عنوان

مطالعه روابط حرایی و پترولوژی سنگ های آذرین مرتبط با کمپلکس افیولیتی در شمال غرب پیرانشهر، آذربایجان غربی، شمال-غرب ایران

Number

‭۱۲۸۲۰پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

مطالعه روابط حرایی و پترولوژی سنگ های آذرین مرتبط با کمپلکس افیولیتی در شمال غرب پیرانشهر، آذربایجان غربی، شمال-غرب ایران

First Statement of Responsibility

/مریم یزدانی

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشکده علوم طبیعی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۰۹‬ص‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

در رشته زمین شناسی گرایش پترولوژی

Date of degree

‮‭۱۳۹۲/۱۱/۲۵‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

افیولیتهای شمال‌صغرب پیرانشهر شامل مجموعه سنگهای اولترامافیک عمدتا با ترکیب هارزبورژیت و دونیت و به مقدار کمتری لرزولیت می‌صباشند .سنگهای پیروکسنیت نیز محدوده گسترده‌صای را بخود اختصاص داده‌صاند .سنگهای بازیک شامل دیاباز، بازالت و گابرو می باشند .سنگهای رسوبی شامل آهک و دولومیتهای تیره رنگ قدیمی به سن پرمین، آهکهای ریز بلور سفید رنگ کرتاسه و رادیولاریت چرتهای سبز و صورتی رنگ می‌صباشند .سنگهای دگرگونی شامل متا-پریدوتیت‌صها، آمفیبولیت، گنیس گرانیتی و انواع شیست‌صها در منطقه بطور گسترده وجود دارند .افیولیت شمال‌صغرب پیرانشهر به شدت ملانژ شده می‌صباشد و مرز بین واحدهای سنگی مشخص نمی‌صباشد ولی در غالب منطقه بر روی کالردصملانژها آهکهای سفید رنگ قرار گرفته است .بررسی‌صهای انجام شده بر روی پریدوتیتهای افیولیت شمال‌صغرب پیرانشهر شامل بررسی‌صهای صحرایی و پتروگرافی، مطالعه شیمی کانیهای الیوین، پیروکسن، اسپینل و همچنین بررسی شیمی سنگ کل می‌صباشد .بررسی‌صهای صحرایی و پتروگرافی نشان داده‌صاند که نمونه‌صهای پریدوتیتی شمال‌صغرب پیرانشهر در دو گروه قابل طبقه بندی می-باشند بطوریکه در گروه اول نمونه ها ویژگی سرپانتینی شدن و میلونیتی شدن شدید نشان می‌صدهد و پلی مورفهای لیزاردیت و کریزوتیل بیشتر از آنتی‌صگوریت در این نمونه‌صها مشاهده شده است .می‌صتوان این گروه را پریدوتیتهایی با استرین بالا معرفی کرد .در گروه دوم نمونه‌صها شدت سرپانتینی شدن و میلونیتی کمی از خود نشان می‌صدهند و غالبا بافت گرانولار دارند و از پلی مورفهای سرپانتین، نوع آنتی گوریت نسبت به کریزوتیل و لیزاردیت در نمونه‌صها بیشتر دیده می‌صشود .می‌صتوان این گروه را پریدوتیتهایی با استرین پایین معرفی کرد .بر اساس شیمی سنگ کل هارزبورژیتهای شمال‌صغرب پیرانشهر تهی شده از ‮‭MgO‬ می‌صباشند .این تهی شدگی می‌صتواند بیشتر بدلیل دگرسانی کف اقیانوسی) در مقایسه با سرپانتینی شدن (تفسیر شود .بررسی نمودار تغییرات نشان داده است عناصر ‮‭SiO۲, Al۲O۳, CaO, Na۲O, TiO۲‬با افزایش اکسید منیزیم روند کاهشی نشان می‌صدهند که نشاندهنده جدایش مذاب از پریدوتیت است .با افزایش اکسید منیزیم، ‮‭FeO‬ روند ثابتی دارد و افزایش نمی‌صیابد و این نشان می‌صدهد که پریدوتیتها تحت تاثیر واکنش سنگ-مذاب قرار نگرفته اند .بر اساس نمودارهای عنکبوتی نرمالیز شده به گوشته اولیه، غلظت عناصر ناسازگار ‮‭LREE(La, Ce, Nd)‬ مشابه گوشته تا کمی تهی شده و عناصر ‮‭HREE(Y,Yb)‬ تهی شدگی نشان می دهند .عناصر ‮‭Pb, Ti‬ تهی شدگی و عناصر ‮‭Rb, Ba, K, Sr‬مشابه گوشته تا کمی غنی شدگی نشان می دهند .شیمی سنگ کل هارزبورژیتهای شمال‌صغرب پیرانشهر از نظر ‮‭SiO۲, FeO(t), MgO‬ و نمودار عنکبوتی چند عنصری، قابل مقایسه با پریدوتیت آبیسال اقیانوس آرام و هند می باشد .بنظر می رسد احتمالا هارزبورژیتهای شمال‌صغرب پیرانشهر از نوع آبیسال می باشند .بررسی مینرال شیمی کانیهای الیوین، اسپینل و پیروکسن در دونیت، هارزبورژیت و سرپانتینیت نشان می دهد که پریدوتیتهای شمال‌صغرب پیرانشهر از نوع گوشته‌صای و زیر پوسته اقیانوسی می-باشند و هر سه نمونه دارای ‮‭TiO۲‬ پایین) کمتر از ‮‭wt. ۲۱/۰)‬ می-باشند .میانگین عدد کروم و عدد منیزیم در دونیت‌صها برابر ‮‭۶۳/۰‬و ‮‭۵۱/۰‬ می‌صباشد .این اعداد در هارزبورژیت به ترتیب برابر با‮‭۳۳/۰‬ و ‮‭۶۷/۰‬ و در سرپانتینیت عدد کروم برابر با ‮‭۴۵/۰‬ و عدد منیزیم برابر ‮‭۵۵/۰‬ می‌صباشد در نمونه دونیت اسپینل دارای عدد کروم بالا ‮‭(۶۳/۰)‬ و الیوین دارای فورستریت پایین‮‭۹۸/۸۹) - (۱۸/۹۱‬می باشد که این ویژگی نشاندهنده تشکیل مذاب در حضور آب در منطقه پیش قوس می‌صباشد .بررسی نسبت ‮‭Cr/Al‬ اسپینل نشان داده است این نسبت در دونیت بالاتر از هارزبورژیت و سرپانتینیت است .بررسی نسبت ‮‭Mg/Fe‬ اسپینل نشان داده است این نسبت در دونیت پایین‌صتر از هارزبورژیت و سرپانتینیت است .عناصر ,‮‭TiO۲, Al۲O۳ Na۲O‬ در ترکیب ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن دونیت، نسبت به هارزبورژیت و سرپانتینیت کمتر می‌صباشد .نتایج این بررسی ها نیز تایید می‌صکند که دونیت مشابه پریدوتیتهای سوپراسابداکشن نوع پیش قوس می-باشد و هارزبورژیت و سرپانتینیت مشابه پریدوتیتهای منطقه آبیسال می‌صباشند که این نتایج با نتایج شیمی سنگ کل هارزبورژیت ها مطابقت نشان می دهد .حضور دو نوع پریدوتیت در این منطقه مشابه افیولیت کاست رنج کالیفرنیا و قوس ساندویج می باشد و می توان گفت پریدوتیت نوع آبیسال در پیش قوس احتمالا یا لیتوسفر قدیمی است که در زون فرورانش ذوب نشده است و یا لیتوسفر جوانی است که حاصل سرد شدن مذاب جریان یافته در محل همگرایی دو صفحه است

Text of Note

‮‭basalts and gabbros. Outcropped sedimentary rocks in the study are is composed of Permian dark limestones and dolomites, Cretaceous fine grained crystallized limestones and green and red radiolarite cherts. Metamorphic rocks include metaperidotites, amphibolites, granitic gneiss and various types of schists. Tectonically the NW Piranshahr ophiolitic complex is severely m-The study area is a part of the West Azerbaijan Province in Iran and is located at the North West of Piranshahr. This study has been focused on the petrological, field relations and mineral chemistry of outcropped igneous rocks related to the ophiolitic complex of the NW Piranshahr. Litologically, The NW Piranshahr ophiolitic complex comprised of ultramafic, mafic, sedimentary and metamorphic rocks. The ultrabasic rocks mainly consist of harzburgite, dunite and low abundant of lherzolite. Also, Pyroxenites have large exposures in the study area. Basic rocks conclude diabase, clinopyroxene‬ ف‮‭۹۱.۱۸ ). These features characterize formation of melt at the presence of water (H۲O) in the fore arc setting. Cr/Al ratio in the spinels of dunite is higher than harzburgite and serpentinite. In contrast, spinels of dunites have lower Mg/Fe ratio in compare with harzburgite and serpentinites. Orthopyroxenes and clinopyroxenes of dunite have lower content of Na۲O, Al۲O۳ and TiO۲ in compare with harzburgite and serpentinized peridotites. Consequently, mineral chemistry results suggest that dunitic samples of the NW Piranshahr ophiolitic complex are residues after high degree of partial melting in a fore arc SSZ. Harzburgites and serpentinite samples of the NW Piranshahr ophiolitic complex shows abyssal type peridotites which is undergone low degree of partial melting. These results are confirmed by obtained results from whole rock chemistry studies. In the NW Piranshahr ophiolitic complex, there are two types of abyssal and SSZ peridotites. it seems the abyssal peridotites are related to the remnant of the old oceanic crust which is not subducted into the mantle and is trapped in the suture zone or is young lithosphere that formed from cooling lava flows at the convergence of two plate - (۰.۶۳) and olivine has low Fo content (۸۹.۹۸ is ۰.۵۵. In the dunitic sample, spinel shows high Cr is ۰.۴۵ and Mg is ۰.۶۷ and in spinel from serpentinite Cr is ۰.۳۳ and Mg number in spinels respectively in dunite are ۰.۶۳, ۰.۵۱, in harzburgite, Cr-number and Mg-langed and boundary of different unites in this complex is undistinguishable. However, in most parts of the study area, white limestone has been above ophiolitic complex. The basis of field and petrographical studies, the NW Piranshahr peridotites can be divided into two main groups: ۱) some samples are strongly serpentinized and mylonitized. Lizardite, chrysotile and few amounts of antigorite have been observed in these samples. Tectonically, this area can be assigned to High strain area. ۲) serpentinization and mylonitization degree of the ultramafic rocks in the second group is low and granular texture is dominant. In contrast with first group the antigorite polymorph formed rather than lizardite and chrysotile. Tectonically, this area can be assigned to low strain area. The whole rock chemistry of NW Piranshahr peridotites demonstrate that these rocks are MgO depleted peridotites. This depletion mostly, caused by sea floor alteration (in compare with serpentinization). In the covariation diagrams, TiO۲, Na۲O, CaO, Al۲O۳ and SiO۲ decrease with increasing of MgO which is indicating melt separation from residual peridotites and also FeO shows invariable trend, which is suggests that peridotites were not affected by melt/ rock interactions. Primitive mantle normalized spider diagrams show enrichment of Rb, Ba, K, Sr and LREE (La, Ce, Nd), HREE(Y, Yb) and Pb, Ti are depleted in compare with primitive mantle composition. The whole rock chemistry of the NW Piranshahr harzburgite in SiO۲, FeO(t), MgO and spider diagrams comparable with abyssal peridotite from Pacific and Indian oceans. It seems that NW Piranshahr harzburgite are abyssal peridotite. Mineral Chemistry of olivine, spinel and pyroxene in dunitic, harzburgitic and serpentinite samples of NW Piranshahr peridotites, indicate that the NW Piranshahr peridotites are mantle peridotites. Dunit, harzburgite and serpentinite have low content of TiO۲ (< ۰.۲۱ wt ). Average Cr‬

یزدانی، مریم

جهانگیری، احمد، استاد راهنما

مؤذن، محسن، استاد مشاور

حاجی علی اوغلی، رباب، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی