تحلیل دیدگاههای ادبی و زبانی امامبخش صهبایی(با تأکید بر رسایل شرح سه نثر ظهوری، شرح مینابازار، نتایج الافکار و اِعلاءُالحق)
First Statement of Responsibility
مهدی باقری
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
ادبیات فارسی و زبان های خارجی
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۴۰۱
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۳۲۴ص.
Accompanying Material
سی دی
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
دکتری
Discipline of degree
زبان و ادبیات فارسی
Date of degree
۱۴۰۱/۰۴/۲۱
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
عهد صفوی، دورۀ مساعدی برای زبان و ادب فارسی نبوده است؛ اما شبهقارۀ هند در همین دوران فترت زبان و ادب فارسی در دورۀ صفوی، به سبب توجه فرمانروایان هندی به دانشهای ادبی، از مراکز مهم ادبیات فارسی به شمار می¬رفت. علوم گوناگونی از قبیل زبانشناسی، نقد ادبی و معناشناسی در کانون توجه ادیبان و اندیشمندان آن خطۀ فرهنگدوست قرار داشت. از پیشگامان شبهقاره هند در حوزۀ زبان¬شناسی و نقد ادبی، سراجالدین علیخان آرزو است. اما تأثیرگذاری امامبخش صهبایی با نگارش بیش از بیست رساله در محور نقد ادبی، زبانشناسی، بلاغت و شرحنویسی، بیش از دیگران مشهود است و او در اعتلای زبان و ادب فارسی در هندوستان تأثیر بهسزایی دارد. جلوۀ عملی نظریه¬های زبانی، بلاغی و ادبی خان¬آرزو در آثار ادبی و شروح صهبایی دیده می¬شود. از آنجا که در دورۀ صهبایی بازار محافل نقد ادبی بر مبنای مباحثِ زبان¬شناسی، بلاغت و لغت شکل گرفته بود، توجه او به مباحث مزبور بسیار حیرتانگیز است. نقد ادبی صهبایی بر بنیاد مباحث زبان¬شناسی و بلاغت نهاده شده است که آمیختگی فراوانی با بلاغت عربی و گاهی مباحث منطقی، فلسفی و کلامی دارد. در میان پژوهشگران معاصر، شفیعی کدکنی و فتوحی بر مبنای رسالۀ "قول فیصل" صهبایی، مسائل نقد ادبی آن دوره را مورد مداقه قرار داده اند؛ امّا غیر از این پژوهش جدّی دربارۀ سایر آثار او انجام نیافته است و رسالت این پژوهش استخراج نوآوریهای زبانی و ادبی صهبایی است که نتایج آن میتواند سیمای ادبی عصر صفوی را در شبه قاره هند بهتر نمایان سازد. برخی از دیدگاههای جدید او در حوزۀ مباحث زبانشناختی عبارتند از: توافق لسانین؛ مباحث صرفی و نحوی تازه؛ استفادۀ ازلغات محلی شبه¬قاره؛ استفاده از نام¬¬های جدید برای انواع اضافه¬ها¬ چون: "اضافت به ادنی ملابِسَت" به جای" اضافۀ اقترانی" یا "اضافت لامی" به جای "اضافۀ ملکی"و توجه به انواع لهجه¬ها و گویش¬ها در ریشه¬شناسی لغات بر اساس تحولات آوایی. در حوزۀ بلاغت نیز بسیاری از آرای او مانند: ذکر انواع سکتههای عروضی(سکتۀ حرکتی و عدول از مقتضای ظاهر؛ وضع مُظهر در موضع مضمر؛ سجع مردّف؛ و اشاره به نوع تازه¬ای از مجاز(مجاز در مجاز) و نیز نباید از نگاه بدیع او در زمینۀ نقد ادبی از قبیل ذکر اصطلاحات تازه چون طَرَفِ وقوع، شعر دولَختی غفلت ورزیده. این پژوهش با رویکرد تحلیلی و توصیفی برآن است تا آرای صهبایی را بر اساس موازین زبان¬شناسی، بلاغی و ادبی با تکیه بر چهار رسالۀ فارسی یاد شده مورد بررسی قرار دهد
Text of Note
The Safavid era was not a favorable period for Persian language and literature. However, the Indian subcontinent was one of the important centers of Persian literature during the Safavid period due to the attention of Indian rulers to literary knowledge. Various sciences such as linguistics, literary criticism and semantics were in the focus of writers and thinkers of that cultural-friendly region. Seraj – al - Din Alikhan – e – Arezu is one of the pioneers of the Indian subcontinent in the field of linguistics and literary criticism. But the influence of Imam Bakhsh Sahbai is more evident than the others by writing more than twenty treatises in the field of literary criticism, linguistics, rhetorics and commentary. And she has a great influence on the promotion of Persian language and literature in India. The practical manifestation of the linguistic, rhetorical and literary theories of khan – e – Arezu can be seen in the literary works and explanations of Sahbai. In the Sahbai period, since the market of literary criticism circles was formed on the basis of linguistic, rhetorical and lexical topics, Her attention to these issues is astonishing. Sahbai literary criticism is based on the topics of linguistics and rhetorics, which has a lot of merging with Arabic rhetorics and sometimes logical, philosophical and theological topics. Among contemporary scholars, Shafi'i Kadkani and Fotouhi have studied the issues of literary criticism of that period based on Sehba'i's treatise " Qaul e Faisal "; But except this, no serious research has been done on his other works and the mission of this research is to extract the linguistic and literary innovations of Sahbai, the results of which can better show the literary image of the Safavid era in the Indian subcontinent. Some of his new views in the field of linguistic issues are: language agreement; New morphological and syntactic topics; Using local words of the subcontinent; Using new nouns for a variety of suffixes, such as: "Addition to Adni Malabast" instead of "Adjacent suffix" or "Addition Lami" instead of "Maliki suffix" and paying attention to the types of accents and dialects in Etymology of words based on phonetic changes. In the field of rhetorics, many of his views, such as: mentioning the types of prosthetic strokes (movement stroke and deviation from the appearance; the appearance of the manifestation in the implied position; His innovative view of literary criticism, such as mentioning new terms like verisimilitude, dokhana, has been neglected. This research, with an analytical and descriptive approach, intends to examine Sahba'i's views based on linguistic, rhetorical and literary criteria according to the four mentioned Persian treatises.
OTHER VARIANT TITLES
Variant Title
An Investigation into Imam bakhsh Sahbaiś Literary and Linguistic Views :A Focus on sharh-i-she Nathr-i-zuhuri,Sharh-i-Mina Bazar ,Nata’ij-i-Afkar, I‘la’-ul-Haq.