عنوان

بررسی جنبه های اقتصادی و زیست محیطی دریاچه ارومیه

Number

‭۵۹۵۴پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی جنبه های اقتصادی و زیست محیطی دریاچه ارومیه

First Statement of Responsibility

/شادیه شعبان

Name of Publisher, Distributor, etc.

: علوم طبیعی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۹۵‬ص‬

Text of Note

چاپی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

زمین شناسی گرایش اقتصادی

Date of degree

‮‭۱۳۸۶/۱۱/۱۷‬

Body granting the degree

دانشگاه تبریز

Text of Note

دریاچه ارومیه در غرب فلات ایران بین ‮‭۵‬و ‮‭۳۷‬تا ‮‭۱۶‬و ‮‭۳۸‬عرض شمالی و ‮‭۱۰‬و ‮‭۴۵‬تا ‮‭۴۵‬و ‮‭۴۵‬طول شرقی قرار گرفته است .این دریاچه از نظر وسعت بیستمین دریاچه جهان و دومین دریاچه ایران است . آب این دریاچه با غلظت حدود ‮‭۳۳۰‬ گرم در لیتر نمک یکی از شورترین دریاچه ها بعد از سالت لیک و بحرالمیت در دنیا می باشد .تنها موجود زنده در آن نوعی جانور کوچک از تیره سخت پوستان به نام آرتمیا سالینا می باشد که تحمل شوری آب دریاچه را دارد .یونسکو در برنامه جهانی ص انسان و زیستکره ‮‭(MAB Man and Biosphere)‬ ‮‭۹‬ نقطه را برای حفاظت انتخاب کرده که یکی از آنها دریاچه اورمیه می باشد .براساس نتایج تجزیه نمونه های آب دریاچه ، فراوان ترین کاتیون ، کاتیون‮‭Na‬ + می باشد که بعد از آن به ترتیب‮‭++ Mg‬ و‮‭K‬ + فراوان ترین کاتیون ها می باشند .فراوان ترین آنیون ها ، آنیون ‮‭Cl‬ می باشد که بعد از آن‮‭SO۴۲‬ - در رتبه دوم قرار می گیرد . ترکیب ژئوشیمیایی آب دریاچه مطابق این نتایج از نوع سدیم کلراید سولفات محسوب می شود .در میان داده های حاصل از تجزیه نمک ها ، بیشترین فراوانی مربوط به عناصر قلیایی و قلیایی خاکی می باشد که از این میان سدیم ، پتاسیم و منیزیم ، مهم ترین می باشند .میزان‮‭Na‬ + در نمونه نمک خیلی بیشتر از نمونه آب می باشد و میزان پتاسیم و منیزیم در آب دریاچه بیشتر از نمونه های نمک می باشد در نتیجه ترکیبات پتاسیم و منیزیم را مستقیما می توان از شوراب دریاچه ارومیه استخراج کرد .بر اساس نتایج حاصل از آنالیز ‮‭XRD‬ ترکیب کانی شناسی عمده نمونه ها هالیت می باشد که از ‮‭NaCl‬ تشکیل یافته است .طبق مطالعه حاضر، هم اکنون شوری آب دریاچه از حد اشباع گذشته و میزان املاح محلول در آن به بیش از‮‭۳۵۰‬ گرم در لیتر می رسد و همین امر موجب تشکیل لایه های نمک در حاشیه ها و کف دریاچه ارومیه شده است. برای پی بردن به منشا املاح موجود در دریاچه ارومیه غلظت ‮‭REE‬ در نمونه های نمک نسبت به ترکیب شیل آمریکای شمالی نرمالیزه شد و مشخص گردید که منشا املاح موجود در آب دریاچه ارومیه رودخانه ها بوده و آب دریای قدیمی نمی باشد .مطالعات زیست محیطی در رساله حاضر نشان میدهند که علی رغم ورود بعضی از رودخانه های منتهی به دریاچه که پس آب های صنعتی وارد آن می شود و حکم شبکه فاضلاب را دارند ، دریاچه ارومیه آلودگی سطحی چندانی نشان نمی دهد . علاوه بر عوامل طبیعی از جمله کاهش بارندگی و افزایش تبخیر ، یک سری عوامل دیگر از جمله احداث سد بر روی رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه و برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی باعث کاهش مقدار آب ورودی از ‮‭۵‬ میلیارد متر مکعب به ‮‭۸/۱‬ میلیار مکعب شده و ارتفاع سطح آب دریاچه ارومیه در بعضی نقاط حتی ‮‭۵‬ متر نیز پایین آمده است . با احداث میانگذر از وسط دریاچه ارومیه ، رژیم جریان های طبیعی تغییر کرده و باعث ته نشست رسوبات در دو یال میانگذر شده است .کاهش سطح آب نه تنها موجب شده که دریاچه از حاشیه ها عقب نشینی کند بلکه این موضوع در قسمت های وسط دریاچه نیز نمایان می باشد و فاصله دو جزیره آرزو و کبودان دریاچه خشک شده و بلورهای نمک نماینگر شده است . اگر چنین وضعی در مورد دریاچه ارومیه ادامه یابد ، بر اساس پیش بینی های به عمل آمده این دریاچه تا ‮‭۸‬ سال آینده بطور کامل خشک خواهد شد که در این صورت فاجعه زیست محیطی بزرگی بوجود خواهد آمد .املاح قابل استحصال از دریاچه ارومیه بعد از طی فرآیند های فنآوری ، کلرید سدیم ، سولفات پتاسیم ، سولفات منیزیم و کلرید منیزیم می باشد .مناسب ترین نقطه برای فرآیند فنآوری استحصال املاح از دریاچه ارومیه مناطق دشتگون وسیع موجود در سواحل شرق دریاچه می باشد .

