چنانکه در ص ۱۳۷ تصریح گردیده. از قرائن به دست میآید که خط خود مولف و نخستین نسخه میباشد.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نستعلیق.
متن يادداشت
فرنگی.
متن يادداشت
تیماجی.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
هشت برگ کاغذ ننوشته در ابتدا گذارده شده که دیباچه و معرفی از پادشاه وقت بر آنها نگاشته شود ولی توفیق نیافته، پس از اتمام بخشی از آثار خود (ظاهرا) اسامی پادشاهان عثمانی (از عثمان بیگ غازی تا سلطان مجید بن سلطان محمود) با تاریخ تولد و جلوس و سلطنت و عمر هر یک یادداشت شده و پس از آن محمدعلی کبیر خدیو مصر را نام برده و کلیه کارکنان لشکری و کشوری او را با حقوق ماهیانه آنها تعیین و پس از آن قصیدهای از سرخوش نگارش یافته و نخستین سطر نسخه این است: مغفور مبرور فتحعلی شاه قاجار قصیده: جان به کف بهر نثار کوی جانان میروم الخ.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۳۷-۱۴۳۹.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
زیر عنوان «مراسله جات و اشعار متفرقه» به ترتیب چنین آمده: سواد مراسله میرزا رضای منشی (ص ۱۳۸). اشعار در مرثیه کربلا به مناسبت ایام عاشورا (اشعار سینه زنی). (ص ۱۳۸-۱۴۲). نامه که به حاجی محمدکاظم تاجر اصفهانی نوشته شده. (ص ۱۴۲-۱۴۵).
متن يادداشت
مکتوب جواب سلطان حسین میرزای شیرازی است که خواهش کرده بود حاجی مراسلهای به ملاباشی کرمانشاه بنویسد آغازنامه (بدون مقدمه): نور چشما نوشتهای از شما و مراسلهای از جناب محذوف الالف و مقطوع الباء که در جوف بود زیارت شد. این نامه با اشعاری به پایان میرسد. (ص ۱۴۵-۱۴۷).
متن يادداشت
نامه کرمانشاهان (قسمت بیشتر این نامه قصیدهای است ۲۳ بیتی با این مطلع: (ص ۱۴۷-۱۵۰)
متن يادداشت
اجل چو در رسد از امر داور سبحان/ صلای مرگ دهد از پی کهان و مهان
متن يادداشت
مراسله به یکی از بزرگ زادگان عراق (مشتمل بر قصیده ده بیتی در همان وزن و قافیه قصیده بالا) (ص ۱۵۰-۱۵۱).
متن يادداشت
مراسله به ملا محمدعلی واعظ اصفهانی. در این نیز اشعار بسیار است در چند وزن و با مضامین شکایت آمیز و نقد آلود (ص ۱۵۱-۱۵۴)
متن يادداشت
در جایی از نامه آمده: هرگاه از حالات جویا باشید.
متن يادداشت
منت خدای را که صحیح است حالا/ آسوده است گوشم از این قیل و قالها
متن يادداشت
پرسش اگر ز حال کلم خوارگان کنی/ زردک کنند روز و شب اندر جوالها
متن يادداشت
هر چند قرعه میکشم از بهر سیم و زر/ جز قرض حرف نقد نیاید به فالها
متن يادداشت
سگها گرسنه از اموال خواجگان/ سیراب از انار فقیران شغالها
متن يادداشت
یک پول کس به سید و ملا نمیدهد/ صرف می و لواطه بود این ریالها
متن يادداشت
قصیدهای از ریاض (در نسخه: ریاضی): دارای ۵۳ بیت (ص ۱۵۴-۱۵۸)
متن يادداشت
آغاز قصیده:
متن يادداشت
دلا تا کی به چاه ظلمت تن مانده زندانی/ عزیز مصر جانان شو برا زین چاه ظلمانی
متن يادداشت
ندریده است تا گرگ اجل پیراهن جانت/ چو یوسف ابن یامینی بجو ز اخوان کنعانی
متن يادداشت
زلیخای هوس بگرفته دامان حواست را/ تو از هر در گریزی چاک دامن پاک دامانی
متن يادداشت
و بیت تخلص (شعر پنجم از آخر):
متن يادداشت
خداوندا ریاض از نور عرفان تو میخواهد/ صفائی در ثنا گویی صفائی در سخن رانی
متن يادداشت
انجام:
متن يادداشت
مپرس احوال دلها را از این آشفته گیسوها/ که هر جمعیتی را عاقبت آید پریشانی
متن يادداشت
قصیدهای است ناتمام در مدح ناصرالدین شاه (ص ۱۵۸-۱۶۰)
متن يادداشت
با این مطلع:
متن يادداشت
برگرد روی یار من خطی است از مشک ختن/ گویا ز مصحف آیتی دارد برای خون من
متن يادداشت
- قصیدهای دیگر از ریاض (خ ریاضی) در همان مضامین و دارای ۵۶ بیت (تخلص شاعر در بیت ۴۹ آمده). (ص ۱۶۰-۱۶۲).
متن يادداشت
آغاز:
متن يادداشت
جهان وادی محنت خیز و تن زندان محنت زا/ دلا بگذر از این منزل مکن مسکن در این ماوا
متن يادداشت
به زانوی تجرد نه ز خودکامی سر حیرت/ مجرد شو به کام خویشتن تنها شو از تنها
متن يادداشت
در ص ۱۶۵ تا آخر شرح حال و آثار این عده یاد شده: نامی، قمی، مظهر = عباس قلی خان از تبریز، محمود میرزا، محمدطاهر میرزا پسر حشمت الدوله میرزا، موسی پسر محمدباقر خان بیگلربیگی تهران (بیتخلص)، شهره = علیرضا میرزا، صفا = میرزا علی محمدخان پسر امین الدوله، محمدکاظم میرزا نواده فرمان فرما، اکتای قاآن پسر شجاع السلطنه بیتخلص، شکسته = شجاع السلطنه، خاور محمدتقی میرزا، شیخ یوسف واعظ، والی = نجفقلی میرزا مولف کتاب رموز السیاحه (مولف، اشعار او را از شیخ صفی الدین میرزا روایت میکند)، قدسی = میرزا اسدالله گلپایگانی، فانی = آقا جواد پسر ملانجف علی از باد کوبه، میرزا رضا قلی از اهل نوروز دوه و اشعار و آثار مولف. (حائری)].