اخلص الخالصه = مختصر خالصه الحقایق لما فیه من اسالیب الدقایق = تلخیص الخالصه
نام عام مواد
[ نسخه خطی]
نام نخستين پديدآور
/ از: علی بن محمود بن محمد رایض بدخشانی طخارستانی (= تخارستانی)
وضعیت نشر و پخش و غیره
نام ناشر، پخش کننده و غيره
: کاتب: حاج مصطفی بن حاج علی [افلانی]
تاریخ نشرو بخش و غیره
، تاریخ کتابت: سال ۱۱۷۰ق.
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
۳۲ (۸۰ب - ۱۱۱ب) برگ، ۲۱ سطر.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
متن يادداشت
«بسمله، قیل الخلق علی عشره اجزاء، تسعه منها الشیاطین و الجن و واحد منها الانس ثم جعل الانس مائه و خمسه و عشرین صنفا فالمائه منها یاجوج و ماجوج و خمس و عشرون سائر الخلق و اربعه و عشرون من ذلک کفار و مصیرهم الی النار و بقی صنف واحد من المسلمین من مائه و خمسه و عشرین صنفا ثم ان المسلمین افترقوا علی ثلث و سبعین فرقه فاثنان و سبعون کلهم اهل الهواء و البدعه و مصیرهم الی النار و واحد فی الجنه ... علی سبیل السنه و الجماعه ...».
متن يادداشت
«قال علیه السلام علیکم بالعدس فانه مبارک مقدس و انه یرق القلب و یکثر المدعه و فیه برکه سبعین و نبیا آخر عیسی بن مریم علیه السلام؛ تمت الکتاب».
یادداشتهای مربوط به نشر، بخش و غیره
متن يادداشت
محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «قد فرغ هذه النسخه الشریفه فی الاحد من الشهور فی شهر الاواخر [کذا] من ذی القعده سنه سبعین و مائه و الف فی ید الحاج مصطفی بن الحاج علی غفرالله له و لوالدیه و احسن الیهما و الیه و بجمیع المومنین و المومنات؛ تم».
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات متن:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
متن يادداشت
نستعلیق تحریری.
متن يادداشت
عنوانها و نشانیها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۱۶*۱۰سم.
متن يادداشت
فرنگی نخودی نازک آهار مهره زده.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
2
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده و حاشیهنویسی ناچیزی در هامش و میان سطور به زبان ترکی عثمانی دارد.
متن يادداشت
نیز در هامش برگ (۹۹برگ) یک قطعه دربارهی روضهی شریف نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که هنگام منصوب شدن وانقلولی به منصب قضاوت مدینهی منوره گویا انشاد شده است: «و انقولی کعبه قاضیسی اولدقده حضرتک روضه شریفنه داخل اولدقده دیمشدر مناسبتله بو اراده یازلمشدر: بودر آیینی عرب بر قومک اول سیدی قبری اوزره آز اولور که بنده آزاد اولمیه، سنکه فخرالمرسلین سید الکونین سن حاشا یوز سورن قبرکه آزاد اولمیه»!؛ در انجام دو برگ الحاقی (۱۱۲الف - ۱۱۳ب) حاوی یک خطبه به طریق اهل سنت با آغاز «الحمدلله الذی خالق کل شیء و هو علی کل شیء وکیل ... خصوصا منهم علی الامام خلیفه رسول الله علی التحقیق ... ابیبکر و عمر و عثمان و علی ... عن ابی هریره ... قال رسول الله ... آخر ما تکلم ابراهیم حین القی فی النار حسبی الله و نعم الوکیل ...»؛ و نیز یک خطبهی ناتمام دیگر با آغاز «الحمدلله الذی انزل الفرقان علی عبده ... عن ابی هریره ... قال رسول الله ... صیام شهر مضان معلق بین السماء و الارض ... الا بزکوه الفطر...» آمده است؛ همچنین چند یادداشت، مانند محاسبات برای مقادیر دارویی یک نسخهی طبی، آغاز ناتمام یک سند (گویا شکایت نامه) به ترکی «عرض بنی دیک بر آدم طرفندن ... دکانمه بر اقلریغنه شاهدیم واردر ... مدعی عموم مصطفی افندی حکمی قره قوش اوله رقه قرار ویردی ...» و نیز ۷ بیت به ترکی با لهجهی عثمانی گویا با مضمونی طنزانه با خط رقعهی غلیظ (!) نوشته شده که با این مطلع شروع میگردد: گرمابه دن دلاک ایله چهغر ... چغری او ... ایدی اشبو روایت ... چغری.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۱۶۰ - ۱۶۲.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
کتابی در اعتقادات اهل سنت در پنجاه فصل است که بدخشانی آن را از کتاب خالصه الحقایق لما فیه من اسالیب الدقایق، تالیف ابوالقاسم (ابوالمحامد) عمادالدین محمود بن احمد بن ابوالحسین بخاری فارابی مشهور به «لولوی» (د. ۶۰۷ یا ۶۰۹ق) به سال ۵۹۷ق بر سبیل ایجاز و اختصار تلخیص نموده است. مولف در این اثر ابتدا مخلوقات را بر ده قسم، که نه قسم آن جن و شیاطین و یک قسم آن انسان است، تقسیمبندی نموده و سپس انسانها را به ۱۲۵ صنف که ۱۰۰ صنف آن یاجوج و ماجوج و ۲۵ صنف آن سایر انسانها؛ ۲۴ دسته از این افراد اهل دوزخ و آن یک باقیمانده نیز یکی از فرق مسلمین است. این مورد اخیری نیز ۷۳ فرقه است که ۷۲ فرقهی آن به بنا به فرمایش حضرت رسول - صلیالله علیه و آله و سلم - اهل هواء و بدعتند و جایگاهشان نیز - به زعم و گمان مولف - در دوزخ است و تنها فرقهی باقیمانده نیز دارای ۷۳ صنف است، که ۷۲ صنف آن در ضلالتند و تنها یک صنف که پیرو اهل سنت و جماعت میباشند، اهل نجات و بهشت هستند و باقی فرق در دوزخند! باید افزود که این اثر نسخههایی در کتابخانههای ترکیه، عراق، مصر، تونس و ... در برخی سرچشمهها (منابع) معرفی گردیده است. گفتنی است که این اثر یک بار در سال ۱۸۵۱م در قازان - تا تارستان منتشر شده است.
صحافی شده با
محل نشر
/ جمالالدین یوسف بن عبدالله حسینی ارمیونی مصری شافعی