموزه های دینی در خصوص بندگی همسو است؟با تحقیق و تفحص در لابه لای گوهر های درخشان الهی که همان آیات و روایات ارزشمند ما است در میابیم که این ارتباط بارها و بارها تأکید و تأیید شده است.لذا در این تحقیق سعی شده است که ابتدا مفهوم عقل(لغوی،اصطلاحی،نظری و عملی)بیان شود و جایگاه و منزلت آن در معارف دینی بررسی شود،سپس عملکرد عقل ،تفاوت انسان با حیوان،مفهوم عقل در قرآن و کلمات مترادف آن در قرآن مورد توجه قرار گرفته است.عقل در لغت به معنای حبس و منع است و در فرهنگ دینی،نیرویی است در انسان که به واسطه آن حق را می فهمد و عمل می کند آن شأنی که عهده دار فهم و اندیشه است عقل نظری ،و آن شأنی که عهده دار انگیزه و عمل است،عقل عملی نام دارد.قرآن کریم به انحاءگوناگونی چون دعوت به تعقل در بیش از 48 آیه،اقامه ی براهین عقلی و طلب برهان از مخالفان،بیان فلسفه ی احکام و ... حجیت و ارزش عقل را امضاء نموده است.در قرآن کریم و روایات کلماتی وجود دارند که مترادف با عقلند. من جمله:نُهی،حجر،قلب،و لبّ.در روایات نیز عقل از جایگاه والایی برخوردار است.ارزش عقل در روایات نیز به شکل های گوناگونی بیان شده است؛چنانچه عقل اصل انسان و جانمایه ی آدمی،معیار تکلیف دینی معیار ثواب و پاداش و ارزش گذاری اعمال و حجت و پیامبر درونی معرفی شده است.که این ها همه بیانگر عظمت عقل در نگاه معارف دینی اند.آثار و نشانه های عاقل و همچنین منابع تعقل،در قرآن و روایات معرفی شده است.برای انسان عاقل در آیات و روایات نشانه هایی ذکر شده که برخی از آنها عبارتند از: حلم،صبر،تواضع،گذشت،موعظه پذیری،رغبت به آخرت و سکوت.چنانچه برای انسان جاهل نیز که در برابر انسان عاقل است آثاری همچون دنیا گرایی،تکیه بر آرزو و امل و طلب مال،ذکر شده است.سپس مفهوم عبادت و بندگی از نظر لغوی و اصطلاحی بررسی شده و حقیقت عبادت،ارزش عبادت،گستره آن،فلسفه عبادت و ارکان عبادت بیان شده است.مفهوم اصلی عبادت،همان خضوع و خشوع است.البته خضوعی که همراه با گونه ای تقدیس باشد،یعنی خضوعی که با اعتقاد به الوهیت و ربوبیت معبود انجام شود و اگر خشوع آمیخته به تقدیس نباشد مصداق ادب و احترام است نه عبادت.ارتباط متقابل عقل و بندگی عمده مباحث این تحقیق است که به شکل های مختلفی بررسی شده است؛از جمله: گونه های رابطه عقل و بندگی در قرآن و سنت،تأثیر عقل در استحکام بندگی،تأثیر بندگی در تکامل عقل،تأثیر موانع رشد عقل در سقوط بندگی و تأثیر موانع بندگی در عدم رشد عقل.عواملی همچون وحی،علم و ادب، و تجربه،گردش در زمین،مشورت،مجاهدت با نفس،یاد خدا،هم نشینی با حکیمان،ترحم بر نادان،کمک خواستن از خدا و پیروی از حق باعث افزایش عقل و خردورزی می شود که نتیجه آن افزایش عبودیت و بندگی انسان است.در مقابل اموری مانند هوای نفس،هتک حرمت،آرزو،کبر،خشم،عجب،حب دنیا،شرب خمر،خوش گذرانی زیاد،گوشت گاو و حیوانات وحشی از عوامل تضعیف خرد معرفی شده اند که موجبات سقوط بندگی را هم فراهم می آورند.خردورزی و خردمندی آثاری دارد،از جمله عبودیت و بندگی خدای متعال،مبارزه با هوا پرستی،فلاح و رستگاری،ترک محرمات،توجه به ناپایداری دنیا و آسیب های آن.در پایان نتیجه ی حاصله این است که با استمداد از حاملان وحی الهی،این موهبت الهی(عقل) را باید تقویت کرده و راه رستگاری و سعادت دنیا و آخرت را پیمود تا به مقصود نهایی که همان مقام قرب الهی است نایل شویم.امید است این کوشش و تلاش ناچیز مورد قبول درگاه احدیت واقع شود.

عنصر شناسه اي

بابایی دارگانی

ساير عناصر نام

، روح الله

عنصر شناسه اي

امامی جمعه

عنصر شناسه اي

موسوی

ساير عناصر نام

، روح الله

ساير عناصر نام

، رسول

کد نقش

، استاد راهنما

کد نقش

، استاد مشاور

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه دانشگاه قرآن و حدیث(پردیس تهران)

تاريخ عمليات

20131230

شماره بازیابی

p ۸۵۰ پایان‌نامه

فرمت انتشار

p

نوع ماده

TF

کد کاربرگه

92029

پیشوند ISBD اعمال شده است

1

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y