عنوان

آینده‌نگاری توسعه پایدار روستايي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات (مطالعه موردی: شهرستان‌ جیرفت)

Number

پ۲۵۱۳۹

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

آینده‌نگاری توسعه پایدار روستايي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات (مطالعه موردی: شهرستان‌ جیرفت)

First Statement of Responsibility

رضا طالبی فرد

Name of Publisher, Distributor, etc.

برنامه ریزی و علوم محیطی

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۳۹۹

Specific Material Designation and Extent of Item

۳۷۱ص.

Accompanying Material

سی دی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی گرايش برنامه‌ریزی آمایش کیفیت محیطی مناطق روستایی

Date of degree

۱۳۹۹/۱۲/۲۶

Text of Note

آینده‌نگاری در جهان مملو از تغییرات پرشتاب فناوری اطلاعات و ارتباطات و مچالگی فاصله‌ها در بُعد زمان و مکان، پیش‌نیاز بقاء، رشد و توسعه جوامع بشری قلمداد می‌شود. در واقع عدم شناخت دقیق آینده در مقاطع زمانی گذشته از یک ‌طرف و تحولات حیرت‌آور در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات به¬همراه روند شتابان جهانی‌شدن از جانب دیگر موجب شده است که آینده‌نگاری توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع روستایی به‌عنوان یکی از مفاهیم نوین در ادبیات برنامه‌ریزی فضایی از ضرورت و اهمیتی خاص برخوردار گردد. این مفهوم را می‌توان به‌طور خلاصه، شناخت تحولات آینده توسعه پایدار روستایی و تلاش برای معماری آن با تأکید بر نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌منظور بهبودبخشی، دگرگونی، پایداری و بازسازی و نوسازی جامعه روستایی بر اساس اندیشه و باورهای تازه و همچنین ایجاد اجتماعات سالم با عنایت به مزیت‌های حاصل از فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات تعریف نمود. لذا رساله حاضر که به آینده‌نگاری توسعه پایدار روستايي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات در شهرستان جیرفت پرداخته است، ازنظر هدف، کاربردی و به¬لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می¬باشد. روش گردآوری داده‌ها، از نوع ترکیبی (کمی- کیفی) بوده و بنیان فلسفی آن مبتنی بر رویکرد پراگماتیسم است. جامعه¬آماری تحقیق شامل خانوارهای روستایی، صاحبان مشاغل و کسب و کار روستایی، کارگزاران دفاتر ICT، مدیران و کارشناسان محلی و متخصصان حوزه روستایی و فناوری اطلاعات و ارتباطات است که در بخش کمی از پرسشنامه محقق‌ساخته و در بخش کیفی از پویش محیطی و دلفی بر¬حسب نیاز فرضیات به¬کار گرفته شده است. شهرستان جیرفت طبق سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران، دارای 308858 نفر جمعیت بوده که از این تعداد 155698 نفر در نقاط روستایی سکونت دارند. این شهرستان دارای 389 روستای بالای 20 خانوار می‌باشد که با توجه به تعداد زیاد روستاها، 38 روستا با لحاظ فاکتورهای تعداد خانوار، فاصله روستا تا مرکز شهرستان و ارتفاع روستا از سطح دریای