تحلیل نابرابری و چندسطحی بهرهمندی از خدمات سرپایی سلامت در خانوارهای ساکن در شهر تهران در سال 1398-1397
General Material Designation
[پایان نامه]
Parallel Title Proper
Inequality and Multilevel Analysis of Out-patient Health Services Utilization in the Households of Tehran in 2019
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
علوم بهزیستی و توانبخشی University of Social Welfare and Rehabilitation
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۳۹۹
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۲۱۴ص.
GENERAL NOTES
Text of Note
پیوست
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
دکترا
Discipline of degree
مدیریت رفاه اجتماعیSocial Welfare Management
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
مقدمه: بهره مندی از خدمات سلامت یک مسئله مهم بهداشتی و سیاسی و یکی از شاخص های ضروری برای ارزیابی عملکرد نظام بهداشت و درمان به ویژه در کشورهای در حال توسعه است، عواملی که باعث می شوند افراد از خدمات سلامت بهره مند شوند متعدد و پیچیده است. آگاهی از این عوامل و وضعیت بهره مندی از خدمات سلامت می تواند دست اندرکاران سلامت را در بهبود وضعیت بهره مندی کمک کند. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت وعوامل مرتبط با آن و بررسی وضعیت نابرابری و تحلیل چند سطحی در بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت در خانوارهای ساکن در شهر تهران بود.روش: مطالعه توصیفی ـ تحلیلی، حاضر از نوع cross sectional بوده که به روش پیمایش (درب منازل) انجام شد و شامل 1200 خانوار از مناطق مختلف شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای منطبق بر پهنه بندی شهر تهران بر اساس توسعه یافتگی انتخاب شدند. مصاحبه ها توسط پرسشگران آموزش دیده با استفاده از پرسشنامه تعدیل شده بهره مندی از خدمات سلامت سازمان جهانی بهداشت توسط محقق و پرسشنامه حمایت اجتماعی زیمت و چک لیست متغیرهای جمعیت شناختی در زمستان 97 و بهار 98 انجام گردید. احساس نیاز در 30 روز گذشته در یکی از اعضای خانواده ، مراجعه به مراکز ارائه دهنده خدمات و دریافت خدمات سرپایی سلامت به عنوان متغیر پیامد یعنی بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت در نظر گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون لجستیک ساده و چندگانه استفاده شد. جهت ورود عوامل مرتبط با وضعیت بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت ، ابتدا تحلیل های دو متغیره انجام گرفت و سپس عوامل دارای مقدار معناداری 2/0 و کمتر وارد مدل چندگانه شدند. توزیع نابرابری در مناطق شهر تهران با سه شاخص نسبی نابرابری 1) شاخص تمرکز استاندارد (SCI)، 2) شاخص واگستاف (WI)، و 3) شاخص اریگر(EI) محاسبه شد، وضعیت هر شاخص با عدد صفر آزمون شد. مقدار p-value کمتر یا برابر 05/0 به عنوان سطح معناداری مد نظر قرار گرفت. از تحلیل چند سطحی به منظور ارزیابی متغیرهای سطح محله و سطح منطقه بر بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت خانوارها استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار Stata تحلیل شدند. یافتهها: مطالعه حاضر در چهار فاز انجام شد، در فاز مرور سیستماتیک بر 37 مطالعه نهایی مشخص شد عوامل مستعد کننده(جنس، سن، وضعیت تأهل، قومیت)، عوامل تواناکننده(تحصیلات، وضعیت اشتغال، سطح درآمد، وضعیت بیمه، شهری یا روستایی بودن، بعد خانوار، سواد سلامت، حمایت اجتماعی)، عوامل مرتبط با نیاز(نیاز درک شده، ناتوانی در عملکرد، داشتن بیماری) و عوامل بافتاری (فاصله تا مرکز ارائه خدمات، زمان مورد نیاز برای دریافت خدمت، تراکم مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت) فاکتورهای مرتبط با بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی می باشند یافته مطالعه در فاز دوم نشان داد که میزان بهره¬مندی از خدمات سرپایی سلامت در بین خانوارهای شهر تهران 63.61 درصد است. علاوه بر این، براساس نتایج مطالعه، شاخص دارایی خانواده (OR=0.51, 95% CI:0.28-0.91)، سطح آگاهی اعضای خانواده (OR=0.55, 95% CI:0.34-0.88) و مادر (OR=0.64, 95% CI:0.45-0.93) درباره مسائل سلامتی، سطح حمایت اجتماعی (OR=0.50, 95% CI:0.37-0.68) ، سهم هزینههای سلامت خانواده از کل هزینه های خانوار (OR=1.2, 95% CI:1.18-4.06)، وجود فرد دارای ناتوانی در خانواده (OR=1.66, 95% CI:1.01-2.77) و مصرف الکل توسط عضوی از خانواده (OR=2.44, 95% CI:1.27-4.68) از عوامل مرتبط با بهره مندی از خدمات سرپایی سلامت در خانوارها بودند. همچنین با توجه به مقادیر تعدیل یافته نسبت¬های شانس، میزان بهره¬مندی از خدمات سرپایی سلامت با توجه به منطقه محل سکونت، متفاوت بود. لازم به ذکر است که متغیرهای وارد شده به مدل 15 درصد از تغییرات میزان بهرهمندی از خدمات سرپایی سلامت را تبیین نمودند. نتایج فاز سوم مطالعه، با تحلیل نابرابری مشخص شد که شاخصهای نابرابری به تفکیک پهنههای توسعهیافتگی، از لحاظ تمامی شاخصهای نا برابری، در دو پهنه بالا و خیلی بالا وضعیت نابرابری قابل ملاحظه (05/0>p) و در سه پهنه دیگر نابرابری قابل ملاحظهای وجود نداشت (05/0
Text of Note
Background:Health service utilization is a significant health and political issue and one of the indispensable indicators in evaluation of the efficacy of the health care system, especially in developing countries (1, 2). Factors helping people have health service utilization are numerous and complex. Awareness of these factors and the status of out-patient health service utilization can help health professionals improve their status. The aim of this study was to investigate the status of out-patient health service utilization and associated factors, inequality and multi-level analysis of out-patient health service utilization in households residing in Tehran. Methods:The present descriptive-analytical study was cross-sectional including 1200 households from different regions of Tehran, which were selected by multi-stage cluster sampling method in accordance with the zoning of Tehran concerning development. Interviews were asked by trained individuals using health service utilization questionnaire introduced by World Health Organization, Zimet’s social support questionnaire, and demographic checklist in winter and spring 2019. Feeling the need in the last 30 days in one of the family members to refer to the service provider and receive health service was considered as a consequence of variable of outpatient health service utilization. Simple and multiple logistic regressions were applied to analyze the data. In order to include the factors related to the status of outpatient health service utilization, first two-variable analyzes were conducted and then the factors with a significant value of 0.2 and less were included in the multiple model. The inequality distribution in the regions of Tehran was calculated with three relative inequality indices: 1) Standard Concentration Index (SCI), 2) Wagstaff Index (WI), and 3) Erreygers Index (EI). The status of each index was tested with zero number. A p-value less than or equal to 0.05 was considered as a significant level. Multilevel analysis was used to assess the variables of neighborhood and region level on the use of outpatient services for household health. Data were analyzed using STATA software. Results: The present study was conducted in four phases. In the systematic review phase, 37 final studies were identified: Predisposing factors (gender, age, marital status, ethnicity), Enabling factors (education, employment status, income level, insurance status, urban or rural, Household size, health literacy, social support), need-related factors (perceived need, disability, illness) and contextual factors (distance to service center, time required to receive health services, density of health service centers) were the factors related to the outpatient health service utilization. The findings of the study in the second phase indicated that the rate of outpatient health service utilization among households in Tehran was 63.61%. In addition, regarding the results of the study, asset index of family (OR = 0.51, 95% CI: 0.28-0.91), the level of awareness and knowledge of family members (OR = 0.55, 95% CI: 0.34-0.88) and the mother (OR = 0.64 , 95% CI: 0.45-0.93) on health issues, the level of social support (OR = 0.50, 95% CI: 0.37-0.68), family health expenditure (OR = 1.2, 95% CI: 1.18-4.06), having a member with disability in family (OR = 1.66, 95% CI: 1.01-2.77) and alcoholic family member (OR = 2.44, 95% CI: 1.27-4.68) were factors associated with outpatient HSU among households. Considering the adjusted values of the chance ratios, the rate of health service utilization varied according to the area of residence. It should be noted that the variables included in the model explained 15% of the changes in the rate of health service utilization.The results of the study in the third phase, by analyzing inequality indicators by development zones, indicated that there was a significant inequality (p <0.05) in two high and very high zones and there wasn't any significant inequality in the other three zones (p <0.05). Given the positive indicators of inequality, it was found that the out-patient health services utilization was more concentrated in rich households (inequality pro- rich). The results of Multilevel analysis in the fourth phase of the study indicate that due to the adjusted values of odds ratios, the rate of out-patient health services utilization varied according to the region of residence. It should be noted that the variables included in the model explained 15% of the changes of out-patient health services utilization. In addition, the results of two-level analysis at the household-region level showed that the 11.7% of the explained variance was at the region level and the rest at the household level. Also, the results of two-level analysis at the household-neighborhood level showed that 8.12% of the explained variance was at the neighborhood level and the rest was at the household level.Conclusion: According to the results of the study and in order to increase outpatient health service utilization in different classes, interventions related to increase the awareness and information of family members about health issues, increasing the level of social support at low income levels. Also, policies and strategies should be adopted to improve health service utilization in families with a disabled person, as well as interventions to change lifestyle and nutrition and health behaviors and reduction of alcohol consumption are recommended. Given that the increasing in the number of pharmacies and health centers that providing care services is associated with more outpatient health service utilization, at the policy level, the responsible organizations are advised to be careful in the distribution of these centers.Keywords: Outpatient Health Service Utilization, Inequality in Outpatient Health Service Utilization, Multi-level Analysis, Households, Tehran