جامعه مطلوب از آرزوهای دیرین بشراست که همواره ذهن متفکران و مصلحان را به خود مشغول داشته و هریک به فراخور علم و آگاهی خود، ویژگیهایی را برای آن شمردهاند، جامعهای که امیرمومنان علی(ع) به دنبال ایجاد آن بود جامعهای است که در هر یک از حوزههای سیاست، فرهنگ و اقتصاد دارای ویژگیهایی است که جهتگیری کلی آنها سعادت دنیوی و اخروی انسانهاست. جامعهای که در آن شایسته سالاری حاکم است و همه مردم نسبت به امور جامعه احساس وظیفه میکنند و از عمران و آبادانی آن گرفته تا انتخاب رهبران و زمامداران مشارکت دارند. چنین جامعهای علاوه بر آزادیهای معمول همچون آزادی انتخاب، آزادی بیان و آزادی احزاب و جمعیتها و به دنبال آزادی انسان از قید و بندهایی است که مانع از سیر او به سوی رشد و کمال میشود. در این جامعه قانون و حق مداری بر روابط حاکم است و همگان در برابر آن یکسانند و نسبت به کسی تبعیض روا داشته نمیشود. علاوه بر قانون از مهمترین ویژگیهای این جامعه پیروی از حق در همه حال است، حتی اگر به زیان شخص باشد و یا بی آنکه اجباری در کار باشد. جامعه مطلوب امیرمنان علی(ع) جامعهای عقل گراست و عملکردهای احساسی، افراط و تفریط و خشونت در آن راهی ندارد، بلکه اساس آن بر منطق و میانهروی و رفق و مداراست. به دنبال علم و دانش رفتن نیز از ویژگیهای فرهنگی چنین جامعهای است که در سایه آن جهالتها و سنتهای جاهلی همچون عصبیت و خرافهگرایی زدوده میشود و جایی برای بروز آنها نمیماند. مردمان در چنین جامعهای خود را کریم میبینند و برای دنیا و ظواهر آن ارزشی قایل نیستند و آن را گذرگاهی میدانند که محل آسایش و راحتی نیست و با استفاده از آن سعی میکنند که خود را آزاد کرده و از تباهیها رها کنند. در این جامعه مردمان سختکوش و پرتلاشاند و از تنبلی و کسالت سخت گریزان، و فرهنگ کار و تلاش بر همه اجزای آن حاکم است و قرآن در این جامعه دیگر غریب و مهجور نیست؛ بلکه راهنمای زندگی فردی و اجتماعی انسانهاست. مردم دوای دردهای خود را در آن میجویند و با اندیشه در آیات آن از معارف بلندش بهره میگیرند و با آن به قرب الهی نزدیک میشوند. در چنین جامعهای از فقر و محرومیت خبری نیست و مردم به دنبال انبوهداری و تکاثر نیز نیستند. امکانات به یکسان در اختیار همگان قرار دارد و حکومت به رشد و توسعه اقتصادی و رفاه جامعه توجه دارد؛ همچنین نسبت به از کار افتادگان و محرومان نیز توجه ویژهای دارد و آنها را دارای حقوقی میداند که مردم و حکومت موظف به ادای آن هستند. تشکیل حکومت و نظامی که بتواند امور اجتماعی مردم را سامان دهد و بستر مناسب دستیابی به سعادت و کمال حقیقی را فراهم کند از اهداف ابتدایی چنین جامعهای است و در سطحی بالاتر تحقق عدالت، برقراری امنیت، تامین رفاه عمومی و تربیت از اهداف والایی هستند که زمینه ساز هدف نهایی، یعنی عبودیت است. در واقع مقصد و هدف نهایی در جامعه مطلوب امیرمومنان علی(ع) کمال و سعادت حقیقی انسان است که در پرتو عبودیت و بندگی خدا حاصل میشود و هرچه انسان بیشتر به اسماء و صفات الهی متصف شود به همان میزان به کمال خود نزدیک شده است.
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )