عنوان

بررسی کمی و کیفی آبخوان دشت تویسرکان

Number

‭۱۲۶۷۰پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی کمی و کیفی آبخوان دشت تویسرکان

First Statement of Responsibility

/احمد رهگشا

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشکده علوم طبیعی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۳۵‬ص‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

رشته زمین شناسی- گرایش هیدروژئولوژی

Date of degree

‮‭۱۳۹۲/۱۱/۱۴‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

دشت تویسرکان با وسعت‮‭۱۹۸‬ کیلومترمربع یکی از دشتهای حوزه علیای رودخانه کرخه محسوب می گردد که در جنوب کوه الوند قرار گرفته است .میانگین بارش سالانه این حوضه برای دوره ‮‭۱۸‬ساله)‮‭۷۲-۹۰‬(،برابر با ‮‭۱۶/۳۶۰‬ میلیمتر می‌صباشد .این منطقه برحسب منحنی اقلیم‌صبندی آمبرژه، دارای اقلیم نیمه خشک سرد، می‌صباشد .جهت جریان آب زیرزمینی در آبخوان دشت تویسرکان، تابع شیب توپوگرافی بوده و از شمال شرق به جنوب غرب می‌صباشد .منطقه تویسرکان، در دامنه جنوبی توده نفوذی الوند قرار دارد .جنس سنگ‌صهای تشکیل‌صدهنده این ناحیه)که عمدتا در زون سنندج-سیرجان قرار دارد(، مربوط به زون همدان با هاله دگرگونی، از توده‌صهای نفوذی در بخش مرکزی تا سنگ‌صهای دگرگونی در حاشیه دشت را شامل می‌صشود و در منتهی الیه دشت، در حوالی روستای قصبستان، به واحد زاگرس رورانده با سنگ‌صهای آهکی و آندزیت‌صها، مرتبط می‌صگردد .در این پژوهش سعی شده است خصوصیات کمی و کیفی آب زیرزمینی دشت تویسرکان مورد بررسی قرار گیرند .به همین منظور جهت بررسی‌صهای کمی از داده‌صهای موجود در شرکت آب منطقه‌صای استان همدان استفاده شد .اما در زمینه کیفی اقدام به ‮‭۱۴‬ مورد نمونه‌صبرداری از منابع آب زیرزمینی دشت شد .این نمونه‌صها، در آزمایشگاه‌صهای آب‌صشناسی دانشگاه تبریز، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و سازمان استاندارد استان همدان مورد آنالیز قرار گرفتند .براساس نتایج به دست آمده، نمودار تغییرات سطح ایستابی طی دوره آماری ‮‭۱۰‬ ساله، روند نزولی نشان می‌صدهد .از سال ‮‭۱۳۸۰‬ تا ‮‭۱۳۹۰‬ سطح آب دشت تویسرکان با افت ‮‭۵‬ متری مواجه است .همچنین با توجه به بیلان محاسبه شده برای سال آبی‮‭۱۳۸۷- ۱۳۸۸‬، میزان تغییرات حجم مخزن منفی می‌صباشد که مهم‌صترین دلایل آن، کاهش نسبی بارش و افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی طی سال‌صهای اخیر می‌صباشند .طبق محاسبات و تحلیل‌صهای آماری، به نظر می‌صرسد پدیده خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی ‮‭۹‬ تا ‮‭۱۲‬ ماهه، بر آب‌صهای زیرزمینی دشت تویسرکان، تاثیر می‌صگذارد .علت این تاخیر زمانی وجود منطقه غیراشباع در بالای سطح آب زیرزمینی و فاصله منطقه تغذیه آبخوان تا محل پیزومترهای مورد مطالعه است .این تاخیر زمانی همچنین نشان می دهد که خشکسالی های مداوم می توانند تاثیرات پایداری بر سطح آب زیرزمینی داشته باشند و در صورت تغذیه طبیعی یا مصنوعی آبخوان برای احیای سطح ایستابی، بایستی این تاخیر ‮‭۹‬ تا ‮‭۱۲‬ ماهه مدنظر قرار گیرد .بررسی‌صهای کیفی نشان می‌صدهند آب زیرزمینی دشت تویسرکان، از نظر‮‭TDS‬ ، دارای کیفیت مطلوب می‌صباشد .هم‌صچنین کلسیم کاتیون غالب و بیکربنات آنیون غالب دشت می‌صباشند .در نتیجه، آب تیپ کلسیم بیکربنات را نشان می‌صدهد .در سرتاسر آبخوان مقادیر‮‭TDS‬ ،‮‭TH‬ ، آنیون‌صها و کاتیون‌صهای اصلی،‮‭Fe‬ ،‮‭As‬ ، ‮‭Al‬ و‮‭Mn‬ ، پایین‌صتر از حد مجاز می‌صباشند و برای مصرف شرب مناسب می-باشند .اما با توجه به بالا بودن مقادیر یون‮‭NO۳‬ ، در نمونه‌صهای شماره‮‭۱‬)روستای نقده (و شماره ‮‭۵‬)روستای رودآور (و مقدار فلز سنگین سرب ‮‭(Pb)‬برای نمونه‌صهای شماره‮‭۱‬)روستای نقده (و شماره ‮‭۶‬)روستای مبارک-آباد(، نسبت به حدمجاز، استفاده از آب این مناطق جهت شرب نامناسب است .از طرفی میزان یون ‮‭F‬ در همه نمونه‌صهای برداشت شده، کمتر از حدمجاز)‮‭۵/۰‬ میلی‌صگرم بر لیتر (می‌صباشد که استفاده مداوم و به صورت مستقیم از آب زیرزمینی دشت تویسرکان، ممکن است باعث پوسیدگی دندان و بروز عوارض دندانپزشکی شود .از نتایج حاصل از تحلیل عاملی، می‌صتوان گفت که کیفیت آب زیرزمینی دشت تویسرکان به علت تمرکز جمعیت در ابتدای دشت، تنزل پیدا کرده است . وجود فاضلاب‌صها و پساب‌صهای شهری و استفاده از کودهای شیمیایی کشاورزی در منطقه تغذیه باعث کاهش کیفیت آب زیرزمینی در این مناطق نسبت به منطقه ی تخلیه ی آب زیرزمینی شده است

Text of Note

12 month lag must be remind. Qualitative investigations show that Tuyserkan groundwater plain has suitable quality in TDS. In addition Calcium is dominating cation and Bicarbonate is dominating anion of the plain aquifer waters. Then the groundwater type is Calcium Bicarbonate. Values of TDS, TH, major anions and cations, Fe, As, Al and Mn are less than standard limit all over the aquifer and the water is favorable for drinking. Because of high values of NO3 ion in samples No.1 (Noghadeh village) and 5 (Roudavr village) and high values of Pb in samples No.1 (Noghadeh village) and 6 (Mobarak abad village) from standard limits, drinking of water of this areas is not usable for drinking. In other hand values of F ion in all samples are less than standard limit (0.5 mg/l), that direct and continuous use of Tuyserkan groundwater plain aquifer may cause dental taxes. The results obtained from factor analyzing shows that centralization of population in the upstream areas of the plain deteriorates water qualities due to the human effects. Rural wastes and agricultural fertilizers are caused the groundwater quality in discharge areas to be better than the recharge areas -12 month lag. Reasons of this lag are existence of unsaturated zone above the groundwater level and distance of recharge zone from location of studied pizometers. In addition this time lag shows that continuous of drought can permanent affects on groundwater level and for natural or artificial aquifer recharge to returning water level this 9-2009 value of reservoir volume changes is negative that is because of relative precipitation decrease and increase in water resources abstraction rates in recent years. According to calculations and statistical analysis seems that climatological drought affects on Tuyserkan groundwater resources with 9- Sirjan zone) is related to Hamedan zone with metamorphic halo that include intrusive masses in central zone to metamorphic rocks in plain border and in plain halo, about Qasabestan village join with trusted Zagros unit having limestone and andesites. In this study tried to evaluate the qualitative and quantitative properties of Tuyserkan plain groundwater. For this purpose, quantitative available water resources data were collected from Hamedan regional water organization and used for calculations. For qualitative studies 14 water samples were collected from groundwater resources. The samples were analyzed in Tabriz University, hydrological lab, agricultural faulty of Bu ali University and Standard organization of Hamedan province laboratories. Based on the results, water levels fluctuation diagram for 10 years show descending trend. From 2001 to 2011 Tuyserkan plain aquifer water level encountered with 5 meter declining. According to calculated water budget for 2008-dry and cold climate. Groundwater flow direction in Tuyserkan plain aquifer follow topographic slope and is from NE to SW. Tuyserkan area is located on south of Alvand intrusive mass. Type of constitutive rocks in this region (that mostly is located in Sanandaj-2011) is equal to 360.16 mm. Base on Emberger index, this area has semi-Toyserkan plain with 198 km2 is one of the upper plains of Karkheh river which is located in southern part of Alvand mountain. The mean annual precipitation of this basin for 18 year period (1993

رهگشا، احمد

اصغری مقدم، اصغر، استاد راهنما

واعظی هیر، عبدالرضا، استاد مشاور

یعقوبی، بهروز، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی