عنوان

زمان موهوم (رساله در اثبات...)

شماره

۱۰-۲۲۹۴۱

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

عربی

عنوان اصلي

زمان موهوم (رساله در اثبات...)

نام عام مواد

[نسخه خطی]

نام نخستين پديدآور

/ از: محمد بن محمد زمان کاشانی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: محمد حسین بن محمد علی خوراسکانی.

تاریخ نشرو بخش و غیره

، ۱۱۷۲ق

نام خاص و کميت اثر

۱۰۰ ب - ۱۲۰ ب.

ابعاد

؛ وزیری.۵/۱۵*۵/۲۵ سم.۲۲۵ گ.۲۱س.

آغاز، انجام، انجامه

1

آغاز، انجام، انجامه

2

متن يادداشت

(پس از بسمله) قال الشیخ الامام المخصوص من افاضل العصر و فضلاء‌الدهر بنور الهدی و القول للسدید فی هدایه المسترشدین...شید الله سبحانه فی ایضاح المنهج القویم من قبله المومنین منه الارکان و اعز انصاره...اولی البصائر و اصحاب الایقان یقول احوج المربوبین...ابوعبدالله یدعی الشیخ و هو محمد بن الحاج محمد زمان شرح الله صدره بنور الحکمه...اما بعد التحمید للحمید المجید...فقد قال اسوه الافاضل المحققین...جمال‌الدین محمد الخوانساری فیما کتبه علی التجرید و ما یتعلق به قال المصنف...وجود العالم بعد عدمه...

متن يادداشت

...اذ لا یعتبر ح و لا یلزم منه نفی صحه الاعتبار اذ لیس الاعتبار ازلیا فتامل و لا تبادر بالانکار قبل النظر و الاعتبار فاعتبروا یا اولی الابصار.

متن يادداشت

مولف از دانشمندان نیمه دوم قرن ۱۲ق بوده و شاگرد سید محمد حسین خاتون آبادی مولف خلق الافعال و رساله توحید ش ۱۶/۱۸۲۵ و ۱۷/۱۸۲۵ است.

مشخصات ظاهری

نوع خط:

مشخصات ظاهری

نوع کاغذ:

مشخصات ظاهری

تزئینات جلد:

متن يادداشت

نسخ زیبا.

متن يادداشت

سمرقندی شکری رنگ.

متن يادداشت

تیماجی ضربی قرمز سیر که یک ترنج در میان گوشه روی آن کوبیده‌اند.

خصوصیات نسخه موجود

1

متن يادداشت

نسخه در زمان زندگی مولف مرآه الازمان نوشته شده و همه از مولفات او است و حاشیه‌هایی از مولف با نشان «منه دام ظله» و یا «منه زید عزه» دارد.در پایان آن نشان «م ت ق ره» دیده می‌شود.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۶۸۵.

متن يادداشت

وی مولف مرآه الازمان (رساله پیشین) است.مولف در باب حدوث عالم و اثبات زمان موهوم و رد حدوث دهری رساله‌ای دیگر مفصل‌تر نوشته به نام مرآه الازمان (یا مرآه الزمان).(رساله چهارم همین دفتر) وی در رساله حاضر نخست از حاشیه آقا جمال خوانساری بر حواشی خفری بر تجرید نقل کرده و به نقل شش دلیل از میرداماد بر اثبات حدوث دهری و نفی زمان موهوم پرداخته و یکایک را پس از نقل رد کرده و دلیل هفتم را نیز از «بعضی محشین از فضلاء گیلان» که ظاهرا مولی شمسای گیلانی است. و هشتم را از یکی از دوستان و معاصران (شاید خاجویی) آورده و مردود دانسته.وی پس از نقل ایرادات آقا حسین خوانساری بر داماد (به نقل از حاشیه فرزندش آقا جمال) سخنانی از یکی از معاصران خویش در رساله‌ای که در این باب نوشته است و در مقام تعریض بر آقا حسین و رد اعتراضات او برآمده، نقل کرده.مقصود وی ظاهرا همان مولی اسماعیل خواجویی است که رساله‌ای در ابطال زمان موهوم پرداخته و کاشانی همه جا از او با تعریض و تخفیف و از کوشش‌های آقا حسین خوانساری و مناظرات و مباحثات و نوشته‌های او برای اثبات زمان موهوم با تحسین یاد می‌کند.کاشانی در دنبال سخن بالا می‌گوید: «قول به حدوث زمانی و زمان موهوم خط بطلان کشیده شود و به دریج از یادها برود اما کوشش‌های بی‌دریغ و پی‌گیر محقق مذکور بنیان سخن تازه را ویران و ارکان زمان موهوم را بار دیگر استوار ساخت.فرزندش او و جمعی از شاگردان و معاصرانش که سخن او را صواب دیدند کوشش‌های او را دنبال کردند و بار دیگر این سخن را زنده ساختند».با این همه در چند جا به غموض سخن میرداماد اعتراف کرده و چنین گوید: «آن چه سید داماد در باب حدوث دهری بیان کرده از تصور من دور است من تمام سخن او را نقل کردم شاید یکی از محصلین مدرک آن نائل گردد».

متن يادداشت

از حکمه العارفین محمد طاهر قمی نیز عباراتی در این باب آورده و از آن جمله این عبارت اوست:«القول بالحدوث الدهری قول محدث احدثه بعض انصار الفلاسفه...و هو اعتقاد بین السخافه».

متن يادداشت

از این رساله تا کنون ذکری ندیده‌ام صاحب ذریعه بوجود این رساله در مجموعه سردار کابلی تصریح کرده‌اند.در نسخه ما (برخلاف دیگر رساله‌های این مولف که در این دفتر است) خطبه از خود او نیست، کاتب یا دیگری خطبه‌ای در آغاز آن گذارده و نام برخی از مولفات او را در آن تضمین کرده پایان رساله نیز با دیگر رساله‌ها مشابهت ندارد و فاقد تاریخ تالیف است در کنار صفحات حاشیه‌هایی از مولف با نشان «منه دام فضله یا منه دام ظله» و نیز فقرانی منقول از آقا جمال ، قوشجی، انموذج دوانی، حواشی مولانا جلال‌الدین استرآبادی بر حاشیه قدیمه دوانی، ریاض السالکین و نیز حاشیه‌هایی بدون نشان دیده می‌شود.

عنوان

صیغ النکاح

پديدآور

/ محمد بن حاج محمد زمان کاشانی

شناسگر رکورد کتابشناختي

۱۰۳۸۸۱۹

شماره رده

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

تاريخ عمليات

20121022

نوع ماده

MF

کد کاربرگه

87856

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y