آزاد و دارا بودن مرکز ICT به¬عنوان نمونه تحقیق انتخاب گردیدند. همچنین، به¬منظور تجزیه و تحلیل داده¬ها و اطلاعات گردآوری شده، از تکنیک¬های کمی و کیفی (تحلیل واریانس چند متغیره MANOVA، CoCoSo، تحلیل خوشه¬ای K، همبستگی خودکار فضایی و درون¬یابی، روش حداقل مربعات معمولی (OLS) و روش رگرسیون وزن¬دار جغرافیایی (GWR)، سری‌های زمانی و تحلیل روند، پویش محیطی و تحلیل ساختاری در نرم افزار MIC MAC، ماتریس اثرات متقاطع و نرم‌افزار Scenario Wizard) به¬صورت ترکیبی استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد، 21/34 درصد روستاهای مورد مطالعه (حیشین¬سفلی، دره¬رود، عباس¬آباد، کهن، دره¬ای، سنگوئیه، خالق¬آباد، آبشور، کلاب¬صوفیان¬سفلی، کنارصندل، باقر¬آباد¬طباطبایی، دهنو¬املاک و ده¬پیش¬سفلی) در سطح محروم (نابرخوردار) و 52/10 درصد روستاها (فردوس، دریاچه، دولت¬آباد¬مرکزی و دولت¬آباد¬اسفندقه) در وضعیت توسعه‌یافته (برخوردار) از نظر سطح توسعه پایدار و سطح توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات قرار دارند. این امر بیانگر تفاوت فضایی معنادار میان روستاهای نمونه است که تحت تأثیر عواملی چون سرمایه‌گذاری دولت، برخورداری از جمعیت و فاصله روستاها از مرکز شهرستان به¬وجود آمده است. همچنین بررسی روند توسعه پایدار روستایی مبتنی بر فناوري اطلاعات و ارتباطات در روستاهای نمونه بیانگر وجود روند صعودی و فزاینده¬ای در روستاهای ساغری، طوهان، باغباغوئیه، سغدر، فردوس، حسین¬آباد دهدار، پشتلر، دوبنه، دریاچه، دولت¬آباد¬مرکزی و دولت¬آباد¬اسفندقه، در سال 1398 نسبت به سال 1385 می-باشد. در شکل¬گیری این روند و تغییر در زمینه توسعه پایدار روستایی مبتنی بر فناوري اطلاعات و ارتباطات، عوامل نرم¬افزاری از قبیل: برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی فناوري اطلاعات و ارتباطات برای کارشناسان و مروجان توسعه روستایی و روستاییان، شناسایی نیازهای اطلاعاتی روستاییان، بهره‌گیری از تجربه و نوآوری‌های جوامع روستایی کشورهای مختلف در زمینه دستیابی به اهداف توسعه مبتنی بر فناوري اطلاعات و ارتباطات، همکاری بین سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با فناوري اطلاعات و ارتباطات و ... به¬عنوان مؤثرترین نیروهای پیشران مورد شناسایی قرار گرفته¬اند و در نهایت نیز سه سناریو به¬عنوان سناریوهای سازگار برای آینده برنامه¬ریزی توسعه پایداری روستایی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در آینده کوتاه‌مدت (1404) و در افق 10 سال آینده برای توسعه فاوا در روستاهای شهرستان جیرفت مطرح گردید که عبارتند از: 1) برنامه‌ريزي منسجم و کارآمد جهت بومي‌سازي و توليد نرم‌افزارها و برنامه‌هاي کاربردي متناسب با شرايط مناطق روستايي و نیاز روستاییان؛ 2) برگزاري دوره‌هاي آموزشي تخصصي فناوري اطلاعات و ارتباطات براي کارشناسان، مروجان روستايي و روستاييان؛ و 3) برنامه‌ريزي منسجم و کارآمد جهت سازمان‌دهي و تقويت ارتباطات بين محققان و برنامه¬ريزان روستايي با سازندگان نرم‌افزارها و سخت‌افزارها

Text of Note

Foresight in a world full of rapid changes in information and communication technology and the crumple zones in the dimensions of time and place, is considered a prerequisite for the survival, growth, and development of human societies. In fact, the lack of accurate knowledge of the future in the past periods from one side and astonishing developments in the field of information and communication technology along with the accelerating process of globalization on the other hand has led the Foresight of Sustainable Rural Development Based on Information and Communication Technology to be of special necessity and importance as new concepts in spatial planning literature in rural communities. This concept can be defined briefly as: Recognizing the future changes of sustainable rural development and striving for its architecture by emphasizing the role of information and communication technology in order to improve, transform, sustain and reconstruct and modernize rural society based on new ideas and beliefs and also create healthy communities with regard to the privileges of new information and communication technologies. Therefore, the present dissertation, which deals with the Foresight of Sustainable Rural Development Based on Information and Communication Technology is conducted with applied purposes using the descriptive-analytical method. Data collection is a combined (quantitative-qualitative) method and its philosophy is based on the pragmatism approach. The statistical population of the study includes rural households, rural business owners, ICT office brokers, local managers and experts, and rural and information and communication technology specialists. For the quantitative part, a researcher-made questionnaire was made, and environmental and Delphi scanning was used in the quantitative part according to the needs of the hypothesis. Jiroft city according to the 2016 census of the Statistics Center of Iran, has a population of 308858 people, of which 155698 people live in rural areas. This County has 389 villages with more than 20 households. Due to the large number of villages, 38 villages were selected as a research sample in terms of the number of households, the distance from the village to the city center and the height of the village above sea level and having an ICT center. Also, in order to analyze the collected data and information, quantitative and qualitative techniques (multivariate analysis of variance MANOVA, CoCoSo, K cluster analysis, automatic spatial correlation and interpolation, Ordinary Least Squares(OLS), Geographic weighted regression (GWR), time series and trend analysis, environmental scanning and structural analysis in MIC MAC software, cross-matrix and Scenario Wizard software are used in combination. The results showed that 34.21% of the studied villages (Hishinsofla, Darrehroud, Abbasabad, Kohan, Darrahei, Sanguieh, Khaleghabad, Abshour,Kalab Sufiansofla, Konar Sandal, Bagherabad Tabatabaie, Dehno Amlak and Dehpishsofla) are at a deprived level (poor) and 10.52% of the villages (Ferdows, daryacheh, Dowlatabad Markazi and Doelatabad Esfandagheh) are in a developed (enjoyed) condition in terms of level of sustainable development and the level of information and communication technology development. This indicates a significant spatial difference between the sample villages, which is due to factors such as government investment, population, and the distance of the villages from the city center. Also, the study of sustainable rural development based on information and communication technology in the sample villages indicate an upward and increasing trend in the villages of Saghari, Tohan, Baghbaghuieh, Saghder, Ferdows, Hosseinabad, Dehdar, Poshtlor, Doboneh, Daryacheh, Dowlatabad Markazi and Doelatabad Esfandagheh in 2019 compared to 2006. The following software factors have been identified as the most effective driving forces information of these trends and changes in the field of sustainable rural development based on information and communication technology: holding specialized training courses on information and communication technology for experts and promoters of rural development and villagers, identifying information needs of villagers, using the experience and innovations of rural communities in different countries in achieving development goals based on information and communication technology, cooperation between organizations and institutions related to information and communication technology, etc. Finally, three scenarios were proposed as compatible scenarios for the future of sustainable rural development planning based on information and communication technology in the short term (1404) and in the next 10 years for the development of ICT in the villages of Jiroft, which are: 1) Coherent and efficient planning for localization and production of software and applications appropriate to the conditions of rural areas and the needs of villagers; 2) Holding specialized training courses on information and communication technology for experts, rural promoters and villagers; and 3) Coherent and efficient planning to organize and strengthen communication between researchers and rural planners with software and hardware makers.

Variant Title

Foresight of Sustainable Rural Development Based on Information and Communication Technology (Case Study: Jiroft County)

Entry Element

‏طالبی فرد،

Part of Name Other than Entry Element

‏‏ رضا

Relator Code

تهيه کننده

Entry Element

‏آقایاری هیر،

Entry Element

‏کریم زاده،

Part of Name Other than Entry Element

‏ محمد ظاهری

Part of Name Other than Entry Element

محسن

Part of Name Other than Entry Element

‏حسین

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد مشاور

Entry Element

تبریز