عنوان

مورفومتری و تحلیل موفوژنر گنبدهای نمکی شمالغرب ایران و پدیده های ژئومورفیک حاصل از آنها

Number

‭۱۰۴۴۴پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

مورفومتری و تحلیل موفوژنر گنبدهای نمکی شمالغرب ایران و پدیده های ژئومورفیک حاصل از آنها

First Statement of Responsibility

/علی شیری طرزم

Name of Publisher, Distributor, etc.

: جفرافیا و برنامه ریزی

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکترا

Discipline of degree

جغرافیای طبیعی

Date of degree

‮‭۱۳۹۴/۰۳/۲۵‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

از انواع مهم دیاپیریسم ها ، دیاپیریسم نمکی است که تکتونیک نمکی هم نامیده می شود و نتیجه آن تشکیل گنبدهای نمکی است .گنبد نمکی یک اصطلاح کلی است که به تمام ساختارهای ناشی از تکتونیک نمکی اطلاق می شود .گنبدهای نمکی علاوه بر این که نقش مهمی در مورفوژنز اشکال سطح زمین دارند، محل خوبی برای تشکیل میدان های هیدروکربنی و کانسار عناصر مختلف مثل سرب، روی، گوگرد و ...هستند .به خاطر این ویژگی ها گنبدهای نمکی مخصوصا گنبدهای نمکی جنوب و مرکز ایران مورد توجه محققین علوم زمین بوده و کارهای تحقیقی زیادی به ویژه از نظر زمین شناسی اقتصادی در سطح دنیا روی آن ها انجام گرفته است، اما در مورد گنبدهای نمکی شمال غرب ایران کارهای تحقیقی بسیار کمی به ویژه از نظر ژئومورقولوژیکی انجام گرفته است .به این خاطر مورفومتری و تحلیل مورفوژنز گنبدهای نمکی و آثار ژئومورفیک حاصل از آن ها در شمال غرب ایران درمحدوده ‮‭۳۶ ۳۰‬الی‮‭۳۹ ۴۵‬عرض شمالی و ‮‭۴۴‬الی ‮‭۴۸‬طول شرقی برای تحقیق حاضر انتخاب شد که شامل استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و شمال غرب استان زنجان است .در این تحقیق سعی شده ضمن شناسایی گنبدهای نمکی شمال غرب ایران ویژگی های مورفومتری نبدهای نمکی در ارتباط با عوامل تکتونیکی منطقه مثل گسل ها، ماگماتیسم و چین خوردگی ها بررسی شود .برای رسیدن به این هدف ، با استفاده از کارهای میدانی متعدد و بررسی نقشه های زمین شناسی ، توپوگرافی ، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای داده های اولیه ، مثل مختصات جغرافیایی ، فاصله از گسل ها ، طول محور گنبدها ، محیط ، مساحت ، ارتفاع نسبی و نوع ساختار گنبدها ، نوع چین میزبان گنبدها ، تراکم گسل ها و زاویه بین محور گنبدها با محور چین خوردگی های منطقه مشخص و اندازه گیری شده و از روی آن ها داده های ثانویه مثل ضریب دایره واری، ضریب کشیدگی و ضریب برافراشتگی گنبدها محاسبه و به صورت جدول مشخصات آورده شده است ..در ادامه گنبدهای نمکی شمال غرب ایران بر اساس نوع ساختارهای نمکی ، نوع چین میزبان ، در ارتباط با گسل ها، در ارتباط با ماگماتیسم و در ارتباط با چین خوردگی ها) مدل کنت (طبقه بندی شده و ویژگی های کمی گروه های حاصل با هم مقایسه مقایسه گردیده است .بررسی ویژگی های کمی گروه های مختلف نشان می دهد که گنبدهای با ساختار تک شیب، گنبدهای داخل ناودیس ها ، گنبدهای روی گسل ها و گنبدهای قبل از چین خوردگی ها به خاطر نزدیکی به گسل ها دارای مساحت ، ارتفاع نسبی و دایره واری کم ، اما ضریب کشیدگی و برافراشتگی زیاد هستند در مقابل گنبدهای با ساختارتاقدیسی، گنبدهای داخل تاقدیس ها ، گنبدهای دور از گسل ها به خاطر دوری از گسل ها دارای مساحت ، ارتفاع نسبی و دایره واری زیاد اما ضریب کشیدگی و برافراشتگی کم هستند .با توجه به نتیجه بررسی ها می توان گفت که گسل ها ، چین خوردگی ها و ماگماتیسم در تشکیل گنبدهای منطقه نقش دارند ، اما نقش گسلها از همه عوامل دیگر مهم تر است .از آثار ژئومورقیک گنبدها در منطقه می توان به ناودیس های حاشیه ای ، گسل ها و اشکال حاصل از کارست نمکی اشاره کرد

Text of Note

One of the most important types of Diapyrism is salt Diapyrism that is also called salt tectonics whose result is the formation of salt domes. Salt dome is a general term, referring to all structures resulting from salt tectonics. In addition to their role in morphogenesis of the earth's surface, salt domes are good places for the formation of hydrocarbon fields and deposits of different elements such as lead, zinc, sulfur, and etc. For these features, salt domes, especially in the south and center of Iran, have been noticed by geologist researchers and many researches have been conducted on their geological economy; however, there are very few studies, particularly in terms of geomorphology. Accordingly, morphometric and morphogenesis analysis of salt domes and their geomorphic effects on north west of Iran at 30'36 to 45'39 northern latitude and 44 to 48 east longitude were selected for this study, including the provinces of East Azerbaijan, West Azerbaijan and North West of the Zanjan Province. In this study, we identified salt domes in North West of Iran besides morphometric features of salt domes in relation to regional tectonics such as faults, magmatism, and folds. To achieve this goal, using different field works and studying geological and topographic maps , aerial photographs and satellite images of original data, such as geographic coordinates, distance from the faults, axis length of domes, perimeter, area, relative height and structure type of the domes, the host fold of the domes, the density of faults and interaxis angle of folds with the axis of regional folds were measured by which the secondary data, such as circular coefficients, elongation coefficient, and domes' erection coefficient were calculated and shown in tables. Then, salt domes in north west of Iran were classified based on the type of salt structures, the type of host fold in relationto the faults, magmatism, and folds (Kent model) and then, the quantitative characteristics of resulting groups were compared. Study of these features shows that the single-slope domes, domes within the syncline, domes on the faults, and domes before folds have higher area, relative height and low circularity, but high elongation and erection coefficients because of proximity to the faults. In contrast, domes with anticline structures, domes within anticlines, domes away from the faults have high area, relative height and high circularity but low coefficient of elongation and erection for being far from the faults . According to the research results, it can be said that the faults, folds and magmatism have important roles in the formation of domes in the region, but the fault's role is more significant than all other factors. Circular faults, marginal synclines, Dolins, caves, ditches, canals, bridges, salt flux and beds are geomorphic effects of salt tectonics

شیری طرزم، علی

رجبی، معصومه، استاد راهنما

روستایی، شهرام، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی