عنوان

حاشیه شرح تجرید

شماره

۱۰-۲۲۴۰۳

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

عربی

عنوان اصلي

حاشیه شرح تجرید

نام عام مواد

[نسخه خطی]

نام نخستين پديدآور

/ از: مولی میرزای شیروانی یا شروانی (محمد پسر حسن) ( -۱۰۹۸ق)

تاریخ نشرو بخش و غیره

، در حدود قرن ۱۳ق.

ابعاد

؛ خشتی. ۳*۱۲*۱۸ سم. ۵۴۵ ص. ۱۶ س.

متن يادداشت

شیروانی در دیباچه مفصل این حاشیه که در برخی از نسخه‌ها موجود است (برخی دیگر از نسخ مانند یکی از نسخه‌های ما و نسخه کتابخانه آستان قدس از مسئله قدس (یکی از مسائل کلام باری) شروع شده است تا اواسط مبحث جبر و اختیار و فاقد دیباچه است) از شاه سلیمان صفوی با تجلیل فراوانی که چند صفحه را گرفته یاد و کتاب خود را به او اهداء کرده. شیروانی کمتر از دیگران نام برده و تعلیقات خود را تا مبحث جبر و اختیار (اوائل فصل سوم = افعال باری) داده.

آغاز، انجام، انجامه

1

آغاز، انجام، انجامه

2

متن يادداشت

خیر ما یوشح به معاقد الکلام و یحلی به مخانق المحابر و الاقلام، حلی الحمد لله الذی تفرد بالتجرید التام و توحد بالتقدیس فوق التمام...فجمعت هذا الحواشی عصمها الله من طعن الذم و الواشی و البه من جلابیب صونه الغواشی علی الهیات التجرید من مصنفات...نصیر المله و الدین الطوسی و شرحه الجدید...و هو الذی لا یشق غباره...و لم یتفق له من الاذکیاء غیر تعلق بقضاء حق التبیان ماطل (معلوم نیست مقصود شیروانی اشاره به کدام تعلیق است و شاید همان تعلیقات خفری است و به هر حال پیداست که از تعلیقات فراوانی که بر تجرید و شروح آن نوشته شده هیچکدام را شایسته ذکر ندانسته جز تعلیقات خفری و آن را هم مغلق و دور از اذهان شمرده است) فبقی ذلک المقصد من الکتاب کجید عاطل و کانت الحواشی الخفریه علیه کشنف لایجاوز تعلیقه الاذان و هی مع ذلک معلق مغلق...فاظهرت ماخفی من اسرارها تحت استارها. قال الشارح لاشک فی وجود موجود...قیل علیه هذا التردید قبیح اذا الموجود الغیر المشکوک فیه ممکن بلا شبهه فلا یحتمل ان یکون واجبا... .

متن يادداشت

...و ان الثواب و العقاب لما کان فعل الله تعالی (این فقره از شرح قوشچی و آخرین جمله‌ای است که شیروانی به حاشیه بر آن پرداخته (ص 538 نسخه سطر آخر) )قد تقرر عند الاشاعره و تکرر فی هذا الکتاب...و لو استقرت آیات الکتاب وجدت ما بدل علی بطلان هذا التفسیر لکتاب الله تعالی فویل للذین یفترون علی الله الکذب و قد سبق فی اوائل هذا المبحث نبذ مما یدل علی بطلان القول بان المالک لا یقبل شیء من التصرفات فی ملکه.

متن يادداشت

مولی میرزا یکی از چهار داماد معروف مجلسی اول ( -۱۰۷۰ق) است و مولی حیدرعلی حفید معروف مجلسی اول و داماد مجلسی ثانی است.

متن يادداشت

وی استاد صاحب ریاض العلماء و مولی محمد اکمل (پدر آقا باقر بهبهانی) بوده.

متن يادداشت

مولی میرزا به نوشته صاحب روضات حاشیه‌ای بر حاشیه خفری بر شرح تجرید، حاشیه‌ای بر حاشیه قدیم دوانی (در فهرست آستان قدس نسخه‌ای که اول و آخر آن افتاده به عنوان حاشیه ملا میرزا بر حاشیه شرح تجرید معرفی شده و از سطر اول و آخر آن استفاده می‌شود مربوط به مسائل الهیات نیست) و حاشیه‌ای بر شرح تجرید قوشچی نگاشته اما صاحب جامع الرواه حاشیه او را بر شرح تجرید ثبت نکرده و دیگران نیز در این باره به اختلاف سخن گفته‌اند.

متن يادداشت

در نجوم السماء دو حاشیه از وی یاد شده است.

مشخصات ظاهری

نوع خط:

مشخصات ظاهری

نوع کاغذ:

مشخصات ظاهری

تزئینات جلد:

متن يادداشت

نستعلیق.

متن يادداشت

اصفهانی. آهار مهره دار.

متن يادداشت

تیماجی قرمز روشن عطف دامن‌دار.

خصوصیات نسخه موجود

2

خصوصیات نسخه موجود

1

متن يادداشت

بر کنار برخی از صفحات به خصوص نیمه اول نسخه حاشیه‌هایی از مولف با نشان «منه» یا «منه رحمه الله» با قلمی دیگر نوشته‌اند.

متن يادداشت

بر پشت نخستین برگ نوشته شده: «ملک الاقل جعفر بن الشیخ خضر» و گویا این همان کاشف الغطاء است.

تملک و سجع مهر

3

تملک و سجع مهر

1

تملک و سجع مهر

1

متن يادداشت

بر پشت نخستین برگ مهری است که نقش آن محمدباقر بن محمدمهدی حسینی است و روی یک برگ اضافی نام محمد مهدی بن محمدحسین حسینی دیده می‌شود.

متن يادداشت

یکی از مالکان نسخه نام خود را چنین نوشته «محمدرضا نجل مرحوم آقاباقر».

متن يادداشت

این نسخه در ملک آقا علی مدرس بوده و مهر و امضا او بر پشت نخستین برگ دیده می‌شود.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۳۲۵- ۲۳۲۷.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

نک: جامع الروات، ۲/ ۹۲؛ روضات الجنات، ۵۴۳- ۵۴۴؛ فوائد الرضویه، ۴۶۷- ۴۶۸؛ کنی و القاب، ۱۸۵؛ تذکره نصر آبادی، ۱۷۳؛ نجوم السماء، ۲۹۳؛ ذریعه، ۶/ ۶۶- ۱۱۷، ۱/ ۱۰۷؛ آستان قدس، ۴/ ۷۹ و ۱/ ۳۱، ش ۸۳.

متن يادداشت

در ذریعه در ذیل حواشی حاشیه خفری، از حاشیه شیروانی یاد کند و گوید: بحرالعلوم در فوائد رجالیه دو حاشیه بر حاشیه خفری از او نوشته (ذریعه، ۶/ ۶۶- ۶۷) و در ذیل «حواشی شرح تجرید قوشچی» نیز از حاشیه شیروانی یاد کرده و به ص ۶۶ ارجاع کرده است.

متن يادداشت

کتابی که در کار معرفی آن هستیم تعلیقات او است بر شرح تجرید قوشچی و بر حواشی خفری، و مولف به سخنان دوانی نیز نگریسته. از سخنان وی در آغاز دیباچه نیز پیداست که به شرح تجرید و حاشیه خفری هر دو نظر دارد و در خود کتاب نیز گاه عبارت شرح قوشچی و گاه فقره‌ای از عبارات خفری را عنوان سخن قرار داده است.

متن يادداشت

حاشیه‌ای است بر الهیات شرح تجرید و حواشی خفری.

شماره رده

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

تاريخ عمليات

20121004

نوع ماده

MF

کد کاربرگه

87856

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y