حقوق مالکیت فکری را بطور کلی می توان مالکیت ناشی از فعالیت های فکری در زمینه های صنعتی، تجاری، علمی، ادبی و هنری دانست. با توجه به اهمیتی که طرح های صنعتی و علایم تجاری در عصر کنونی حائز آن است، ضرورت بررسی فقهی مالکیت فکری در طرح های صنعتی و علایم تجاری مشخص می شود. در راستای همین ضرورت پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شد. هدف از تحقیق حاضر، آن بود که با بررسی مبنای فقهی حق در طرح های صنعتی و علایم تجاری در چارچوب فقه، مناسب ترین و قابل اعمال ترین مبنا را با لحاظ اصول و قواعد حقوقی کشورمان مشخص نماییم، براساس نتایج تحقیق بیشتر فقها از جمله آیت الله مکارم شیرازی، خامنه ای، لنکرانی و... موافق حق بر علائم تجاری و طرح های صنعتی هستند، البته تعداد کمی از فقها نیز از جمله آیت الله صافی گلپایگانی و امام خمینی مخالف حق بر علائم تجاری و طرح های صنعتی هستند، اکثریت فقها استدلال می کنند، بر اساس چارچوب های فقهی شیعه، این حق را می توان به رسمیت شناخت. در رابطه با مبنای فقهی و موافقت با حق مذکور فقها به؛ قاعده صحت، حق سبق، قاعده مصالح مرسله، نظریه مقاصد شریعت، قاعدهی لاضرر، نظریه منطقة الفراغ، قاعده لا حرج و به دلایل و استدلالات فقهی دیگری مانند؛ اختیارات ولی فقیه، سیره عقلا، مصلحت حمایت و... استناد کرده اند، در مقابل برخی فقها بر این نظرند که مالکیت فکری در حوزه های مختلف از جمله حق بر علایم تجاری و طرح های صنعتی موضوعی نیست جایگاهی در فقه ندارند، و از این رو آن را به رسمیت نمی شناسند. فقهای اخیر در رابطه با مبنای فقهی عدم اعتبار مالکیت معنوی، به قاعده سلطنت، تنافی حق بر علائم تجاری و طرح های صنعتی با مذاق شریعت، عدم امضای شارع، نهی از کتمان علم و... استناد کرده اند.
Text of Note
In general, intellectual property rights can be considered the property resulting from intellectual activities and emanations in industrial, commercial, scientific, literary and artistic fields. Considering the importance that industrial designs and trademarks have in the current era, the necessity of jurisprudential examination of intellectual property in industrial designs and trademarks is determined. In line with this necessity, the present research was conducted with descriptive-analytical method and using library resources. The purpose of the current research was to determine the most appropriate and applicable basis in terms of the legal principles and rules of our country by examining the jurisprudential basis of the right in industrial designs and trademarks in the framework of jurisprudence, based on the results of the research of most jurists, including Ayat Allah Makarem Shirazi, Khamenei, Lankarani, etc. are in favor of the right to trade marks and industrial designs, although a small number of jurists, including Ayatollah Safi Golpayegani and Imam Khomeini, are against the right to trade marks and industrial designs, the majority The jurists argue that this right can be recognized based on Shia jurisprudential frameworks. In relation to the jurisprudential basis and agreement with the said right of jurists to; The rule of authenticity, the right of lesson, the rule of the purpose of the message, the theory of the objectives of the Sharia, the rule of harm, the theory of the zone of freedom, the rule of no harm and other jurisprudential reasons and arguments such as; They have cited the authority of the jurisprudence, the way of reasoning, the expediency of protection, etc., on the other hand, some jurists are of the opinion that intellectual property is not an issue that can be applied to jurisprudential issues related to contracts, and therefore they do not recognize it. In relation to the jurisprudential basis of invalidity of intellectual property, recent jurists have referred to the rule of monarchy, conflict of rights on trademarks and industrial designs with the taste of Sharia, non-signature of Sharia, prohibition of concealment of knowledge, etc.
OTHER VARIANT TITLES
Variant Title
Jurisprudential principles of the right to trademarks and industrial designs