عنوان

بررسی کیفیت فضایی مسکن در شهر تبریز با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)

Number

پ۲۷۰۵۱

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی کیفیت فضایی مسکن در شهر تبریز با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)

First Statement of Responsibility

علی آذر

Name of Publisher, Distributor, etc.

برنامه ریزی و علوم محیطی

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۴۰۱

Specific Material Designation and Extent of Item

۱۵۹ص.

Accompanying Material

سی دی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

برنامه ریزی شهری

Date of degree

۱۴۰۱/۰۶/۰۸

Text of Note

یکی از نیازهای اساسی کلانشهرهای امروزی، مساله تامین مسکن برای شهروندان است. حق مسکن مناسب، به عنوان یک نیاز اساسی اجتماعی طبقه¬بندی شده است. بخش مسکن یکی از نیازهای اصلی در برنامه¬ریزی شهری است. تامین مسکن هم از نظر کیفی و هم از لحاظ کیفی مورد توجه برنامه¬ریزان باید قرار بگیرد. در شهرهایی که از نظر نظر ویژگی¬های مسکن دچار ضعف هستند، کیفیت زندگی ساکنین نیز تنزل پیدا می¬کند. در واقع یکی از آرمان¬های برنامه¬ریزی شهری، مالکیت تمام خانوارها به مسکن مناسب است. بر اساس نتایج مطالعات طرح جامع مسکن، بیش از 2 میلیون واحد مسکونی کمبود مسکن در سطح کشور وجود دارد. همچنین طبق سرشماری 1395 مرکز آمار ایران در شهر تبریز، در وضعیت فعلی 16368 کمبود مسکن وجود دارد. تعداد خانه¬های زیراستاندارد (مساکن کم دوام و خانه¬هایی که اسکلت آنها فاقد سازه و دیوار باربر هستند) هم 136690 واحد می¬باشد. علاوه بر این، در افق برنامه-ریزی ده ساله 160666 به تعداد خانوارهای موجود اضافه خواهند شد. بر این اساس، در طی ده سال آتی در شهر تبریز 313724 واحد مسکونی باید احداث شود. با توجه به بالا بودن تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز، مطالعه دقیق شاخص¬های کمی و کیفی مسکن در هر یک از مناطق شهر و اولویت¬بندی مناطق از نظر شاخص¬های کیفی مسکن برای برنامه¬ریزی مطلوب مسکن ضروری است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی کیفیت فضایی شاخص¬های مسکن در کلانشهر تبریز و ارائه شماع جامع کیفی مسکن به تفکیک مناطق و بلوک-های مسکونی به منظور تعیین اولویت مسکن می¬باشد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی می¬باشد و ماهیت آن کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات بصورت مطالعات اسنادی و میدانی می¬باشد. داده¬های شاخص¬های ارزیابی مسکن، از بلوک¬های آماری سال 1395 تبریز استخراج شده است. برای ارزیابی و تحلیل کیفیت فضایی مسکن در شهر تبریز، از مدل A.H.P فازی استفاده شده است. مراحل مدل ای.اچ.پی فازی برای تحلیل کیفیت فضایی مسکن شامل تولید لایه¬های رستری، طبقه¬بندی مجدد لایه¬ها، فازی سازی لایه¬ها، محاسبات رستری و در نهایت همپوشانی فازی می¬باشد. همچنین از هشت شاخص مساحت مسکن، کیفیت مصالح، تراکم خالص جمعیتی، کیفیت بنا (نوع سازه)، تراکم نفر در واحد مسکونی (ضریب خانوار)، تراکم خانوار در واحد مسکونی( بُعد خانوار)، کمبود واحدهای مسکونی و درصد واحدهای تخریبی استفاده شده است. برای نرمالیزه شدن محاسبات و همچنین یکنواختی نقشه¬ها در Arc-Gis، این شاخص¬ها کمّی سازی شده اند. با توجه به خروجی نقشه¬های پهنه¬بندی (زونینگ) و بر اساس مدل A.H.P فازی و بر اساس شاخص¬های مساحت مسکن، کیفیت مصالح، تراکم خالص جمعیتی، کیفیت بنا (نوع سازه)، تراکم نفر در واحد مسکونی (ضریب خانوار)، تراکم خانوار در واحد مسکونی( بُعد خانوار)، کمبود واحدهای مسکونی و درصد واحدهای تخریبی، مشخص شد که 42/32 درصد از بلوک¬های مسکونی شهر تبریز مطلوب، 38درصد نسبتا مطلوب، 20درصد نامطلوب و 55/9 درصد کاملا نامطلوب می¬باشد. بر اساس تجزیه و تحلیل¬های صورت گرفته بر طبق خروجی¬ مدل¬های تصمیم¬گیری چندمعیاره، مشخص گردید که کیفیت فضایی مسکن در انواع مناطق شهر تبریز متفاوت است. بر اساس جدول 4-2 و 4-3، از نظر شاخص¬های کیفیت فضایی مسکن، به ترتیب مناطق 10، 1 و 4 در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و مناطق 5، 2 و 8 در وضعیت نسبتا مطلوب و مطلوبی قرار گرفته¬اند. متفاوت بودن کیفیت فضایی مسکن در مناطق 10گانه کلانشهر تبریز، به دلیل متفاوت بودن انواع بافت¬های شهری است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که نقشه پهنه-بندی و ارزیابی کیفیت فضایی مسکن در شهر تبریز با نقشه بافت¬های فرسوده و حاشیه نشین مطابق دارد

