؛ استاد راهنما محمدعلی داعینژاد؛ استاد مشاور حسن معلمی.
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
جامعه المصطفی (ص) العالمیه، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۳۹۶
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
ط، ۲۶۸ص.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
کتابنامه: ص. ۲۵۷ - ۲۶۸؛ همچنین به صورت زیرنویس.
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
دکتری
Discipline of degree
فلسفه اسلامی
Date of degree
آذر ۱۳۹۶
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
بیشتر حکماء بر اساس پذیرش قاعده تلازم قوه با هیولی، حرکت را منحصر در مادیات میدانند؛ در حالی که ظهور برخی نصوص با حرکت و سیر تکاملی در مجردات سازگار تر است؛ از این رو مسأله حرکت در مجردات همواره میان حکما مطرح بوده است. برخی پژوهشگران مانند شهید مصطفی خمینی، استاد غلامرضا فیاضی و ... حرکت به معنای خروج شئی از قوه به فعل را در عالم مجردات میپذیرند. برخی دیگر حرکت به معنای اصطلاحی را در مجردات انکار میکنند و تغییرات مورد اشاره در نصوص را بر حرکت فاعلی، بیرون ریخت، خروج از فعلیت به فعلیت و یا تنها بر اثر عوامل داخلی منطبق میدانند. این رساله میکوشد با تحلیل و انتقاد در آرای گذشتگان، مسأله ثبات و تغیّر در عالم مجردات را تبیین و تحلیل نماید و دیدگاه نهایی و مختار را همراه با اشاره به دلایل آن، اثبات نماید؛ از این رو پس از تحلیل معانی ثبات و تغیّر و انواع حرکت، همچنین تحلیل معنای مجرد و تعیین حد و مرز میان مادی و مجرد، نظر نهایی در این موارد تبیین گردید. سپس دیدگاه «ثبات در مجردات» با دلایل عقلی، مانند عدم ماده در مجرد، عارضی بودن حرکت، استمرار حدوث در حرکت و... همراه با مبانی آن، تبیین و تحلیل گردید؛ همچنین دلایل نقلی نیز مورد اشاره قرار گرفت. در مرحله بعد، همه دلایل عقلی همراه با مبانی آنها مورد نقد و بررسی قرار گرفت و با خدشه دار شدن مبانی آنها هر کدام از آن دلایل، ناکافی به نظر رسید. دلایل نقلی نیز به همین وضع دچار شد. در نهایت نظریه ثبات در مجردات به اثبات نرسید. در تحلیل نظریه «حرکت در عالم مجردات» چهار دلیل عقلی: حرکت در مرتبه عقلانی نفس و سرایت آن به دیگری مجردات، استدلال از طریق تکامل برزخی نفس، محدودیت و نیازمندی ممکنات به سوی کمال مطلق، به اثبات حرکت در مجردات پرداخته شده است. سپس دلایل نقلی فراوان که به گونههای مختلف، مانند بنیان گذاری سنت حسنه یا سیئه، صدقه جاریه و... حرکت در مجردات را اثبات میکند، مورد اشاره قرار گرفت. در مرحله نقد و بررسی دلایل، اشکالات احتمالی پاسخ داده شد. در نهایت حرکت طولی اشتدادی (تکاملی) به معنایی خروج شئی از قوه به فعل در مجردات به اثبات رسید و به عنوان دیدگاه مختار شناخته شد. واژگان کلیدی: ثبات، حرکت، تغیّر، مجردات، مادی، هیولی، قوه.