عنوان

طراحی و آزمون مدل معادلات ساختاری پیش بینی کننده تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل در ایران

Number

۳۶۶۸پ

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

طراحی و آزمون مدل معادلات ساختاری پیش بینی کننده تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل در ایران

General Material Designation

[پایان نامه]

Parallel Title Proper

Development and evaluation of the predictive structural equation model for medication adherence among elderly patients with tuberculosis in Iran

First Statement of Responsibility

سمیه حسنی

Name of Publisher, Distributor, etc.

علوم توان بخشی و سلامت اجتماعیUniversity of Social Walfare and Rehabilitation

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۴۰۲

Specific Material Designation and Extent of Item

۳۱۵ص.

Text of Note

پیوست

Dissertation or thesis details and type of degree

20

Discipline of degree

08

Date of degree

۱۴۰۲/۰۸/۱۴

Text of Note

زمینه و هدف: "تبعیت دارویی" تعیین کننده‌ اصلی در درمان موفق بیماری سل می‌باشد. شناسایی عوامل مرتبط با تبعیت دارویی جهت انجام مداخلات مناسب و کنترل بهتر بیماری سل الزامی است. هر چند عدم تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل شایع‌تر است اما با این حال مطالعات اندکی به بررسی عوامل مرتبط با تبعیت دارویی در این گروه سنی پرداخته‌اند و مطالعه اختصاصی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل مرتبط با تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل انجام شد.روش مطالعه: مطالعه حاضر با روش ترکیبی و در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. بخش کیفی شامل دو زیر مرحله مرور یکپارچه متون و انجام مصاحبه فردی بود. جستجوی متون بدون محدودیت زمانی در پایگاه داده‌های Medline(شامل PubMed و (Ovid، ISI،Google scholar، Scopus ، EMBASE و در پایگاه داده‌های داخلی از جمله SID، Magiran صورت گرفت. برای انجام مصاحبه‌های فردی، نمونه‌گیری هدفمند از میان اعضاء تیم حرفه‌ای سلامت(پزشک و پرستار)، سالمندان مبتلا به سل و مراقبان خانوادگی سالمندان مبتلا به سل تا زمان اشباع داده‌ها انجام شد. بعد از اتمام بخش کیفی مطالعه، عوامل مرتبط با تبعیت دارویی در سل سالمندان تبیین شد. سپس متغیرهای اثرگذار توسط متخصصان حوزه سل و سلامت سالمندان با استفاده از روش دلفی انتخاب شدند و از پرسشنامه‌های روا و پایا برای اندازه‌گیری متغیرهای منتخب در 305 سالمند مبتلا به سل و مراقبان خانوادگی آن‌ها استفاده شد. پس از اندازه‌گیری متغیرها، از مدل اندازه‌گیری برای بررسی نیکویی برازش مدل و از مدل ساختاری برای بررسی ارتباط میان مفاهیم و تبیین میزان واریانس پیش‌بینی شده تبعیت دارویی با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos استفاده شد.یافته‌ها: در نهایت یافته‌های 38 مطالعه که معیارهای ورود به مرور یکپارچه را داشتند، مورد تحلیل قرار گرفت. به دنبال مرور و تشکیل ماتریکس داده‌ها، 20 مصاحبه فردی انجام شد. به طور کلی کدهای مطالعه در 4 طبقه اصلی عوامل فردی(عوامل زیستی، عوامل عاطفی- هیجانی، عوامل رفتاری، عوامل مرتبط با آگاهی و دانش، عوامل مرتبط با بیماری سل، عوامل اقتصادی)، عوامل بین فردی(ارتباط بیمار با تیم درمان، عوامل مرتبط با خانواده)، عوامل مرتبط با مراکز ارائه کنندگان خدمات سلامت(امکانات مراکز درمانی، ظرفیت سازی در ارائه کنندگان خدمات) و عوامل فراسازمانی(عوامل اجتماعی، سیاست‌گذاری‌های سلامت) قرار گرفت. دربخش کمی، میانگین نمره تبعیت دارویی در سالمندان برابر با (56/1± SD=)02/2 بدست آمد. 92/44% از سالمندان مبتلا به سل تبعیت دارویی پایین، 54/27% تبعیت دارویی متوسط و 54/27% نیز تبعیت دارویی کامل داشتند. براساس نتایج آزمون رگرسیون لجستیک ترتیبی(از نوع همزمان) متغیرهای مورد مطالعه در حد بسیار قابل قبولی رفتار تبعیت دارویی را پیش‌بینی نمودند. مقادیر ضریب تعیین حاصل از سه آماره مک فادن(643/0) ، ناگل‌کرک(906/0) و کاکس و اسنل(867/0) بیانگر قدرت تبیین بالای مدل توسط متغیرهای پیش‌بین بود . یافته‌های مربوط به مدل معادلات ساختاری نشان داد که طبقه عوامل فردی به صورت مستقیم و معنی‌دار تبعیت دارویی را پیش‌بینی می‌کند. طبقات عوامل بین فردی و عوامل فراسازمانی نیز به صورت معنی‌دار و غیرمستقیم(از طریق طبقه عوامل فردی) پیش‌بینی کننده تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل بود. اثر مجموع عوامل فردی در پیش‌بینی تبعیت دارویی 62% تخمین زده شد که نسبت به سایر طبقات بیشتر بود.نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به سل پدیده‌ای پیچیده و چند بعدی است و تحت تاثیر طیف وسیعی از عوامل فردی، بین فردی، سازمانی و فراسازمانی قرار دارد. ارتباط میان مولفه‌های مدل نشان دهنده این است که برای برنامه‌ریزی و اجرای مداخلات با هدف ارتقا تبعیت دارویی سالمندان مبتلا به سل، باید نگاهی جامع و همه جانبه به تمام مفاهیم مدل و نوع اثرات آن‌ها بر هم داشت. .علاوه براین، در مدل معادلات ساختاری طبقه عوامل فردی در مقایسه با سایر طبقات، بیشترین میزان پیش‌بینی تبعیت دارویی را به خود اختصاص داد. این یافته می‌تواند بیانگر این نکته باشد که سالمند مبتلا به سل نقش کلیدی و محوری در تبعیت دارویی دارد. عوامل سازمانی و فراسازمانی در تبعیت سالمندان تاثیر کمتری داشته‌اند لذا می‌بایست این عوامل در نظام سلامت سالمندان به شکل تخصصی‌تری مورد بازبینی و تعدیل قرار گیرند. مدل حاضر می‌تواند یک مدل مفهومی جامع برای هدایت مطالعات، انجام مداخلات و سیاستگذاری در حوزه کنترل بیماری سل مورد استفاده پژوهشگران، سیاستگذاران و ارائه دهندگان خدمات درمانی قرار گیرد.واژه‌های کلیدی: تبعیت دارویی، سل، سالمند، مطالعه ترکیبی، مدل ساختاری

Text of Note

Background and Objectives. Medication adherence is the main determinant in the successful treatment of tuberculosis. The identification of the factors related to medication adherence is necessary to carry out appropriate interventions and to ameliorate tuberculosis control. Although medication nonadherence is more common in elderly tuberculosis patients, few studies have investigated the factors related to medication adherence in this age group, and there is no specific study in this field. Therefore, the objective of this study was explaining the factors related to medication adherence in elderly tuberculosis patients.Methods. The present study was conducted with a mixed method and in two parts, qualitative and quantitative. The qualitative part includes two phases, using an integrative literature review and individual interviews. Studies were gathered without time restriction from MEDLINE databases, Institute for Scientific Information (ISI), Google Scholar, Scopus, and EMBASE, as well as national databases, including Scientific Information Database and Magiran. The findings of 38 studies that met the inclusion criteria were analyzed through the conventional content analysis method based on the ecological approach. After reviewing and forming the data matrix, purposive sampling was performed among healthcare Professionals, elderly tuberculosis patients aged 60 and over, and family caregivers of elderly patients to conduct individual interviews. Data obtained from 20 interviews were analyzed using the directed content analysis method. Then influencing variable was selected by tuberculosis and geriatric experts with Delphi’s method and reliable and valid questionnaires was used for evaluation of selected variable in 305 elderly with tuberculosis and their caregivers, Measurement model was used for evaluating the fit of the model and structural model was used for evaluating relationship between concepts and explanation of predicted variance of medication adherence by Amos and SPSS software. Results. Finally, 38 studies, that had inclusion criteria, was analyzed. Then 20 individual interviews was done. In general, the aforementioned codes were placed in four main categories, including individual factors (i.e., biological factors, affective-emotional factors, behavioral factors, cognitive factors, tuberculosis-related factors, and economic factors), interpersonal factors (i.e., patient’s relationship with treatment team and family related factors), factors related to healthcare service provider centers (i.e., medical centers’ facilities and capacity building in healthcare service provider ), and extra-organizational factors (i.e., social factors and health policymaking). In quantitative phase, medication adherence was 2.02(SD: ±1.56). 44.92% of tuberculosis infected elderlies had low, 27.54% had moderate, and 27.54% had complete medication adherence. Results of simultaneous regression analysis by ordinal regression showed that studied variables predict medication adherence behavior to very acceptable extent. Determination coefficient values extracted from McFadden (0.643), Nagelkerke (0.906), and Cox & Snell (0.867) statistic methods showed high explanatory power of the model by predictor variables. Result of structural equation model showed that individual factors predict medication adherence directly and significantly. Interpersonal and extra-organizational factors predict medication adherence significantly and indirectly (through individual factors). Total effect of individual factors in prediction of medication adherence was estimated 62% that was more than other factors.Conclusion. The results of this study showed that medication adherence in elderly patients with tuberculosis was a complex and multidimensional phenomenon and was influenced by a wide range of individual factors, interpersonal factors, factors related to healthcare service provider centers, and extra-organizational factors. Relationships between model components show that a comprehensive look to all model concepts and their effects on each other is crucial for planning and performing of medication adherence interventions in elderly with tuberculosis. Furthermore, in structural equation model, individual factors had the highest amount of prediction of medication adherence. This finding can show that the patient has a key role in medication adherence. Organizational and extra-organizational factors had lower impact on medication adherence. So, it is necessary that these factors be reviewed and adjusted in a more specialized way. Current model can use as a comprehensive conceptual model for conducting studies, conducting interventions, and making policies in the field of tuberculosis control, by researchers, policy makers and healthcare providers.Key words: medication adherence, tuberculosis, elderly, mixed method, structural model

، سالمند

elderly

حسنی، سمیه

Hasani, Somayeh

محمدی شاهبلاغی، فرحناز

قائدامینی هارونی، غلامرضا

Country

ایران

Agency

دانشگاه علوم توان بخشی و سلامت اجتماعی

Date of Transaction

20231114

D

TF

279226

a

Y