Text of Note

Abstract One of the basic needs of today's metropolises is providing the housing for citizens. The right to have a proper housing is classified as an essential social need so that the housing sector is considered as one of the main requirements in urban planning. Both qualitatively and qualitatively, the planners should pay attention to this issue. Cities that are weak in terms of housing characteristics, the life quality of its residents also declines. In fact, one of the ideals of urban planning is to provide suitable housing for all the households. According to the results of Comprehensive Housing Plan, there are more than 2 million housing shortage in the country. Also, according to the 2016 Census (Iranian Statistics Center), there are 16,368 units of housing shortage in Tabriz. There are 136,690 units of substandard houses (not durable houses and houses whose skeletons suffering from structures and load-bearing walls). In addition, in the ten-year planning horizon, it was predicted that 160,666 households will be added to the present housing. Accordingly, 313,724 residential units should be built in the next ten years in Tabriz. Due to the high number of required residential units, it is necessary to carefully study the quantitative and qualitative indicators of housing in the city's areas and prioritize them in terms of qualitative housing indicators to achieve the goals of optimal housing planning. The main purpose of the current research is to investigate the spatial quality of housing indicators in Tabriz metropolis and provide a comprehensive quality spectrum of housing based on residential areas and blocks in order to determine the priority of housing.The research was conducted by a descriptive-analytical method and it is a practical study. The data collection tools are documentary and field studies. The data of housing evaluation indicators were extracted from the statistical blocks of 2016 in Tabriz. Fuzzy A.H.P model was used to evaluate and analyze the spatial quality of housing. The stages of this model include the production of raster layers, reclassification of layers, making the layers fuzzy, raster calculations and finally fuzzy overlay. The eight indicators of housing area, quality of materials, net population density, building quality (type of structure), density of people in a residential unit (household ratio), density of households in a residential unit (household size), shortage of residential units and percentage of demolished units were used. For the normalization of calculations and the uniformity of maps in Arc-Gis, these indicators have been quantified. According to the output of zoning maps, the fuzzy A.H.P model and also the indicators of housing area, quality of materials, net population density, building quality (type of structure), density of people in a residential unit (household ratio) ), density of households in a residential unit (household size), lack of residential units and the percentage of demolished units, it was found that %32.42 of residential blocks in Tabriz are desirable, %38 are relatively desirable, 20% are undesirable and %9.55 are completely undesirable. Based on the analysis carried out based on the output of multi-criteria decision-making models, it was determined that the spatial quality of housing is different in various zones of Tabriz. According to Tables 2-4 and 3-4, in terms of housing spatial quality indicators, zones 10, 1, and 4 are in undesirable condition and zones 5, 2, and 8 are in a relatively desirable and desirable condition, respectively. The different spatial quality of housing in zone 10 refers to the different urban textures. The results of the research show that the zoning map and evaluation of the spatial quality of housing in Tabriz are consistent with the map of dilapidated and marginalized textures.

Variant Title

Investigating the spatial quality of housing in the city of Tabriz with using Multi-criteria decision models

Entry Element

‏ آذر،

Part of Name Other than Entry Element

‏‏علی

Relator Code

تهيه کننده

Entry Element

‏قربانی،

Entry Element

حیدری،

Part of Name Other than Entry Element

‏ رسول

Part of Name Other than Entry Element

‏ رحیم

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد مشاور

Entry Element

‏تبریز