ژئومورفوسايت¬ها از جمله مفاهیمي هستند كه به تازگي به ادبیات جغرافیايي راه پیدا كرده¬ است. اساسا ژئومورفوسايت-ها لندفرم¬هايي هستند كه طي زمان ارزش های خاصي مانند علمي، فرهنگي، تاريخي، زيبايي و اقتصادی- اجتماعي را به دست مي¬آورند. از جمله این مناطق، ژئومورفوسايت¬های کنار رودخانه¬ای هستند. ژئومورفوسايت¬های کنار رودخانه¬ای ارس به عنوان يكي از ژئومورفوسايت¬هايي است كه در گذر زمان و با تاثیرپذيری از عوامل دروني و بیروني، دچار تغییر و تحولات بسیاری شده¬اند؛ در پي اين تحولات اشكال ژئومورفولوژيكي بسیار متنوع و زيبايي در سطح و پیرامون آن، پديدار گشته است. وجود چنین جاذبه¬های طبیعي باعث گرديده تا اين منطقه از مهم¬ترين مناطق كشور برای جذب سرمايه¬گذار خصوصي در زمینه¬ی جذب گردشگر و فراهم نمودن زيرساخت¬های توسعه¬ی صنعت گردشگری باشد. هدف از انجام تحقیق پیشرو اين است تا ابتدا ژئوسایت¬های در حد فاصل جلفا تا سد ارس شناسایی شده سپس مکانهایی كه قابلیت تبديل شدن به ژئومورفوسايت را دارند، پهنه بندی گردند. این تحقیق با استفاده از مدل AHP و در محیط GIS انجام گرفت. این روش با توجه به قابلیت ها، دقت بالا در تجزیه و تحلیل داده ها و خروجی قابل اطمینان، برای شناسایی مناطق مختلف توسعه ژئومورفوسایت مناسب می¬باشد. برای انجام این مدل ابتدا پرسشنامه طراحی و در اختیار کارشناسان و صاحب نظران مربوطه قرار گرفت. با تکمیل پرسشنامه توسط کارشناسان و تشکیل ماتریس مقایسات زوجی در محیط نرم افزار اکسپرت چویس، وزن معیارها محاسبه گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، کناره¬های ساحلی رود ارس، ازقابليت بالايي براي جذب ژئوتوريسم برخـوردار مـي¬باشند و از سايت¬هاي طبيعي جاذب گردشـگر هسـتند نتایج نشان داد که حدود 267 کیلومتر مربع معادل 55/8 درصد از وسعت منطقه در پهنه بسیار مناسب، 71/19 درصد در پهنه مناسب ژئومورفوسایت قرار گرفتند. این پهنه ها اغلب در شمال غربی و حاشیه رود ارس واقع گردیدند. دلیل این امر بیشتر می¬توان وجود رودخانه ارس و جاده ارتباطی حاشیه رود عنوان کرد. همچنین بیشتر ژئوسایت ها و مراکز اقتصادی در نزدیکی رود واقع شده اند. از طرفی رود ارس در دراز مدت بخاطر تاثیر در رونق کشاورزی و باغات منطقه باعث رشد چشمگیر اقتصاد منطقه و جذب گردشگر شده است. بررسی نتایج نشان داد که 32/467 کیلومترمربع معادل 95/14 درصد از وسعت منطقه در پهنه نامناسب قرار دارند و این مناطق عمدتا در نواحی جنوبی منطقه مورد مطالعه با شرایط کوهستانی و صعب العبور مشخص می¬شوند. بررسی¬های میدانی و شواهد موجود نشان می¬دهد که توسعه زیرساخت¬های منطقه از جمله مراکز اقامتی و جاده ای در راستای ترویج ژئوتوریسم بصورت مناسب صورت نگرفته و نیازمند سرمایه گذاری در خصوص تقویت زیرساخت¬های موجود در منطقه جهت توسعه ژئوتوریسم منطقه می¬باشد.
Text of Note
Abstract: Geomorphosites are one concept that have recently found their way into the geographical literature. Geomorphosites are essentially landforms that gain specific values over time, such as scientific, cultural, historical, aesthetic, and socioeconomic. These areas include riverside geomorphosites. Aras river geomorphosites are one of the geomorphosites that have undergone many changes over time and under the influence of internal and external factors; Following these developments, very diverse and beautiful geomorphological forms have appeared on and around the surface. The existence of such natural attractions has made this province one of the most important regions of the country to attract private investors in the field of attracting tourists and providing infrastructure for the development of the tourism industry. The aim of this research is to first identify the Geosites between Jolfa and Aras dam and then to zoning the places that have the potential to become geomorphosites. This research had done using AHP method and in GIS environment. This method is suitable for identifying different geomorphosite development areas because of its capabilities, high accuracy in data analysis, and reliable output. To do this model, the first AHP questionnaire was designed and provided to relevant experts and thinkers. By completing the questionnaire by experts and forming a pairwise comparison matrix in Expert Choice software environment, the weight of criteria was calculated. According to the results, the coastal basins of Aras River have a high potential for attracting Geotourism and are natural tourist sites. The results showed that about 267 square kilometers, equivalent to 8.55% of the area, were located in a very suitable zone, 19.71% in a suitable Geomorphosite area. These zones were often located in the northwest and along the Aras River. The reason for this is the existence of the Aras River and the communication road along the river. Also, most Geosites and economic centers are located near the river. On the other hand, the Aras River has caused significant growth in the region's economy and tourist attraction in the long run because of its impact on the prosperity of agriculture and gardens in the region. The results showed that 467.32 square kilometers, equivalent to 14.95% of the area, were located in an unsuitable area and these areas were mainly studied in the southern areas of the area. One of the reasons for this is the mountainous conditions and the impassability of the region. Field studies and available evidence show that the development of infrastructure in the region, including residential and road centers to promote Geotourism has not been done properly and requires investment in strengthening the existing infrastructure in the region to develop Geotourism.
OTHER VARIANT TITLES
Variant Title
The Zoning of Geomorphosites of Aras River Around From Jolfa to Aras Dam