بررسی مفهوم سوبژکتیویته بر اساس پدیدارشناسی روح هگل
First Statement of Responsibility
مصطفی عابدی جیغه
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
ادبیات فارسی و زبان های خارجی
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۴۰۱
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۲۱۰ص.
Accompanying Material
سی دی
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
دکتری
Discipline of degree
فلسفه
Date of degree
۱۴۰۱/۰۹/۱۶
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
مسئله رابطه سوژه (subject)و ابژه در آگاهی و چگونگی توجیه رابطه سوژه و ابژه در درون نظام فلسفی، دوره مدرن را به سوبژکتیویته (subjectivity) سوق داد. تلاش کانت در نقد عقل محض، فلاسفه¬ای مانند راینهولت، فیشته و شلینگ را به ارائه نظامی برای توضیح آگاهی انسانی علاقه¬مند ساخت. اما این هگل بود که در نهایت توانست در کتاب پدیدارشناسی روح با ارائه مفهوم سوبژکتویته معضل سلف خود را حل و فصل نماید. هگل در این کتاب سعی می¬کند تحقق سوبژکتیویته (Subjectivity) را در قالب گزارشی از سیر تکوین آگاهی اروپایی در تاریخ فلسفه عرضه ¬کند و با توضیح مفصلی که از مراحل آگاهی به دست می¬دهد تلاش می¬کند با انتقاد از درک پیشینیان از آگاهی که آنها را به شکاکیت و یا جزم¬گرایی کشانده است راهی پدیدارشناسانه برای توضیح آگاهی پیشنهاد کند. با این تلقی هگل با الهام از تعریف فیشته درباب آگاهی، توضیح آگاهی را مشروط به در نظر گرفتن خودآگاهی می¬کند و سپس اعلام می¬کند که آگاهی تنها در صورتی می¬تواند به خودآگاهی دست یابد که مفهوم دیگری (the Other) در نظر گرفته شود و سوژه با به رسمیت شناسی (recognition) دیگری به خودآگاهی می¬رسد. بهاینترتیب توضیح آگاهی به خودآگاهی و توضیح خودآگاهی به اجتماع میان سوژه¬ها موکول می¬شود. هگل در این مرحله مفهوم حیات اخلاقی و وضع سیاسی را در توضیح نسبت میان آگاهی و خودآگاهی امری کلیدی و مهم ارزیابی می¬کند. او متذکر می¬شود گرچه حیات اخلاقی و وضع سیاسی در میان مراحل پیش گفته در توضیح خودآگاهی نقش مرکزی را به عهده دارد، نباید آگاهی را به امر سیاسی تنزل داده و وضع سیاسی را ذات آگاهی تلقی کنیم. به همین دلیل وی با گذر کردن از اجتماع بیناسوژ¬گانی (Intersubjectivity)، توضیح نهایی را در نهایت به عهده فلسفه می¬گذارد و آن را تأمین کننده نظام آگاهی معرفی می¬نماید که در آن فلسفه موفق می¬شود با ارائه مفهوم روح مطلق پیوندی دیالکتیکی میان روح سوبژکتیو و روحِ ابژکتیو (Objective) برقرار کند و سوبژکتیویته را تعین ببخشد. آنچه در توضیح هگل از سوبژکتویته از مرکزیت برخوردار است مفهوم و ایده و نسبت میان مفهوم و ایده است.نگارنده در رساله می¬کوشد تا با توضیح دیالکتیکیِ مراحلِ سه¬گانه¬ی پدیدارشناسی - آگاهی، خودآگاهی و عقل- جریان تحقق سوبژکتیویته را ردیابی و توضیح دهد. به همین منظور نگارنده ابتدا به فصل آگاهی می¬پردازد و با توضیح اینکه در این مرحله آگاهی خود را در نسبت سوژه-ابژه مورد بررسی قرار می¬دهد و به تبع آن حقیقت را به عنوان امر بیگانۀ در ابژه در نظر می¬گیرد، دچار بحران از خود بیگانگی و گسست آگاهی از حقیقت می¬شود و آگاهی ¬در می¬یابد که برای از بین بردن گسست مذکور باید معضل یک¬جانبگی در مرحله آگاهی را از بین برد. به همین منظور آگاهی رفع این شکاف و ایجاد نسبت درونی میان حقیقت و آگاهی را در ایجاد ارتباط درونی میان حقیقت و خودِ آگاهی در نظر می¬گیرد و مدعی می¬شود برای این امر به جای برقراری رابطه میان سوژه-ابژه که در مرحله آگاهی صورت می¬پذیرفت این¬بار سوژه را در برابر سوژه قرار داده و به واسطه این کار، مفهوم خودآگاهی را که در رابطه به رسمیت شناسی میان من و دیگری اتفاق می¬افتد به عنوان حقیقت آگاهی مورد مطالعه قرار دهیم. اینجاست که برای اولین¬بار در تاریخ آگاهی، آگاهی خود را در مرحله خودآگاهی در خانه احساس می¬کند، اما آگاهی در این مرحله نیز متوجه می¬شود که همچنان به صورت انتزاعی مورد بحث قرار گرفته است و صرف گذار بحث از مرحله سوژه-ابژه به سوژه-سوژه تاریخ آگاهی از انتزاعی بودن به انضمامی بودن گذر نمی¬کند. به همین جهت لازم می¬بیند تا بحث را از صرف من با دیگری به سوژه در مناسبات تاریخی که در آن مفهوم روح وارد تاریخ آگاهی می-شود بکشاند و به این طریق به توضیح نسبتی درونی میان مطلق با امر تکین و جزئی اقدام ¬کند. اینجاست که هگل موفق می¬شود میان آگاهی با حقیقت نسبتی درونی ایجاد کند و مطلق به واسطه رجوع به خود و از طریق آگاهی به خود در انضمامیتِ تاریخ انسانی به خود، آگاهی ¬یابد و بهاینترتیب مفهوم سوبژکتیویته را بر اساس متن پدیدارشناسی روح آشکار توضیح ¬دهد
Text of Note
The problem of the relationship between subject and object in consciousness and how to justify the relationship between subject and object within the philosophical system led the modern school to subjectivity. Kant's effort in criticizing pure reason made philosophers like Reinholt, Fichte and Schelling interested in presenting a system to explain human consciousness. But it was Hegel who was able to finally solve the problem of his predecessor by presenting the concept of subjectivity in the book Phenomenology of Spirit. In this book, Hegel tries to present the realization of subjectivity in the form of a report on the development of European consciousness in the history of philosophy, and with a detailed explanation of the stages of consciousness, he tries to criticize the understanding of the predecessors. To propose a phenomenological way to explain consciousness from the consciousness that has led them to skepticism or dogmatism. With this view, Hegel, inspired by Fichte's definition of consciousness, makes the explanation of consciousness conditional on considering self-awareness and then declares that consciousness can achieve self-awareness only if the concept of the Other (the Other) in be considered and the subject reaches self-awareness with the recognition of another. In this way, the explanation of awareness is deferred to self-awareness and the explanation of self-awareness to the community between subjects. At this stage, Hegel evaluates the concept of moral life and political situation as a key and important thing in explaining the relationship between consciousness and self-awareness. He notes that although moral life and political situation play a central role in the explanation of self-awareness among the aforementioned stages, we should not reduce consciousness to political affairs and consider political situation as the essence of consciousness. For this reason, by passing through intersubjectivity, he leaves the final explanation to philosophy and introduces it as the provider of the system of consciousness, in which philosophy succeeds by presenting the concept of the soul. The Absolute establishes a dialectical connection between the subjective soul and the objective soul and determines subjectivity. What is central in Hegel's explanation of subjectivity is concept and idea and the relationship between concept and idea.
OTHER VARIANT TITLES
Variant Title
A study on the concept of subjectivity in Hegel's phenomenology of spirit