شرح بناء الافعال = شرح التصریف للدیکقوز = شرح مختصر فی بناء الافعال = شرح امثله البناء = شرح البناء فی التصریف
نام عام مواد
[ نسخه خطی]
وضعیت نشر و پخش و غیره
تاریخ نشرو بخش و غیره
، تاریخ کتابت: سال ۱۱۱۹ق.
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
۱۵ (۴۰ب - ۵۴ب)، ۲۱ سطر.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
متن يادداشت
«بسمله، الحمدلله الذی صرف صیغ وجودنا الی کلمات [الت] صحیحات و خففه بادغام رحمته ثقل اوزار التکریرات و الصلوه و السلام علی رسول ... و بعد فان المصنف رحمه الله الملک العلام ... ان ابواب التصریف ... خمسه و ثلثون بابا کما هو المشهور ...».
متن يادداشت
«... و تحصیله انما یکون بثلاث خصال بالرجاء من الله تعالی و الخدمه لاهله، خصوصا للاستاذ و المواظبه علیه و الاجتهاد و الحمدلله علی التمام و علی رسوله افضل السلام و علی آله».
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
مولف اثر ناشناخته است.
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
کاتب و محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «تاریخ سنه ۱۱۱۹ بایع از مشتری بها خواهد کاتب از ناظران دعا خواهد».
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات متن:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
متن يادداشت
نسخ.
متن يادداشت
عنوانها و نشانیها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۸*۱۷سم.
متن يادداشت
فرنگی نخودی ضخیم.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
2
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده و حاشیهنویسی با نشان «منه» دارد که از خود شارح نقل گردیده است.
متن يادداشت
در انجام برگهای (۵۵الف - ۵۶الف) چند یادداشت نحوی در بیان جمله معترضه به نقل از «هندی»، مواضع همزهی قطع (باب افعال، همزه، جمع، متکلم وحده، همزه استفهام)، فایدهای دربارهی «حمد» از شرح در الیتیم لصاحب المجالس و منقول از حمزه افندی آمده است. باید دانست که بر فراز برگ نخست این اثر چنین آمده است: «هذا کتاب دینقوض لشرح البنا»!
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۱۷۷ - ۱۷۹.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
شرحی مزجی بر رسالهی ۳۵ بابی مختصر بناء الافعال = امثله البناء منسوب به شمسالدین احمد بن عبدالله رومی بروسوی مشهور به «دیکقوز» یا «دینقوز» (د. پس از ۸۶۰ق) است. شارح این رساله دانسته نشد چه کسی است؛ اما باید دانست که استاد رمضان ششن، در معرفی نسخهی کتابخانهی سلطان محمود ثانی در قبرس، آن را با استناد نادرست به فهرست کتابخانهی کوپریلی (ج۳، ص۲۹۴)، به تقیالدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی» (د. ۹۸۱ق) نسبت داده است که با اندکی تامل متوجه میشویم که این نسبت نمیتواند صحیح باشد. همچنین جناب آقای سید احمد اشکوری در ذیل نسخهی کتابخانهی آیت الله العظمی مرعشی (ره) در قم به شمارهی «۲/۱۷۵۸» احتمال دادهاند که این شرح از حسین بن مصطفی آیدینی رومی مشهور به «ابن قرهتپهلی» (د. ۱۱۹۱ق) بوده باشد؛ لیکن با بررسی دقیق آثار وی در مصادر و منابع، اثبات چنین اثری به وی محل تامل است! ناگفته نماند که از این شرح، در ایران، افزون بر نسخ کتابخانههای مجلس شورای اسلامی، آیتالله مرعشی (ره)؛ نسخهای نیز در کتابخانهی روضهی مقدسهی حضرت معصومه سلام الله علیها در قم به شمارهی «۲۶۰» معرفی شده است؛ همچنین در برخی کتابخانههای خارج از کشور نیز نسخههایی از این اثر موجود است که تلویحا در این مقال بدان شارت رفته است. باید دانست که رسالهی مختصر بناء الافعال، دارای چند شرح دیگر از داود قارصی (د. حدود ۱۱۶۹ق)، سید محمد کفوی (د. ۱۱۷۴ق) و دیگران است که در برخی فهرستها، همچون فهرست قبرس به بعضی از آن شروح، اشاره شده است.
صحافی شده با
محل نشر
/ شیخالاسلام محمد بن مصطفی عیشی تیرهوی مشهور به «بستانزاده»