عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
شماره کتابشناسی ملی
کد کشور
IR
شماره
۱۰-۱۹۴۳۳
زبان اثر
زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن
فارسی
عنوان و نام پديدآور
عنوان اصلي
دیوان عرفی شیرازی
نام عام مواد
[نسخه خطی]
مشخصات ظاهری
ابعاد
خشتی باریک. ۱۴*۲۴/۵سم. ۴۱۰گ. ۱۷بیت.
يادداشت کلی
متن يادداشت
نویسنده از خود و سال نگارش نام نبرده و ظاهرا در نیمه اول ق ۱۱ق. نوشته شده.
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
عرفی تخلص سید محمد بن خواجه زین‌العابدین علی بن جمال‌الدین شیرازی است. وی در ۹۶۳ق. در شیراز به جهان آمده و در ۹۹۹ق. در هندوستان وفات یافته. دیوان این شاعر شامل قصائد و مقطعات و غزلیات و مثنوی و رباعی و لغز و ساقی‌نامه می‌باشد و در ۹۹۶ق. خود وی به جمع و ترتیب دیوانش پرداخت. چنان‌که در مقدمه نخستین نسخه دیوان عرفی این کتابخانه نگارش یافته شاعر در هنگام مرگ وصیت نمود که همه پیش‌نویس‌های اشعار او را به کتابخانه خان خانان فرستند که در آنجا ضبط گردد و این خان بزرگوار هم در ۱۰۲۴ق. محمدقاسم اصفهانی سراجا تخلص را به جمع و ترتیب اشعار عرفی ماور نمود. وی در یک سال و نیم این کار را به انجام رسانید و دیوانی کامل مشتمل بر چهارده هزار بیت از اشعار عرفی ترتیب داد. این دیوان گذشته از مندرجات اول دیوان عرفی، مثنوی «مجمع الابکار» او را که برابر مخزن الاسرار ساخته شامل است و در ح ۱۴۰۰ بیت می‌باشد و بدین بیت آغاز گردیده:
متن يادداشت
بسم الله الرحمن الرحیم/ موج نخست است ز بحر قدیم
متن يادداشت
و مثنوی ناتمام او را که در داستان «خسرو شیرین» انشاء نمود، و پس از مقدمات، در اول مطلب مانده و در ح ۴۴۰ بیت است با این آغاز:
متن يادداشت
خداوندا دلم بی‌نور تنگست/ دل من سنگ و کوه طور سنگست
متن يادداشت
را شامل است و اشعار دیگر عرفی را هر یک به جای خود قرار داد و عبدالباقی نهاوندی مولف مآثر رحیمی پس از سال ۱۰۲۸ق. دیباچه‌ای مبنی بر معرفی شاعر و تاریخچه جمع و ترتیب دیوان وی نگاشته است.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات نسخه:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نستعلیق خوش خط.
متن يادداشت
دارای شش سرلوح زیبا بوده. میان سطرهای ص ۱ و ۲ و ۱۵ و ۱۶ و ۲۰۹ و ۲۱۰ طلا اندازی شده و برگ‌ها شنجرف و اکلیل و زنگار جدول‌کشی گردیده.
متن يادداشت
دولت‌آبادی.
متن يادداشت
تیماجی.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۵۴۲-۱۵۴۴.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
دیوان عرفی (اول دیوان) به سال ۱۰۳۸ق. در هند چاپ بسیار زیبائی شده و در آن تذکر داده شده که چهارده سال پیش (۱۲۹۴ق.) قصائد وی در کانپور چاپ شده و غزلیات و رباعیات و مقطعات و مجمع الابکار عرفی در ۱۳۳۳ق. نیز در کانپور هند چاپ شده است. شرح حال عرفی در دیباچه نخستین نسخه دیوان این کتابخانه و در تذکره میخانه، ص ۱۷۵-۱۸۵، هفت اقلیم، ص ۲۰۰-۲۰۵ م.س، تذکره خوشگو، در حرف عین و مجمع الفصحا، ۲/ ۲۴-۲۵ نگارش یافته است. این نسخه از نسخ کامله دیوان عرفی است.
متن يادداشت
مندرجات این نسخه عبارت است از: ۱. دیباچه عبدالباقی نهاوندی (ص ۱-۱۴ در ۳۰۰ بیت). ۲. قصائد (ص ۱۵-۲۰۸ و در ح ۳۳۰۰ بیت) ۳. غزلیات مرتبه به حروف تهجی (ص ۲۰۹-۵۷۵ در ح ۵۵۰۰ بیت و از آخر آن افتاده دارد) ۴. مقطعات (ص ۵۷۶-۵۷۷ فقط یک برگ که ۳۲ بیت است از این بخش در نسخه می‌باشد و پیش و پس آن افتاده است) ۵. لغز (ص ۵۷۸-۵۷۹ برگ‌های پیش از این برگ از این بخش نیز افتاده و ۲۲ بجاست)، ۶. ترکیب‌بند (ص ۵۸۰-۵۹۶ در ح ۲۴۰ بیت)، ۷. ابیات متفرقه (ص ۵۹۷-۶۵۷ در ح ۶۱۰ بیت)، ۸. مثنوی (ص ۶۵۷-۶۶۴ در ۱۲ بیت)، ۹. ساقی‌نامه (ص ۶۶۵-۶۷۶ در ۱۹۰ بیت) ۱۰. مجمع الابکار که برابر مخزن الاسرار نظامی ساخته (ص ۶۷۶-۷۶۰ در ۱۴۰۰ بیت) ۱۱. خسرو شیرین (ص ۷۶۰-۷۸۶ در ح ۴۴۰ بیت)، ۱۲. رباعیات (ص ۷۸۷-۸۱۸ که شامل ۱۹۰ رباعی یا ۳۸۰ بیت می‌باشد). تمام ابیات نسخه موافق شماره بالا ۱۲۲۵۴ بیت می‌گردد و بنابر تصریح عبدالباقی دیباچه‌نویس که ابیات این نسخه را ۱۴۰۰۰ نوشته ۱۷۴۶ بیت از آن افتاده.
سایر رده بندی ها
شماره رده
۱۰۲۶
مبدا اصلی
کشور
ایران
سازمان
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
تاريخ عمليات
20120930
اطلاعات رکورد کتابشناسی
نوع ماده
MF
کد کاربرگه
87856
اطلاعات دسترسی رکورد
سطح دسترسي
a
تكميل شده
Y
