عنوان

بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب ورودی به سد سهند هشترود با تأکید بر آنومالی آرسنیک در منطقه

Number

‭۱۰۶۸۱پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب ورودی به سد سهند هشترود با تأکید بر آنومالی آرسنیک در منطقه

First Statement of Responsibility

/فریبا صادقی اقدم

Name of Publisher, Distributor, etc.

: دانشکده علوم طبیعی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۶۱‬ص‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

رشته زمین‌شناسی- هیدروژئولوژی

Date of degree

‮‭۱۳۹۱/۱۱/۱۸‬

Body granting the degree

دانشگاه تبریز

Text of Note

منطقه مورد مطالعه در شمال غرب ایران، در استان آذربایجان شرقی و محدوده دامنه جنوب شرقی کوه سهند و غرب شهرستان هشترود واقع شده است .اقلیم منطقه با متوسط میزان بارش سالیانه ‮‭۳۵۰‬ میلی متر و براساس اقلیم‌نمای آمبرژه جزو آب و هوای نیمه‌صخشک‌ص‍ سرد تقسیم‌صبندی می‌صگردد .از لحاظ هیدرولوژیکی در محدوده حوضه سفیدرود و جزوی از زیرحوضه دریای خزر می‌صباشد .سد سهند در محل تلاقی دو رودخانه دائمی آلمالو و قرنقو احداث گردیده است .این منطقه جزو ساختار زمین‌صشناسی البرز غربی- آذربایجان بوده و مهمترین سازندهای زمین-شناسی منطقه شامل سازند قرمز فوقانی و نهشته‌صهای آذرآواری کوه آتشفشانی سهند است که موجب تأثیرگذاری بر روی ترکیب شیمیایی آب‌صهای موجود در منطقه می‌صشوند .هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب ورودی به سد سهند هشترود با تأکید بر آنومالی آرسنیک در منطقه می‌صباشد .جهت بررسی کیفیت منابع آبی، نمونه‌صبرداری از ‮‭۵۰‬ ایستگاه شامل آب‌صهای سطحی و زیرزمینی در شهریور ماه ‮‭۱۳۹۰‬ صورت پذیرفت .نمونه-های مذکور در آزمایشگاه آب‌شناسی گروه زمین‌شناسی دانشگاه تبریز مورد آنالیز قرار گرفتند .همچنین به منظور مطالعه تغییرات زمانی آنومالی‌صها، از داده‌صهای سازمان آب منطقه‌صای استان آذربایجان‌صشرقی استفاده گردید .براساس مطالعات انجام‌صیافته، عمده‌صصترین عوامل تأثیرگذار بر کیفیت منابع آبی منطقه مطالعاتی، آنومالی آرسنیک و شوری می‌صباشد .بیشترین مواد محلول و شوری آب از دره عین‌صآباد و ناشی از انحلال تشکیلات گچی و نمکی سازند قرمز فوقانی می‌صباشد .بالاترین غلظت آرسنیک مشاهده شده در محدوده مطالعاتی ‮‭mg/l‬ص‍ ‮‭۰۱/۲‬بوده که حدود ‮‭۲۰۰‬ برابر بیش از مقادیر حد مجاز استاندارد) ‮‭WHO‬ ص‍ ‮‭mg/l ۰۱/۰)‬می‌صباشد .بیشترین آنومالی‌صهای آرسنیک در مکان‌صهای روستای قوپوز، ذولبین و شوردرق می‌صباشد .همچنین مقایسه مقادیر آرسنیک در رودخانه‌صها، نشان می‌صدهد که مقادیر آرسنیک در رودخانه آلمالو به مراتب بیشتر از قرنقو می‌صباشد .براساس تحلیل خوشه‌صای به روش سلسله‌صمراتبی نمونه‌صهای برداشت شده از منطقه از لحاظ ترکیبی در ‮‭۲‬ خوشه تفکیک شدند که نمونه‌صهای قرار گرفته در هر خوشه دارای قرابت ترکیبی بوده و احتمال منشأ مشترک را نشان می‌صدهند .بر پایه روش تجزیه به عوامل، ‮‭۳‬ عامل مؤثر بر هیدروشیمی منطقه تعیین گردید که دارای بیشترین واریانس کل داده‌صها می‌صباشند .عامل اول :عامل زمین‌صزاد مربوط به روند عمومی آب‌صهای زیرزمینی و واکنش آب- سنگ، عامل دوم :عامل مربوط به آنومالی آرسنیک، فلوئور و نیترات) عامل انسان‌صزاد مربوط به استفاده از کود و سموم شیمیایی (و عامل سوم :نشانگر تغییرات دیگر عناصر مؤثر در هیدروشیمی منطقه است .با توجه به اینکه هیچگونه فعالیت آلوده‌صکننده شهری و صنعتی در منطقه دیده نمی‌صشود و عامل انسان‌صزاد به دلیل استفاده محدود از سموم در منطقه، عامل اصلی آلودگی محسوب نمی‌صشود، بر اساس شواهد، آلودگی منطقه از نوع زمین‌صزاد است .مدل توزیع مکانی آرسنیک در محدوده مطالعاتی به وسیله روش‌صهای تخمین زمین‌صآمار تهیه گردید که نتایج قابل قبولی درپی داشت .بررسی تغییرات زمانی پارامترهای مختلف در مکان‌صهای متفاوت صورت پذیرفت .تغییرات زمانی غلظت آرسنیک و شوری در طول مسیر رودخانه‌صها نسبت به دبی‌صهای مختلف نشان داد که با افزایش دبی رودخانه مقادیر آرسنیک و شوری کاهش می‌صیابد