Text of Note

.‮‭gims and precipitation of sediments at two limbs of the highway. The decrease of water not only has caused regression of the water at the margins, but also in the middle of the lake in a way that two islands, Arezoo and Kaboodan are separated from each other by land (salt crystals). If this continues, the lake will completely dry out in eight years time, which is an environmental disaster. The extractable salts from the lake, after processing are sodium chloride, potassium sulfate, magnesium sulfate and magnesium chloride. The best place for extraction and processing of the salts is widespread plains of the eastern part of the lake‬ف‮‭The Urmia Lake is situated at the western part of the Iranian plateau, between longitude of ۳۷?۵'N to ۳۸?۱۶'N and ۴۵?۱۰'E to ۴۵?۴۵'E. This lake is the ۲۰th largest lake ion the Earth and the second in Iran. The lake with a salinity of ~۳۳۰g/lit is one of the most saline lakes of the Earth after Salt Lake and dead Sea. The only living organism in the lake water is Artemis Salina. Nine points are chosen as Man and Biosphere for reservation on the Earth, Urmia lake is one of them. Based on chemical analysis of the lake water, the most abundant cation is Na+ and Mg۲+ and K+ are the other abundant cations. The most abundant anions are Cl- and then SO۴۲-. According to these results, the water lake is of sodium-chloride-sulfate type. Alkali elements are the main elements in the analysed salt samples from the lake, the most important being Na, K, and Mg. The amount of Na+ is much higher in the salt samples than the water samples, while the amount of K and Mg is much higher in the water samples. This implies that K and Mg can be extracted from the water. According to the XRF analyses, Halite is the predominant mineral in the salt samples. This study shows that the salinity of the lake water presently is ۳۵۰g/lit which is beyond saturation (i.e. the water is super-saturated). This has caused formation of salt layers at the margins and floor of the lake. To find the origin of the salts, REE content of them were normalized to the North American Shale. The spider diagrams indicate that the origin of the salts and the lake is more likely from the discharging rivers not from an ancient ocean. Environmental studies here show that despite discharge of polluted waters into the lake, the lake water does not show considerable pollution. Apart from the natural factors such as droughtness, and increase in evaporation, other man-made factors such as construction of dams on the rivers discharging into the lake and using ground waters without necessary management has changed the input water to the lake from ۵ billion m۳ to ۱.۸ billion m۳ annually. The water level is dropped by ۵ meters in some places. Construction of the highway through the lake has caused changes in the water current r‬

شعبان، شادیه

مؤذن، محسن، استادراهنما

اصغری مقدم، اصغر، استادمشاور

مؤید، محسن، استادمشاور

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی