عنوان

تهیه بیلان آبی و مدل ریاضی آبخوان دشت عجب شیر با استفاده از ‮‭Modflow‬ و.‮‭GIS‬

Number

‭۵۹۶۲پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

تهیه بیلان آبی و مدل ریاضی آبخوان دشت عجب شیر با استفاده از ‮‭Modflow‬ و.‮‭GIS‬

First Statement of Responsibility

/علی اکبرشهسواری

Name of Publisher, Distributor, etc.

: علوم طبیعی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۴۹‬ص‬

Text of Note

چاپی

Text of Note

فاقداطلاعات کامل

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

زمین‌شناسی، گرایش :هیدروژئولوژی

Date of degree

‮‭۱۳۸۲/۰۶/۲۵‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

موضوع این تحقیق تهیه بیلان آبی و مدل ریاضی آبخوان دشت عجب‌شیر با استفاده از ‮‭ModFlow‬ و ‮‭GIS‬ می‌باشد .منطقه مورد مطالعه ,دشت عجب شیر ,جزء حوضه آبریز دریاچه ارومیه می‌باشد .دشت عجب شیر در فاصله ‮‭۹۰‬ کیلومتری جنوب غرب تبریز و در محدوده طول جغرافیایی ‮‭۴۹ ۴۵‬ و ‮‭۴۶‬ ‮‭۸‬ و عرض جغرافیایی ‮‭۲۳ ۳۷‬ و ‮‭۳۳ ۳۷‬ واقع شده است .هدف از این تحقیق استفاده از دو تکنولوژی ‮‭GIS‬ و ‮‭RS‬ در مراحل مختلف تهیه بیلان و مدل ریاضی جریان آب زیرزمینی و تلفیق ‮‭GIS‬ با مدل ریاضی ‮‭ModFlow‬با استفاده از انترفاز ‮‭GMS‬ می‌باشد .با توجه به بیلان هیدروکلیماتولوژی و بیلان آب زیرزمینی تهیه شده برای محدوده مطالعاتی عجب‌شیر و به دلیل برداشت بیش از حد منابع آب زیرزمینی توسط چاه‌های بهره‌برداری در سال‮‭۷۹ - ۸۰‬میزان ‮‭۸/۸‬ - میلیون مترمکعب کسری مخزن آب زیرزمینی وجود دارد .سیستم اطلاعات جغرافیایی در سالهای اخیر در مطالعات تحقیقی هیدروژئولوژیکی و مدیریت منابع آب مورد استفاده قرار گرفته است و اتصال ‮‭GIS‬ با مدل‌های هیدروژئولوژیکی موضوع تحقیقات امروزی می‌باشد .حجم زیاد داده‌های مورد نیاز از منابع مختلف در هرچه دقیق‌تر تهیه کردن مدل ریاضی ,نقش و جایگاه مهم ‮‭GIS‬ را در انجام مراحل مختلف تهیه مدل ریاضی از جمله پیش‌پردازش و پس‌پردازش ,مدیریت ,تجزیه و تحلیل و نمایش گرافیکی خروجی‌های مدل به خوبی نشان می‌دهد .به طور مثال تهیه مدل تفهیمی که از مراحل بسیار مهم تهیه مدل ریاضی می‌باشد به طور دقیقی با انتخاب و جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز از پایگاه اطلاعاتی صورت گرفته است. از داده‌های ماهواره‌ای لندست ‮‭(Landsat TM)‬ در مراحل مختلف این مطالعات نظیر تهیه مدل تفهیمی ,تصحیح نقشه زمین‌شناسی ,استخراج پوشش گیاهی و ... استفاده شده است .به منظور ارزیابی مزایای اتصال یک ‮‭GIS‬ با مدل آب زیرزمینی ‮‭ModFlow‬ با استفاده از انترفاز ‮‭GMS‬ با دارا بودن ابزارهای ‮‭GIS‬ که براساس برنامه کامپیوتری ‮‭ModFlow۲۰۰۰‬ نیز می‌باشد برای اولین بار در ایران در تهیه مدل ریاضی آبخوان به روش مدل تفهیمی و اتصال تنگاتنک ‮‭(Tight Coupling)‬ با ‮‭GIS‬ برای دو حالت پایدار و ناپایدار استفاده شده است .در ادامه برای یک دوره یکساله از مهر ‮‭۷۹‬ تا مهر ‮‭۸۰‬ با ‮‭۴‬ دوره تنش و ‮‭۴‬ گام زمانی ,واسنجی، و نتایج این واسنجی به صورت گرافیکی توسط هدف واسنجی ‮‭(Calibration Target)‬آورده شده است .نتایج حاصل از تهیه مدل ریاضی در بخش‌های جنوب غربی دشت و در فصول کم‌آبی ,جریان معکوس) از سمت دریاچه به طرف آبخوان (را نشان می‌دهند کمبود و توزیع نامناسب چاههای مشاهداتی در دشت و در نتیجه درونیابی نادرست بار هیدرولیکی از این نقاط و همچنین شرایط مرزی در نظر گرفته شده برای نواحی غربی دشت ,همجوار با دریاچه ارومیه ,موجب ایجاد اختلاف در مقادیر بار هیدرولیکی شبیه‌سازی شده و مشاهداتی می‌گردد .فقدان پیزومتر در امتداد دریاچه ارومیه موجب شده تا در مورد چگونگی وضعیت واسنجی در این مناطق اطلاع چندانی در دست نباشد .با به روز نگه‌داشتن پایگاه اطلاعاتی تهیه شده برای دشت عجب‌شیر می‌توان با دقت زیاد و با صرف حداقل زمان تا اندازه زیادی بر نفوذ آب شور دریاچه ارومیه به آبخوان دشت عجب‌شیر که از منابع اصلی تهیه آب در مصارف مختلف می‌باشد ,نظارت ,کنترل و مدیریت لازم به عمل آورد . .

Text of Note

.‮‭Subject of this research is " Development of water balance and mathematical model of Ajabshir plain using ModFlow and GIS". The plain is located ۹۰ Km south-west far from Tabriz city with an area about ۱۶۰ Km۲ which has bounded by Uromieh Lake in the west boundary. During the past years Geographic Information System have been increasingly applied for hydrogeological research studies and water resources management. However the coupling of GIS with hydrogeological models is a subject for current researches. Using two technologies of GIS and RS in the different steps of balance and groundwater model development and integration of GIS with the ModFlow model using GMS interface are the study targets. According to the hydrogeological balance developed for the aquifer,the storage of aquifer has decreased -۸.۸ M.C.M. along the years ۷۹-۸۰ caused extremely extraction from groundwater resources by product wells. To evaluate the benefits of linking a GIS with the groundwater model ModFlow using the Groundwater Modeling System (GMS) interface for first time in Iran, aquifer of Ajabshir plain were selected and the model has developed with the conceptual model approach for both steady and transient states followed by the calibration for an annual period (Mehr ۷۹ to Mehr ۸۰) with ۴ stress periods which were visualized graphically by calibration targets. The results required from the mathematical model has shown an inverse flow direction (from the lake to the aquifer) in the southwest of the plain. Lack of any piezometers in the lake border has caused a discrepancy between observation and simulation hydraulic heads. Therfore it is necssary to bore new piezometers in these areas.It is necessary a heavy amount of data from diverse sources to development an accurate hydrogeological model. Therefore the important role of GIS in all steps of model development such as pre-processing, post-processing, management, analysis of data and graphical visualize of the model results is obvious. For example manually importing more than ۱۰۰۰ product wells associated their pumpage schedules to develop transient model of the aquifer is very time-consuming task that it has performed easily by importing them from prepared database and assigned to the relevant grid cells of the model. Conceptual model development is also a very important step in the model development that it has performed accurately by selection of necessary information (themes) from the database. The Landsat TM data is used in the conceptual model development, geological correction and extraction of vegetation cover.We can manage intrusion of salt water of Uromieh lake to aquifer up-to-dating the database provided for aquifer of Ajabshir plain which is the main source of water‬

شهسواری، علی اکبر

اصغری مقدم، اصغر، استادراهنما

ناصری، حمیدرضا، استادمشاور

خدایی، کمال، استادمشاور

نمایه‌سازی قبلی