Text of Note

geochemistry of the study area wich includes having most of the total variance in the data: 1) geogenic factor shows soilwater interaction through the general trend of groundwater; 2) Arsenic and Fluoride anomaly; and Nitrate (anthropogenic factors responsible for the use of chemical fertilizers and pesticides) and 3) other elements variations effecting on geochemistry of the rejion. Since there are no urban and industrial pollutant activities and severe use of pesticides in the study area, anthropogenic factor is not the main pollution factor, hence the pollution is geogenic. Spatial distribution model of Arsenic in the study area was estimated by linear geostatistical estimation methods wich had acceptable results. The study of temporal variation of various parameters was done in different places. Arsenic concentration and salinity along the rivers corresponded to variation of flow rates. The flow rates of river have inverse relation to arsenic and salinity values -basins water quality, with an emphasis on Arsenic anomalies. To investigate the water quality, 50 water samples, including surface water and groundwater, were collected during September 2012. These samples were analyzed at the hydrogeological laboratory of geology department in University of Tabriz. Also the data provided by East Azarbaijan Regional Water Authority are used to study temporal variations of anomalies. Based on the study, the major factors affecting water quality in the region are salinity and Arsenic anomalies. The main source of dissolved solid and salinity are from Eynabad valley related to dissolution of gypsum and saline material of the Upper Red Formation. The highest Arsenic concentrations observed in the study area is about 2.01 mg/l that is 200 times more than the its minimum permissible of WHO standard (0.01 mg/l). The highest Arsenic anomalies are occured in Ghopuz, Zulbin and Shurdaragh villages. Comparison of Arsenic values in two rivers shows that values of Arsenic in Almalu is more greater than Gharanghu river. Based on hierarchical clustering, samples taken from the area were classified in 4 clusters where samples located at each cluster has a composition of affinity and may have a common origin. The result of factor analysis method reveals 3 effective factors on hydro-Azerbaijan geological structure and the main geological formations in the region are the Upper Red Formation and Sahand volcanic pyroclastic deposits which affect the water quality. The aim of this study is to investigate the spatiotemporal variations of Sahand Dam sun-cold. In hydrological point of viwe, it is located in catchment area of Sefidrood, part of the Caspian Sea basin. Sahand Dam has been constructed at the confluence of Gharanghu and Almalu rivers. This area is a part of the Western Alborz-The study area is located in the Northwest of Iran, Eastern Azerbaijan province, southeastern Sahand Mountain slopes, and the west of Hashtrood City. Based on Emberger method (1930) and average annual rainfall of 350 mm, the prevailing climate in the study area is semiarid

صادقی اقدم، فریبا

اصغری مقدم، اصغر، استاد راهنما

ندیری، عطاالله، استاد مشاور

اروجی، مسعود، استاد مشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی